دست‌های بسته قانون

وعده‌هایی که مسئولان پیش از رسیدن به قدرت می‌دهند نیز دارای چنین جنبه‌ای است و لازم است این افراد توجه داشته باشند جنبه اخلاقی تعهداتشان از لحاظ ارزش و ماهیت اجتماعی، کمتر از جنبه حقوقی آنها نیست‌. شاید وعده‌های آنها شامل تعهدات حقوقی نباشد، ولی ضامن مسئولیت اخلاقی است و با این که این وعده‌ها برای مسئولان بار حقوقی به همراه ندارد و به این دلیل مردم نمی‌توانند از مرجع قضایی بخواهند که با یک مسئول به دلیل عمل نکردن به وعده‌هایش برخورد کند، اما آنها باید از منظر اخلاقی به قول‌هایی که به مردم داده‌اند، پایبند باشند. برای این‌که اشخاص در قبال وعده‌هایی که پیش از رسیدن به میز مدیریت می‌دهند، مسئولیت حقوقی داشته باشند، لازم است نهادهای قانونگذاری کشور چاره‌جویی کنند و با ایجاد یک سیستم نظارتی دقیق، میزان تحقق وعده‌های مسئولان را در دوره‌های مشخص بسنجند. در همین زمینه، در برخی کشورها مقرراتی وضع شده که مسئولان را ملزم به پایبندی به وعده‌هایشان می‌کند. البته باید توجه داشت بیشتر وعده‌هایی که مسئولان ما می‌دهند، به صورتی کلی و مبهم بیان شده و قابلیت احصا و تعریف دقیق از آنها وجود ندارد و همین امر سبب می‌شود تعیین بار حقوقی برای آنها بسیار دشوار باشد. به هرحال، تا وقتی وعده‌های مسئولان برایشان تعهدات حقوقی به همراه ندارد، خود مردم باید تحقق خواسته‌هایشان را از آنها مطالبه کنند. یکی از بهترین راهکارها برای به ثمر رسیدن مطالبات مردم و ایجاد تعهد برای مسئولان در جهت پایبندی به قول‌هایشان، گسترش نهادهای صنفی و سازمان‌های مردم نهاد است تا بتوانند به صورت یکپارچه کسانی را که به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، بازخواست کنند.

‌دکتر کارن روحانی

حقوقدان