دکتر مسعود اخوان فرد در گفتوگو با جام جم آنلاین با اشاره به کنوانسیون منع اشاعه سلاحهای هستهای موسوم به « NPT » و پیوستن ایران به آن در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اظهار کرد: ایران در زمره اولین کشورهایی بود که در سال 1968 عضو این کنوانسیون بینالمللی شد و از همان ابتدا پایبندی خود را به مقررات وضعشده در جامعه جهانی نشان داد. در کنار این قانون الحاقیه هایی ازجمله پروتکل الحاقی نیز وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران در قالب مذاکرات سعدآباد تهران در سال 82 آن را به امضا رساند. حواشی اطراف «ان پی تی» و مفاد حاشیهداری که بعدها به آن اضافهشده خود جای بررسی و تأمل بیشتر دارد که حتماً کشورهای عضو در زمان توافق به آن توجه کردهاند.
وی در این رابطه افزود: نظام بینالملل در بحث ان پی تی با کشورهایی مواجه است که علاوه بر اینکه هیچگاه عضو این کنوانسیون نبودهاند، در مقام عمل و بهطور آشکارا نیز از قوانین منع گسترش سلاحهای هستهای سرپیچی و تخلف میکنند. مشخصاً اقدامات تسلیحاتی رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه تهدیدی بر صلح منطقهای و جهانی محسوب میشود. در مقابل این جریان مخرب ما در آژانس بینالمللی انرژی هستهای اصطلاح قانونی داریم تحت عنوان (Atoms for Peace )اتم برای صلح. یعنی بکار گیری صلحآمیز از برنامه هستهای باید موردتوجه و آزادی عمل همه کشورها قرار گیرد. ازاینرو برنامه هستهای ایران طبق همین قانون بهدفعات(بهویژه در چند سال اخیر) توسط آژانس مورد تائید قرارگرفته است. حال اینکه رژیم صهیونیستی همچنان برنامه مخفیانه هستهای خود در منطقه را دنبال میکند.
این کارشناس حقوقی بابیان اینکه درگذشته برنامه صلحآمیز هستهای ایران بهواسطه گزارشهای خلاف واقع چند عنصر ضدانقلاب و رژیمهای جعلی همچون اسراییل مبنی بر غیر صلحآمیز بودن این فعالیتها در کانون توجه قرار گرفت، خاطرنشان کرد: اینگونه اقدامات ایران هراسانه اصل موضوع هستهای ایران را زیر سؤال برده بود و این سؤال را برای نهادهای نظارتی به وجود آورد که آیا اساساً حق بکار گیری از آن را دارد یا ندارد؟ این مسئله باعث شد جمهوری اسلامی ایران مدتهای طولانی تلاش کند تا حقانیت و غیرنظامی بودن فعالیتهای خود را به اثبات رساند.
وی در همین راستا افزود: مخاطبان رسانهها باید توجه داشته باشند برنامههای هستهای کشورمان در ابعاد مختلفی همچون صنایع- بهداشت و درمان و بهطور خاص پزشکی هستهای- علمی و فناوریهای نوین کشاورزی و... کاربرد دارند.اما تبلیغات رسانهای مخالفان نظام مسئله را بهگونهای اغواکننده و مغایر با واقعیت مطرح میکنند.
اخوان فرد در ادامه به اصل برابری کشورها در نص صریح حقوق بینالملل اشاره کرد و افزود: ایران بر اساس همین اصل به کنوانسیون منع گسترش پیوسته و برای استیفای حقوق مشروع هستهای خود با آژانس همکاریهای دامنهداری انجام داده است. اما در خلال همین همکاریها جمهوری اسلامی ایران با بحث ادعایی ( PMD) یا ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هستهای روبهرو شد. متأسفانه آژانس پس از بررسیهای جامع دراینباره در گزارش نهایی خود بسیار بد، سیاسی، ناشیانه و خارج از اعتدال جامعه بینالمللی رفتار کرد.
وی بابیان اینکه خیلیها گمان میبرند گزارش پایانی «پیام دی» به نفع جمهوری اسلامی ایران تهیه شد، گفت: متأسفانه این گزارش بهنوعی سابقه ما را منفی جلوه داد و گزارش بحثانگیزی از سوی آژانس درباره پیشینه برنامه هستهای ایران ارائه شد. طبق این گزارش آنها به ما اتهام زدند، «برنامه هستهای ایران از یک تاریخی دارای ابعاد نظامی بوده اما از یک تاریخ به بعد این روند پایانیافته است»! ضرورت دارد بعدها در فضای کاملاً آرام سیاسی ازلحاظ حقوقی به این موضوع پرداخته شود و ایران از خود دفاع کند.
اخوان فرد در خصوص ویژگی بارز فناوری هستهای جمهوری اسلامی ایران هم یادآور شد: ایران جزء معدود کشورهایی است که باوجود فشارها و تحریمها به چرخه کامل فعالیتهای هستهای دستیافته است، یعنی از مرحله اکتشاف تا پسماند را بهتنهایی مدیریت و راهبری میکند. به تعبیر دیگر جمهوری اسلامی ایران به باشگاه هستهای جهان واردشده است. لذا در ذیل پادمان های مختلف و پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای ما باید از حقوحقوق کامل بکار گیری فناوری نوین صلحآمیز هستهای برخوردار گردیم.
وی در خاتمه به رویکرد نامتوازن پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای پرداخت و گفت: نیاز است تنظیم رابطههای سیاسی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بازنگری شود. به این معنا که امروز نحوه چیدمان اعضای این شورا بهگونهای است که به این عدم توازن و نگاه تبعیضآمیز به کشورها کمک میکند و این مسئله باید موردبازنگری سازمان ملل متحد قرار گیرد.
محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد