روز گذشته حیدر العبادی، نخستوزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در جلسه پارلمان حضور پیدا کرد تا راهکارهای مقابله با تجزیهطلبی مقامات کردستان را بررسی کند. دستور کار این جلسه اجرایی شدن اقدامات قانونی و تحریمهای مالی علیه کردستان بود. در جلسه پیشین پارلمان عراق که روز دوشنبه و همزمان با برگزاری همهپرسی کردستان برگزار شد، نمایندگان، نخستوزیر را ملزم کردند تا نیروهای ارتش و پلیس اتحادیه عراق را در همه مناطق مورد مناقشه مستقر کند.
لغو پروازها
درهمین راستا روز گذشته دولت عراق به شرکتهای هواپیمایی خارجی ابلاغ کرد از روز جمعه آینده هرگونه پرواز به مبدا و مقصد اربیل را لغو کنند. این اقدام در پی مخالفت وزارت حمل و نقل منطقه کردستان عراق با دستور بغداد مبنی بر تحویل اداره فرودگاههای بینالمللی اربیل و سلیمانیه به دولت مرکزی بود. رویترز با انتشار این خبر نوشت: سازمان هواپیمایی عراق به شرکتهای هواپیمایی خارجی ابلاغ کرده است که باید تمامی پروازها به منطقه کردستان را از جمعه آینده لغو کنند. هیات دولت عراق، سهشنبه مصوب کرد اگر فرودگاهها و ورودیهای هوایی کردستان عراق تا سه روز دیگر تحت کنترل دولت مرکزی عراق در نیاید، پروازهای بینالمللی در کردستان را ممنوع اعلام خواهد کرد. دولت بغداد اعلام کرده است، نتایج همهپرسی را بهرسمیت نخواهد شناخت و در مورد آن هیچ مذاکرهای نخواهد کرد.
شرکت هواپیمایی «الشرقالاوسط» لبنان نیز اعلام کرد از روز جمعه تمامی پروازها به اربیل را متوقف خواهد کرد. این شرکت هواپیمایی اعلام کرد این شرکت همچنین پروازی از سمت اربیل به لبنان نیز نخواهد داشت.
با تشدید تحریمها علیه کردستان عراق، دولت ترکیه میگوید هنوز تصمیم نگرفته است مرزهای خود با عراق را مسدود کند. به گزارش مهر، بولنت تفنکچی، وزیر بازرگانی ترکیه با اعلام این مطلب گفت: مرزهای شمال عراق باز میماند. وی با این حال تاکید کرد این بهاین معنی نیست که مرزها در آینده هم باز بماند. به گفته تفنکچی طی روزهای اخیر شمار خودروهای باری عبوری از مرز شمال عراق کاهش یافته است.
درهمین حال مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد، کشورش به نماینده حزب دموکرات کردستان عراق وابسته به مسعود بارزانی ابلاغ کرده بعد از اجرای همهپرسی،حق بازگشت به ترکیه را ندارد.
از سوی دیگر ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی، کارزاری را برای برکناری فواد معصوم،رئیسجمهور عراق که از طایفه کردهاست به راه انداخته و میگوید تمام مقامات کرد باید از منصبهای خود در عراق کنار گذاشته شوند. به گزارش ایسنا و به نقل از روزنامه فرامنطقهای القدسالعربی، حیدر المولی، نماینده ائتلاف دولت قانون گفت: امضاهایی جمع شده و به هیات ریاست پارلمان برای برکناری فؤاد معصوم، رئیسجمهور عراق داده شده است. همچنین تحرکاتی برای اتخاذ اقداماتی علیه مسئولان، کارمندان، نمایندگان، دیپلماتها و تمام مسئولانی که کرد هستند به دلیل همهپرسی صورت گرفته است. به گفته وی در صورتی که فؤاد معصوم از ریاست جمهوری برکنار شود این پست به معاون اولش یعنی نوری المالکی، رهبر ائتلاف دولت قانون و دبیرکل حزب الدعوه و نخستوزیر سابق عراق میرسد. گفته میشود فؤاد معصوم در همهپرسی شرکت نکرده و رای نداده است، زیرا همچنان بر موضعش درباره حفظ وحدت کشور تاکید دارد.
از سوی دیگر از کردستان عراق خبر میرسد مسعود بارزانی در سخنانی گفته است: مردم کردستان به جدایی از عراق رای مثبت دادند و بغداد و جهان باید به این رای احترام بگذارند. همچنین کفاح محمود، مشاور رئیس اقلیم کردستان در گفتوگو با روزنامه عکاظ عنوان کرد:کردستان روابط خوبی با تهران و آنکارا دارد و اقدام نظامی علیه این اقلیم را وارد نمیداند.
در بیرون از عراق نیز وزارت خارجه روسیه با انتشار بیانیهای، موضع رسمی دولتش را نسبت به همهپرسی جدایی کردستان اعلام کرد و گفت: روسیه از تمامیت ارضی عراق حمایت میکند و از دولت مرکزی و مقامات منطقه کردستان میخواهد تا مسائل خود را با ابزارهای صلحآمیز حلوفصل کنند. در همین حال وزارت خارجه آلمان با ابراز تاسف از برگزاری همهپرسی گفت، کردها باید از این اقدام یکجانبه در مسیر استقلال اجتناب میکردند و مسائل آشکار بین اربیل و بغداد باید از طریق گفتوگو حل میشد. دولت فرانسه نیز نسبت به ناآرامی و تنشهای آینده به دلیل برگزاری همهپرسی کردستان هشدار داد.
مخالفت ترکمنها با همهپرسی
هیات عالی هماهنگی احزاب ترکمن عراق متشکل از هشت حزب ترکمن در بیانیهای ضمن تاکید دوباره بر مردودبودن همهپرسی انجام شده در کردستان عراق، از دولت مرکزی این کشور خواست از جان شهروندان بویژه اقلیتها از جمله ترکمنان در مناطق مورد اختلاف حمایت کند. این شورا با انتشار بیانیهای دیروز گفت، اقلیتها بویژه ترکمنان در مناطق مختلط مورد اختلاف از جمله کرکوک در معرض اقدامات ارعابانگیز افراد مسلح کرد قرار گرفتهاند و از دولت مرکزی میخواهند برای حفاظت از جان آنان مداخله کند.
مجوز اعزام نیروی نظامی به کرکوک
سایت لبنان فایلز در خبری فوری اعلام کرد، پارلمان عراق به حیدر العبادی، نخستوزیر این کشور مجوز داد تا نیروی نظامی به شهر نفتخیز کرکوک اعزام کند. از طرفی نخستوزیر عراق نیز از نیروهای کردستان عراق خواست از مناطق مورد اختلاف خارج شوند. کرکوک جزو مناطق مورد اختلاف بین دولت مرکزی و اقلیم کردستان است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد