نقشه راه مناسبی برای منطقه اوراسیا و قفقاز نداریم

این درحالی است که در برخی موارد پتانسیل‌ها و ارتباطات مناسب سیاسی به دلیل ضعف موجود کارشناسی اقتصادی نادیده گرفته و شده و بعضا از دست می‌روند. یکی از این موارد را می‌توان در بازار صادراتی گرجستان دانست.

کشوری که علی‌رغم تقاضای بالای واردات کالاهای مصرفی و امتیازات منطقه‌ای برای صادرات کالاهای با کیفیت ایرانی نادیده گرفته شده و هنوز خبری از نقشه راه مناسبی برای حضور فعال و دائم تجار ایرانی دراین بازار نیست. از این رو گفت‌وگویی داشتیم با حسام مبینی، مدیر مرکز تجاری ایران در تفلیس که در ادامه می‌خوانیم.

اهمیت فعالیت اتاق مشترک بازرگانی میان دو کشور جهت افزایش صادرات غیر نفتی چیست؟

اتاق‌های مشترک بازرگانی نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین تجار و فعالین اقتصادی بین کشورها را ایفا می‌کنند و در کنار آن جهت تسهیل و رفع موانع تجارت بین کشور‌ها هم رایزنی‌هایی انجام داده می‌شود و به تبع اتاق مشترک بازرگانی ایران و گرجستان هم در این زمینه فعال است و با توجه به شرایط ویژه‌ای که کشور گرجستان در حال حاضر از نظر اقتصادی پیدا کرده، این اتاق هم فعالیت بیشتری را در برنامه کاری خود قرار داده است و در همین راستا ماه گذشته کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و گرجستان در تفلیس برگزار شد و همزمان با کمسیون، مرکز تجارت ایران هم توسط سرکار خانم سیده فاطمه مقیمی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و گرجستان افتتاح شد که این مرکز می‌تواند به علاقه‌مندان به انجام فعالیت‌های اقتصادی در گرجستان کمک زیادی بکند.

با توجه به شرایط موجود کدام کالاهای ایرانی قابلیت حضور در بازار گرجستان رادارند؟

اجازه دهید صادقانه بگویم گرجستان با توجه به جمعیت کم و اقتصاد خاص خود به عنوان هدف اصلی صادرات کالا در بیشتر زمینه‌ها مقصد آنچنان جذابی نیست؛ اما با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابعی که در اختیار دارد می‌توان از آن به عنوان سکوی صادرات مجدد بسیاری از کالاهای باکیفیت ایرانی برای کشورهای اروپایی یا حوزه CIS استفاده کرد. ولی در زمینه کالاهای ساختمانی، مصنوعات پلیمری، صنایع پتروشیمی و صنعت توریست کشور گرجستان شرایط مساعدی دارد و بسیاری از تولیدکنندگان و ا ارائه‌دهندگان خدمات ایرانی در این حوزه‌ها در حال فعالیت می‌باشند و با توجه به شرایط موجود ظرفیت‌های بسیار بیستری برای شرکت‌های ایرانی جهت ورود به این بازارها رو دارد.

گرجستان برای صادرات به ایران چه ظرفیت‌های مناسبی می‌تواند ارایه کند؟

کشور گرجستان با توجه به شرایط بسیار مساعد آب و هوایی، زمین حاصلخیز و منابع آبی فراوان در حوزه کشاورزی یا کشت فرامرزی بسیار شرایط خوبی دارد و می‌تواند صادرکننده مناسب محصولات کشاورزی مورد نیاز ایران باشد البته در صنایع وابسته به چوب هم دارای مزیت رقابتی بالایی هستند.

همانطور که می‌دانید مدتی است موج انتقال سرمایه از ایران به این کشور جهت افتتاح شرکت‌ ایجاد شده، شما فکر می‌کنید اینگونه مراکز تجاری رسمی چه کمکی می‌توانند انجام دهند؟

متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل عدم اطلاع‌رسانی و فعالیت جدی اتاق مشترک بازرگانی افراد سودجوی زیادی تحت عناوین مختلف و در مواردی با استفاده از نام‌های مشابه با اتاق مشترک بازرگانی اقدام به فعالیت‌های غیرحرفه‌ای کرده‌اند که باعث متضرر شدن تعداد زیادی از تجار ایرانی در گرجستان گردیده است. در حال حاضر اطلاع‌رسانی در این زمینه از سوی اتاق مشترک می‌تواند شرایط را به نوعی تغییر دهد که افرادی که تمایل به ورود و حضور در بازار گرجستان را دارند از منابع موثق و معتبر اطلاعات مورد نیازشان را به دست آورند.

به نظر شما مهمترین مانع صادراتی کالاهای ایرانی به گرجستان چیست؟

طبق آخرین گزارش بانک جهانی در خصوص شاخص‌های فضای کسب و کار، کشور گرجستان به رتبه 9 در این لیست صعود کرده و یکی از شاخص‌های این ارزیابی قطعا مربوط به سهولت روند تجارت و قوانین واردات کالا به کشور گرجستان است. به این دلیل که گرجستان در بیشتر گروه‌های کالایی واردکننده محسوب می‌شود قوانین واردات کالا بسیار آسان است. همچنین این کشور با بسیاری از کشورهای منطقه رژیم آزاد گمرکی دارد این در حالیست که متاسفانه هنوز ایران و گرجستان از رژیم آزاد گمرکی استفاده نمی‌کنند و این امر باعث می‌شود کشورهای دیگر علی‌الخصوص تجار و تولیدکننده‌های ترک مزیت رقابتی بالاتری نسبت به ایرانی‌ها در این بازار داشته باشند. به طور مثال مواد اولیه از پتروشیمی‌های ایران به ترکیه صادر شده و محصولات تولید شده در ترکیه با همین مواد به گرجستان صادر می‌شوند. این در حالیست که ما می‌توانیم خودمان محصولاتمان را صادر کنیم و این ارزش افزوده که منجر به ارزآوری بیشتری می‌شود و هم‌اکنون در اختیار تجار ترکیه قرار گرفته نصیب تولیدکنندگان داخلی بشود.

شرایط مبادلات بانکی میان دو کشور عادی است؟

طی چند سال گذشته بارها موضوع ایجاد بانک مشترک و همچنین افتتاح شعبات بانک‌های ایرانی در گرجستان مطرح شده ولی تا به امروز این امر فقط در حد یک برنامه باقی‌مانده و هیچ اقدام عملی صورت نگرفته است. همچنین به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران در سطح بین‌المللی همچنان حکمفرماست به تازگی موانعی جهت افتتاح حساب ایرانی‌ها در گرجستان صورت گرفته و این باز هم مشکل را اضافه می‌کند ولی هنوز راه‌هایی هم جهت داشتن حساب داخلی در گرجستان برای ایرانی‌ها وجور دارد. در حال حاضر نقل و انتقالات مالی به صورت غیررسمی و توسط صرافی‌های انجام می‌شود.

با توجه به حضور گسترده سرمایه‌گذاران ایرانی بخصوص در بخش ساختمان، آیا باید منتظر اتفاقی که برای دبی افتاد در این منطقه نیز باشیم؟

دولت گرجستان سیاست واضحی در خصوص جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی دارد و این سرمایه‌گذاری فقط مربوط به ایرانی‌ها نمی‌شود و ایرانی‌ها در رتبه اول سرمایه‌گذاری قرار ندارند. در خصوص بخش مسکن باید این نکته را در نظر داشت که عرضه مسکن در گرجستان بیش از حد مورد نیاز بازار داخلی و گرجی‌هاست و این رونق ساخت و ساز به دلیل استقبال سرمایه‌گذار خرد و کلان خارجی صورت گرفته و این عملا شرایطی مشابه شرایط دبی را تداعی می‌کند ولی باید در نظر داشت که گرجستان تا تبدیل شدن به دبی راه خیلی طولانی را باید طی کند و این امر نیازمند زمان می‌باشد؛ پس بنابراین می‌شود پیش‌بینی کرد مشکلاتی که سرمایه‌گذاران ایرانی در دبی طی چند سال اخیر داشتند در گرجستان و در کوتاه‌مدت و میان‌مدت پیش نخواهد آمد.

آیا ایران در این کشور رایزن بازرگانی دارد یا خیر؟

در بیشتر سفارت‌های ایران در خارج از کشور بخش اقتصادی به شکل مطلوب فعال نیست و عملا نقش دیپلماتیک پررنگ‌تری نسبت به بخش اقتصادی دارند و سفارت ایران در گرجستان هم از این قاعده مستثنی نیست که البته این مربوط به سیاست‌گذاری وزارت امور خارج ایران می‌باشد؛ ولی در سفارت ایران مسئولین اقتصادی اطلاعاتی کلی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند و در این زمینه بیشتر نقش معرف را دارند و مشاوره واقعی اقتصادی در این مراکز صورت نمی‌گیرد.