فصل سرد مبتلا به آنفلوآنزای مرغی

این آنفلوآنزا از کجا سربرآورده است؟

همان‌طور که از نامش پیداست بیماری ویروسی است که در ماکیان، یعنی مرغ و خروس و بوقلمون و... شیوع پیدا می‌کند. این ویروس‌ها معمولا در آسیای جنوب شرقی ساخته می‌شوند؛ در واقع آنفلوآنزای فوق حاد هم ابتدا از همان دسته ویروس‌هایی بوده که طی هزاران سال همراه پرندگان با همزیستی و بدون دردسر زندگی‌ می‌کرده، اما با تغییری که در ژنم آن رخ داده، حالا عامل دردسرزای بیماری شده است. زنجیر ویروس جدید به وسیله پرندگان مهاجری که کمتر به بیماری حساس هستند به غرب یعنی خاورمیانه و آفریقا و اروپا یا حتی آمریکا وصل می‌شود. قبلا تصور می‌شد این ویروس در خوک شکل جدیدی می‌گیرد که این توانایی را پیدا می‌کند انسان را به آنفلوآنزای خوکی و مرغی مبتلا کند اما اکنون متوجه شده‌‌اند که انسان هم می‌تواند به طور مستقیم از ماکیان ویروس را دریافت کند. این‌ روزها متخصصان می‌دانند که در قسمت‌های پایین دستگاه تنفس انسان گیرنده‌ها و پذیرنده‌هایی لازم برای ورود به ویروس وجود دارد. با این تفاسیر کارگرها یا افرادی که در ارتباط با ماکیان هستند یا خانمی که در خانه برای طبخ و آماده‌سازی با مرغ آلوده در تماس باشد، در معرض ابتلا به بیماری و البته عاملی در سرعت بخشیدن در انتقال آن به دیگران هستند. درست است که ابتلا به این بیماری عواقب وخیمی را به همراه دارد اما فاجعه اصلی زمانی رخ می‌دهد که آنفلوآنزای مرغی با قدرت کشندگی بالا مانند آنفلوآنزای ساده فصلی بین افراد دست به دست و منتقل شود. هر انتقال از فردی به فرد دیگر از سلولی به سلول دیگر به معنای چرخش و تغییر قدرت ویروس است. نتیجه تغییر روبه‌رو شدن با ویروس جدید با توانایی‌هایی متفاوت با گذشته است که هیچ‌کس راه مقابله و درمان نمی‌داند و از عواقب بعدی آن اطلاعی ندارد. این نگرانی دلیل محکمی است که هریک سعی کنیم با جدیت تمام برای جلوگیری از بروز بیماری قدم برداریم تا اتفاقی مانند کشته شدن حدود 40 یا 50 میلیون نفر در سال 1918تکرار نشود.

چه کسانی در خطر هستند؟

برخی عادات و فرهنگ‌ها عامل مهمی در شیوع بیماری است؛ مثلا در چین افراد خون اردک می‌خوردند که این رفتار غلط عامل مهمی در بیمار شدن آنها بود یا در کشورمان مالیدن خون ماکیان روی خودرو‌ها یا ابزاری از این نوع، عاملی‌ است که در بروز بیماری بسیار تاثیر گذارند. در مواردی ویروس در هوای اطراف پرنده بیمار نیز دیده شده است، کودکان نیز قشر آسیب‌پذیری هستند و نباید در بازارهایی که ماکیان زنده و بخصوص پرندگان مهاجر به فروش می‌رسند، حضور داشته باشند. این بیماری دوره درمان دشواری دارد و به همین دلیل هرکس باید سعی کند نکات ایمنی برای بروز بیماری را در نظر بگیرد. درست است همه افرادی‌که در معرض بروز بیماری هستند، آنفلوآنزای مرغی نمی‌گیرند اما دقیقا مشخص نیست چرا در یک محیط با شرایط یکسان فردی به بیماری مبتلا می‌شود و در فردی دیگران گزندی نمی‌بینند. همین نکته دلیل محکمی است که هر یک سعی کنیم نکات بهداشتی را رعایت کنیم. این نکات ساده را جدی بگیرید. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید بهداشت فردی را رعایت کنید، دست‌های خود را خوب بشویید. بهتر است در این فصول دور مصرف مرغ‌های کبابی که از پخته شدن کامل آنها اطمینان ندارید، خط بکشید. این ویروس در دمای بالا 50 درجه از بین می‌رود و مرغ در شرایط طبخ آب‌پز، شرایط مناسبی را برای نابود کردن ویروس دارد. نکته مهم این است که مرغ یا گوشت پرندگان را از بازارهای محلی تهیه نکنید. تخم‌مرغ نیز می‌تواند ویروس را انتقال دهد و این محصول نیز نباید از بازارهای محلی تهیه شود. در این فصول بهتر است پرنده جدید مرغ و خروس یا جوجه نخرید. اگر از ماکیان نگهداری می‌کنید در صورتی که با تلف شدن آنها روبه‌رو شدید با شماره 1512ارتباط مردمی دامپزشکی تماس بگیرید تا اقدامات لازم را انجام دهند.

استان‌های شمالی عامل انتقال

اما عاملی که باعث می‌شود آنفلوآنزای مرغی در شمال کشور پررنگ‌تر و با اهمیت‌تر شوند، شرایطی است که باعث مشترک شدن بیماری بین انسان و ماکیان شده است. این نکته عاملی است که وزارت بهداشت باید دقیقا نظارت داشته باشد که این بیماری منتقل نشود. کنترل انتقال مرغ بسیار مهم است. در کشوری مثل هندوستان که بسیار بزرگ و پرجمعیت است تمام صنعت مرغ توسط یک سازمان اداره می‌شود که همین سیاست باعث می‌شود با آسودگی بیشتری بتوان سلامت مرغ‌ها را تضمین کرد اما در کشور ما 27 هزار مرغداری گوشتی وجود دارد. به طور حتم با هزاران مدیریت نمی‌توان جلوی ویروس را گرفت و هرسال با ورود ویروس همین مشکل در ابعاد متفاوت‌تر و شاید خطرناک‌تر تکرار می‌شود. با توجه به این که پرندگان سهم مهی در چرخه اقتصادی دارند باید قبل از حرکت ویروس جلوی آن را بگیریم. اگر روستاهای اطراف دچار این بیماری شود به طور حتم بازارهای آن نیز آلوده است که اقدام بموقع می‌تواند بسیار مهم باشد. به طور مثال سال گذشته با ظهور بیماری در بازار شهر قزوین با اقدام بموقع دادستان و مسئولان بازار بسته شد . این کار بموقع باعث شد تا از بروز آن به سایر استان‌ها جلوگیری شود. پاسخ سریع بسیار مهم است.

واکسن آنفلوآنزا مفید است؟

در ابتدا باید بگوییم که واکسن آنفلوآنزای مرغی با آنفلوآنزای فصلی که شرایط خاص خود را دارد متفاوت است و نباید این دو با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. حال قصد ما پاسخ به این پرسش است که آیا تزریق واکسن آنفلوآنزا ضروری است؟ و چه عواقب و فوایدی دارد؟

واکسیناسیون برای زمان مشخص برای فصل معین استفاده می‌شود و نمی‌توان تمام بار پیشگیری از بیماری را بر دوش واکسیناسیون گذاشت. واکسیناسیون ممکن است تا حدی به طور موقت از شیوع بیماری جلوگیری کند. اما نکته مهمی که باعث شده بسیاری از کارشناسان با تزریق واکسن مخالف باشند این است که واکسیناسیون ممکن است چهره بیماری را تغییر دهد که عواقب بیماری را نمی‌دانیم. با توجه به این که کسی تا به حال موفق نشده با وجود آگاهی از علائم بیماری جلوی آن را بگیرد، چگونه ممکن است با تغییر آن بتوانیم جلوی آن را بگیریم؟ در واقع با توجه به این که ویروس‌های تغییر شکل یافته ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند باید نکات بهداشتی و تمهیداتی برای پیشگیری شیوع آنها اندیشیده شود. بهتر است قبل از اقدام به تزریق آن بدرستی درباره ابعاد آن فکر شود.

نیلوفر جامه‌بزرگی

جام‌جم