فضای مجازی، تاریخ‌مان را تهدید می‌کند

پررنگ‌ترین حاشیه‌ای که بتازگی در این زمینه ایجاد شد، ناشی از مطلبی بود که یکی از چهره‌های مشهور فوتبال کشور به نقل از کوروش در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد، ولی خیلی زود مشخص شد که جملات نقل شده، در حقیقت از بیانات امام علی(ع) و گفته‌های شکسپیر بوده است. جالب این‌که تا پیش از لو رفتن این موضوع، بیش از 250 هزار نفر از دنبال‌کنندگان صفحه این چهره مشهور ورزشی، این مطلب را پسندیده بودند.

این اتفاق بار دیگر ثابت کرد که جامعه ما، جامعه‌ای شفاهی است و در آن فرهنگ شفاهی غلبه دارد. در جوامع شفاهی، افراد بدون این‌که درباره موضوعات تحقیق کرده و حقیقت آن را کشف کنند، آنها را در فضاهای عمومی منتشر می‌کنند. در چنین جامعه‌ای، از میزان مطالعه افراد کاسته می‌شود و در نتیجه سطح د‌انش هم پایین می‌آید. این افراد به‌جای این‌که اطلاعات را از منابع درست کسب کنند، به حرف‌های عامیانه دیگران اکتفا کرده و گاهی حتی برهمین اساس هم تاریخ‌سازی می‌کنند. بدون شک این کار باعث آسیب‌های معنوی به نسل آینده و فراموشی تاریخ و میراث فرهنگی اصیل آن جامعه خواهد شد و آیندگان نخواهند توانست حقیقت را از دروغ تشخیص دهند.

امروزه گسترش شبکه‌های مجازی راه را برای مخلوط کردن راست و دروغ در جامعه شفاهی ایران هموار کرده و برخی افراد، بخصوص چهره‌های مشهور، برای خوشایند طرفداران خود، بدون این‌که درباره صحت یک گفته اطمینان داشته باشند، آن را در فضای عمومی منتشر می‌کنند، درحالی که به عاقبت کارشان و ضربه مهلکی که چنین اقداماتی در درازمدت بر فرهنگ جامعه وارد می‌کند، توجهی ندارند.

به نظر می‌رسد بسیاری از کسانی که در جامعه امروز، خود را طرفدار ایران باستان و اسطوره‌های آن نشان می‌دهند، در حقیقت ارزشی برای آنها قائل نیستند؛ چراکه اگر حقیقتا به این شخصیت‌های تاریخی اهمیت می‌دادند، به‌جای منتشر کردن نقل قول‌های جعلی که اغلب به خود این شخصیت‌ها هم ضربه می‌زند، پیرامون تاریخ و فرهنگ ایران مطالعه کرده تا متوجه اثرات این شخصیت‌ها در تاریخ بشوند.

دکتر عباس اسدی

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی