تولد ققنوس از خاکستر فوتبال ایران

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، ناکامی محض در جام ملت‌های ۱۹۹۲، بازی‌های آسیایی ۱۹۹۴ و مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴، مسیر فوتبال ایران را رو به افول نشان می‌داد، به همین دلیل هیچکس امیدی به موفقیت تیم‌ملی در جام ملت‌ های ۱۹۹۶ امارات نداشت.

پیش از این رقابت‌ها ایران با قرار گرفتن در رده ۱۲۲ رنکینگ فیفا بدترین رده خود را در این رده‌بندی گرفت تا به وضوح وضعیت بد فوتبال ملی ایران مشخص شود. یکی از معضلاتی که ایران از جام ملت‌های ۹۲ تا ۹۶ داشت، عدم ثبات روی نیمکت تیم‌ملی بود. در مدت این چهارسال، ایران شاهد حضور علی پروین، استانکو و آری‌هان روی نیمکتش بود که هیچکدام موفق نبودند اما در نهایت انتخابی جسورانه توسط فائقی و مصطفوی سرنوشت مبهم فوتبال ملی ایران را تغییر داد.

تولد ققنوس از خاکستر فوتبال ایران

در حالی که اسامی متعددی برای قبول سمت سرمربی‌گری تیم‌ملی وجود داشت، محمد مایلی کهن از سوی فدراسیون فوتبال به عنوان سرمربی تیم‌ملی انتخاب شد؛ کسی که تا قبل از این صحبت از حضورش در تیم‌ملی جوانان به عنوان دستیار بود!

این انتخاب جسورانه در همان ابتدای کار جواب داد و در حالی که تیم‌ملی دیگر اعتماد به نفس پیروزی مقابل نپال، سریلانکا و عمان را نداشت، این تیم‌ها را در انتخابی جام ملت‌ها در هم کوبید تا بدون مشکل به مرحله نهایی این رقابت‌ها در امارات برسد.

رقابت‌ های جام ملت‌های ۱۹۹۶ از ۱۴ آذر تا یک دی ۱۳۷۵ در امارات برگزار می‌شد. برای نخستین بار تعداد تیم‌های حاضر در این رقابت‌ها به ۱۲ تیم افزایش پیدا کرده بود و مسابقات در سه گروه ۴ تیمی برگزار می‌شد.

روال این رقابت‌ها هم به این شکل بود که دو تیم برتر هر گروه به همراه دو تیم برتر سوم به مرحله یک چهارم نهایی صعود می‌کردند.

همچنین جام ملت‌های ۱۹۹۶ نخستین جام ملت‌هایی بود که با امتیازدهی جدید برگزار می‌شد و تیم‌ها برای هر برد ۳ امتیاز و هر مساوی یک امتیاز کسب می‌کردند و در صورت شکست امتیازی به آن‌ها نمی‌رسید.

ایران در این رقابت‌ها در گروهی سخت قرار گرفت. شاگردان مایلی کهن در گروه B رقابت‌های جام ملت‌ها با عربستان، عراق و تایلند هم‌گروه شدند.

محمد مایلی کهن برای حضور در این رقابت‌ها دست به کاری جسورانه زده بود و بازیکنان جوان زیادی را با خود به امارات برد.

بازیکنان ایران در این رقابت‌ها، نیما نکیسا (۲۱ ساله)، علی‌میرزا استواری (۲۳ ساله)، مهرداد میناوند (۲۱ ساله)، داریوش یزدانی (۱۹ ساله)، علی موسوی (۲۲ ساله)، احمدرضا عابدزاده (۳۰ ساله)، نعیم سعداوری (۲۷ ساله)، علی اکبر استاد اسدی (۳۱ ساله)، کریم باقری (۲۲ ساله)، افشین پیروانی (۲۶ ساله)، سیروس دین‌محمدی (۲۶ ساله)، علی‌رضا منصوریان (۲۴ ساله)، مجتبی محرمی (۳۱ ساله)، حمید استیلی (۲۹ ساله)، علی دایی (۲۷ ساله)، خداداد عزیزی (۲۵ ساله)، مهدی مهدوی‌کیا (۱۹ ساله)، محمد خاکپور (۲۷ ساله)، فرشاد فلاحت‌زاده (۲۷ ساله) و علی اکبر یوسفی (۲۷ ساله) بودند.

ایران در دیدار نخست در حالی به مصاف عراق رفت که ترکیب نسبتا جدیدی از بازیکنان ایران در میدان قرار گرفته بودند.

بازیکنان ایران در این دیدار نکیسا، استاداسدی، پیروانی، خاکپور، باقری، دین‌محمدی، استیلی، مهدوی‌کیا، دایی و یوسفی بودند.

این ترکیب نسبتا جوان ایران مقابل عراق با نتیجه ۲ بر یک شکست خورد که تک گل ایران هم در دقیقه ۹۰ توسط علی دایی از روی نقطه پنالتی به ثمر رسید.

شکست مقابل عراق و از آن طرف پیروزی ۶ بر صفر عربستان مقابل تایلند باعث شد که فشارها روی تیم مایلی کهن دوچندان شود اما ایران به راحتی تسلیم نشد.

شاگردان مایلی‌کهن در دیدار دوم با چند تغییر مقابل تایلند قرار گرفتند که از قضا همین تغییرات هم جواب داد و نعیم سعداوی و مهرداد میناوند که در دیدار اول بازی نکردند، در این بازی از ابتدا به بازی گرفته شدند و دو گل از سه گل ایران را در پیروزی ۳ بر یک مقابل تایلند به ثمر رساندند. گل سوم ایران هم علی دایی به ثمر رساند.

و اما دیدار سوم مرحله گروهی که تکلیف صعود ایران به عنوان یکی از دو تیم نخست گروه یا صعود ایران به عنوان تیم سوم را روشن می‌کرد.

ایران با یک برد و یک باخت و عربستان با دو برد باید مقابل هم صف‌آرایی می‌کردند. در حالی که همه فکر می‌کردند ایران نمی‌تواند مقابل عربستان کاری از پیش ببرد اما تصمیم مایلی‌کهن برای استفاده از ترکیبی جدید مقابل این رقیب سنتی، معادلات را برهم ریخت.

مایلی کهن در این دیدار از نکیسا، استاد اسدی، پیروانی، محرمی، منصوریان، سعداوی، باقری، میناوند، علی دایی و خداداد عزیزی به عنوان یازده بازیکن اصلی استفاده کرد که حضور خداداد در کنار دایی به عنوان مهاجم برای اولین بار بود که در این رقابت‌ها اتفاق می‌افتاد.

تیم‌ ملی با این ترکیب موفق شد مقتدرانه و با سه گل دایی، باقری و خداداد عربستان مدعی را با نتیجه ۳ بر صفر شکست دهد و به عنوان تیم نخست به مرحله یک چهارم نهایی صعود کند.

آتش‌بازی جوانان ایران در مکتوم

ایران در مرحله یک چهارم نهایی باید به مصاف کره‌جنوبی می‌رفت که به عنوان یکی از دو تیم برتر سوم به این مرحله صعود کرده بود.

مایلی کهن که به نظر می‌رسید در دیدار مقابل عربستان ترکیب برنده‌اش را پیدا کرده بود، تنها با یک تغییر و آن هم حضور فلاحت‌زاده به جای محرمی مقابل کره‌جنوبی قرار گرفت.

بازی مقابل کره برای ایران خوب شروع نشد و شاگردان مایلی کهن نیمه نخست را با نتیجه ۲ بر یک شکست خوردند.

با این حال شاگردان جوان مایلی‌کهن نخواستند که به این زودی‌ها دست از ماجراجویی خود بردارند و از دقیقه ۵۲ آتش بازی‌ خودشان را در ورزشگاه مکتوم دوبی آغاز کردند.

ابتدا خداداد عزیزی در این دقیقه توانست بازی را به تساوی بکشد و پس از آن علی دایی، چهار بار در دقایق ۶۶، ۷۶، ۸۳ و ۸۹ دروازه کره‌جنوبی را باز کرد تا یکی از تاریخی‌ترین نتایج فوتبال ایران رقم بخورد و تیم‌ملی موفق شود کره‌جنوبی را با نتیجه ۶ بر ۲ شکست دهد.

با این که علی دایی در این دیدار چهار گل به ثمر رساند اما خداداد عزیزی هم عملکرد فوق‌العاده‌ای در این بازی داشت.

دوباره عربستان، دوباره داور!

ایران با پیروزی مقابل کره‌جنوبی موفق شد به نیمه‌نهایی برسد و دوباره با عربستان دیدار کند. عربستان در مرحله یک چهارم نهایی در یک بازی پرگل با نتیجه ۴ بر ۳ چین را شکست داده بود.

ترکیب ایران نسبت به بازی مقابل کره‌جنوبی یک تغییر داشت و آن هم حضور خاکپور به جای استاداسدی در میانه دفاع ایران بود.

عربستان که چشمش از بازی مرحله گروهی ترسیده بود، با جدیت پا به این بازی گذاشت و نسبت به بازی قبلی بهتر ظاهر شد.

با این حال شاگردان محمد مایلی کهن باز هم توانستند دروازه عربستان را باز کنند. خداداد عزیزی در دقیقه ۲۷ موفق شد دروازه محمد الدعایه را باز کند اما جمال القندور، داور مصری بازی، گل سالم ایران را به اشتباه آفساید اعلام کرد.

البته دقیقه ۲۷ تنها صحنه تاثیرگذار داور مصری در بازی نبود. این داور در دقیقه ۷۵ صحنه مشکوک به خطای پنالتی روی حمید استیلی را پنالتی نگرفت تا دوباره ناجی عربستان شود.

نکته جالب درباره سومین تقابل ایران و عربستان در مرحله نیمه‌نهایی این بود که باز هم داوری خارج از آسیا قاضی بازی بود و باز هم تاثیر مستقیم در نتیجه بازی داشت!

در نهایت بازی با تساوی بدون گل در پایان ۱۲۰ دقیقه به اتمام رسید تا ضربات پنالتی تکلیف یکی از فینالیست‌ها را مشخص کند.

مایلی‌کهن برای ضربات پنالتی تصمیم گرفت برای اولین بار در جام ملت‌های ۹۶ از احمدرضا عابدزاده استفاده کند به همین خاطر در دقیقه ۱۱۷ او را جایگزین نکیسای جوان کرد.

تعویض عابدزاده جواب داد و او توانست همانند جام ملت‌های ۸۸ دوباره در ضربات پنالتی بدرخشد و دو پنالتی عربستانی‌ها را مهار کند اما هدر رفتن سه پنالتی توسط دایی، یزدانی و خاکپور باعث شد که عابدزاده نتواند باعث فینالیست شدن ایران در جام ملت‌های ۹۶ بشود.

عابدزاده دوباره به داد ایران رسید

شاگردان مایلی کهن در دیدار رده‌بندی باید مقابل کویت قرار می‌گرفتند. کویت در مرحله نیمه‌نهایی با نتیجه یک بر صفر مقابل امارات میزبان شکست خورد.

ایران و کویت یکم دی‌ماه ۱۳۷۵ در ورزشگاه شیخ زاید مقابل ۶۰ هزار هوادار به مصاف هم رفتند. در این دیدار ابتدا کویت بود که توسط الهویدی به گل رسید اما علی دایی اجازه نداد نیمه نخست با پیروزی کویت به پایان برسد و در دقیقه ۴۰ گل مساوی را به ثمر رساند.

در ادامه دو تیم نتوانستند مقابل هم کاری از پیش ببرند تا پس از تساوی در ۱۲۰ دقیقه، ضربات پنالتی تیم سوم جام ملت‌های ۹۶ را مشخص کند.

ایران با حضور عابدزاده که در این بازی به طور فیکس بازی کرد، خیالش از بابت دروازه‌بان در ضربات پنالتی راحت بود با این حال ضربات پنالتی برای شاگردان مایلی‌کهن خوب آغاز نشد و مجتبی محرمی پنالتی نخست ایران را خراب کرد اما در ادامه با درخشش عابدزاده و مهار سه پنالتی کویتی‌ها ایران با نتیجه ۳ بر ۲ در ضربات پنالتی پیروز شد تا عنوان سوم جام ملت‌های ۱۹۹۶ را کسب کند.

در دیدار فینال هم عربستان در ضربات پنالتی امارات میزبان را شکست داد و به عنوان قهرمانی رسید. از نکات جالب دو سرمربی فینالیست جام ملت‌ها، حضور هر دوی آن‌ها در فوتبال ایران در سال‌های بعد بود.

در این رقابت‌ها نلو وینگادا، سرمربی عربستان و میروسلاوو ایویچ، سرمربی امارات بودند.

در پایان این رقابت‌ها خداداد عزیزی به عنوان بهترین بازیکن، علی دایی با هشت گل به عنوان آقای گل، تیم‌ملی ایران به عنوان تیم اخلاق و بهترین خط حمله انتخاب شدند اما هیچ کدام از این عناوین نمی‌توانست جای عنوان قهرمانی را برای شاگردان مایلی‌کهن بگیرد.

بازیکنان حاضر در جام ملت‌های ۱۹۹۶ در ادامه حضور خودشان در تیم‌ملی توانستند نسل طلایی فوتبال ایران را تشکیل دهند و به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه صعود کنند.