طرح پیله وری در بلاتکلیفی

به گزارش خبرنگار جام‌جم از کردستان، شرایط سخت زندگی کولبران در استان‌های مرزی که گاه با خطرات و حوادثی نیز همراه می‌شد، دولت را بر آن داشت تا تصمیماتی در راستای تسهیل شرایط کار و زندگی آنها بگیرد که یکی از این تصمیمات که امسال مصوب شد، طرح ساماندهی معابر مرزی کشور بود که اجرای آن طبق طرح دولت با انسداد تمام مسیرهای کولبری و تعطیل شدن کولبری به شیوه سابق و البته اجرای آن از مسیرهای قانونی بود. براساس این طرح، از بهمن ماه امسال تمام مرزهای کولبری کشور که شامل چهار استان مرزنشین می‌شود، مسدود و کار کولبری عملا تعطیل شد.

این طرح که دولت اصرار به اجرا و موفقیت آمیز بودن آن داشت، با مخالفت‌هایی هم روبه رو شد، از جمله نمایندگان ساکنان مناطق مرزنشین در مجلس که منصور مرادی، نماینده مردم مریوان و سروآباد (کردستان) یکی از آنها بود. وی گفته بود مسدود شدن مسیرهای کولبری موجب بیکاری 8000 نفر کولبر فقط در مریوان و سروآباد شده است.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین شهر در مجلس نیز معتقد بود مشکل کولبران باید به‌صورت ریشه‌ای حل شود، زیرا آنها به‌خاطر بیکاری کولبری می‌کنند، پس اجرای طرح‌های ساماندهی معابر درحالی که چاره‌اندیشی برای معیشت مرزنشینان صورت نگرفته، راه به جایی نخواهد برد.

محسن بیگلری، نماینده شهرستان بانه هم گفت باید منتظر ماند و دید آیا اجرای این طرح با آسیب‌های احتمالی پیدا و پنهان می‌تواند دغدغه و نگرانی کولبران درخصوص تامین معیشت شان را تامین کند یا نه.

فلاحی، فرماندار بانه نیز یک ماه پیش در گفت‌وگو با جام‌جم، به برخی نواقص طرح از جمله این که اگر تاجری نباشد که کالایی وارد کند، مرزنشینان برای یک ماه یا حتی چند ماه بی‌درآمد خواهند ماند، اشاره کرد و گفت آسیب‌هایی به این طرح از جمله مشکل مذکور وارد است که قرار است طی اجرای طرح آسیب شناسی و مورد بررسی قرار گیرد و حل و فصل شود.

با این همه نهم اسفند ماه سال گذشته و همزمان با بازدید مدیر کل دفتر واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک ایران از بازارچه سیرانبند بانه، طرح ساماندهی مبادلات مرزی پیله وری برای نخستین بار در بازارچه سیرانبند بانه در استان کردستان افتتاح شد.

اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی، ظاهرا با تحولات بزرگی در زمینه تجارت مرزی همراه بود؛ تحولاتی چون حذف پرونده کولبری و به دنبال آن بسته شدن معابر موقت مرزی هنگه ژاله و گله سوره و اجرای طرح پیله وری در بازارچه سیرانبند بانه.

در این خصوص دفترچه‌های کولبری حذف و کارت‌های الکترونیکی پیله‌وری برای مرزنشینان ساکن در 20 کیلومتری مرز صادر شد. براساس این طرح، افرادی که اسامی آنها از طریق سامانه‌های وزارت کشور ثبت، تائید و به گمرک اعلام شده در ازای کالاهایی که از طریق بازارچه سیرانبند بانه به شیوه پیله وری و با استفاده از کارت الکترونیک مرزنشینی ترخیص می‌کنند ماهانه از پنج میلیون ریال تخفیف سود بازرگانی برخوردار می‌شود.

امیدهایی که نقش برآب شد

افتتاح بازارچه مرزی سیرانبند درحالی با امیدواری مبنی بر تغییرات مثبت در مبادلات مرزی و زندگی مرزنشینان صورت گرفت که با گذشت حدود بیش از یک ماه از افتتاح این بازارچه برای واردات کالا، هنوز هیچ گونه کالایی از آن وارد نشده است.

نگرانی بازاریان بانه از آنجا آغاز شد که معابر موقت هنگه ژاله، گله سوره و کونه میرو بانه همزمان با دیگر معابر غیررسمی هم مرز با عراق به دستور حکومت مرکزی عراق مبنی بر کنترل مرزها مسدود شد و اجناس بازاریان بانه که برای عید خرید کرده بودند پشت مرزها بدون داشتن هیچ‌گونه محافظی رها شده و تاکنون زمانی برای واردات از طریق بازارچه سیرانبند بانه مشخص نشده است.

محمد یکی از بازاریانی که از حدود ده سال پیش در یکی از پاساژهای بانه فروشگاه پوشاک دارد، می‌گوید: معابر موقت مرزی که روزنه امید بازاریان بود از بیش از یک ماه پیش به دستور دولت عراق مسدود شده و کالاهایی که بازاریان برای عید خریدند پشت درهای بسته ماند. این امر هم باعث ضرر و زیان فراوان به بازاریان شد و هم مسافران نوروزی را که مسافتی طولانی برای خرید از بانه به کردستان آمده بودند، دست خالی برگرداند.

وی گلایه می‌کند بسیاری از بازاریان ماهانه به طور متوسط 30 میلیون ریال اجاره مغازه می‌پردازند، در حالی که بیش از یک ماه است در مغازه کالایی برای فروش ندارد و هر روز ضرر بیشتری نصیب بازاریان می‌شود.

به آینده طرح خوشبین هستم

براساس طرح ساماندهی معابر مرزی کشور، کالاهایی که از بازارچه سیرانبند بانه وارد کشور می‌شود، از بنادر دیگر کشور گمرک و با ترانزیت به بازارچه سیرانبند بانه رسیده و از آنجا وارد کشور می‌شود. براساس طرح مذکور این کالاها نباید مشابه داخلی داشته باشد و به لحاظ بهداشت و استاندار نیز کنترل می‌شود.

رئیس اداره گمرک بانه به جام‌جم می‌گوید: روزانه افراد زیادی برای اطلاع از چگونگی واردات کالا از بازارچه سیرانبند بانه به اداره گمرک مراجعه می‌کنند، اما تاکنون کالایی از بازارچه وارد کشور نشده است.

سعید سنجابی می‌افزاید: مردم از نحوه اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی اطلاع زیادی ندارد و این امر نیاز به اطلاع رسانی دقیق و شفاف دارد، گرچه کارشناسان گمرک در مورد مزایای این طرح به مراجعه‌کنندگان اطلاع‌رسانی می‌کنند.

وی با اشاره به این که اداره گمرک مجری طرح ساماندهی مبادلات مرزی است، می‌گوید: وقتی افراد از چگونگی واردات کالا در بازارچه مطلع می‌شوند، تمایل زیادی به واردات از مرز سیرانبند دارند، زیرا واردات در گذشته با ریسک و خطرات زیادی همراه بود، اما در طرح مذکور امنیت کالاها از طریق بازارچه تامین می‌شود، گرچه گمرک کالاها و اخذ مجوزها در بنادر نیاز به زمان زیادی دارد و همین موضوع ممکن است واردات کالا به بازارچه را با تاخیر همراه کند.

این طرح نیاز به بازنگری و اصلاح دارد

رئیس اداره گمرک بانه درحالی معتقد است که واردات کالا از بازارچه سیرانبند بانه به نفع بازاریان است و نسبت به اجرای موفق طرح در صورت همکاری مردم و دولت خوشبین است که نماینده مردم سقز و بانه در مجلس می‌گوید: طرح ساماندهی مبادلات مرزی اشکال دارد و این دستور کار در کردستان قابل اجرا نیست و نیاز به بازنگری و اصلاح دارد.

محسن بیگلری با اشاره به معضلات بازاریان بانه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: برای حل مشکل بازاریان بانه و بازگشایی موقت معابر مرزی هنگه ژاله و گله سوره بانه و همچنین بازنگری و اصلاح طرح ساماندهی مبادلات مرزی با دفتر مقام معظم رهبری مکاتباتی انجام دادم که امیدوارم نتیجه مثبتی داشته باشد.

وی وجود پاساژها، هتل‌ها و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی بانه و منطقه آزاد تجاری را ظرفیتی مهم برای توسعه مبادلات مرزی عنوان کرده و می‌گوید: توسعه مبادلات مرزی از طریق بازارچه‌های مرزی نیاز به همکاری دولت و بازنگری طرح دارد.

بیگلری درعین حال معتقد است اجرای طرح مبادلات مرزی در بازارچه سیرانبند به ساماندهی مبادلات مرزی در بانه کمک می‌کند و مرزنشینان به جای کولبری می‌توانند در سیرانبند کالا وارد کنند و از معافیت مالیاتی هم برخوردار شوند.

باید با دولت عراق مذاکره کنیم

در همین حال و با ادامه انسداد بازارچه‌های مرزی توسط طرف عراقی و بلاتکلیفی بازاریان و مرزنشینان و اعتصابات و تجمعاتی که در روزهای گذشته در شهرستان بانه در این خصوص صورت گرفت، بهمن مرادنیا، استاندار کردستان دو روز پیش به بانه سفر کرد و از اختصاص 150 میلیارد ریال برای توسعه، تجهیز و ایجاد زیرساخت‌های لازم در بازارچه‌های مرزی کردستان از جمله بازارچه سیرانبند بانه در سال 97 خبر داد.

مرادنیا در دیدار با جمعی از فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذران شهرستان بانه با اشاره به تلاش برخی کشورهای همسایه برای دراختیار گرفتن بازارهای شمال عراق بویژه اقلیم کردستان تاکید کرد: با توجه به تجارب ارزشمند و ظرفیت‌های مهم موجود در کردستان و شهرهای مرزی، باید سعی کنیم با توسعه و رونق بخشیدن به صادرات، این بازارها را همچنان حفظ کنیم.

وی به دیدار قریب‌الوقوع خود با وزیر امورخارجه کشورمان به‌منظور پیگیری وضعیت اقتصادی و مناطق مرزی استان کردستان هم اشاره کرد و گفت: در این دیدار دو موضوع مهم شامل پیگیری رسمی شدن بازارچه مرزی سیرانبند از طریق دیپلماتیک و مذاکره با دولت مرکزی عراق و همچنین پیگیری کاهش تعرفه ورود کالاهای ایرانی به عراق مطرح خواهد شد.

تاکنون در شهرستان بانه نام 6000 نفر در سامانه گمرکی ثبت و تائید شده و 3000 نفر در صف انتظار هستند و تمام روستا نشینان بانه شامل طرح پیله وری می‌شوند.

شهر بانه 84 کیلومتر مرز مشترک با اقلیم کردستان عراق و بیش از صد پاساژ و ده هزار مغازه دارد که این امر ظرفیت بسیار خوبی برای تجارت مرزی فراهم کرده است.

جام‌جم کردستان