جدال خان‌ها در شهریار

فرخ نعمتی، سواران را مقابل او به صف می‌کند؛ سواری در مدح فتح‌ا...‌خان با صدایی رسا سخن می‌گوید اما میانه کلام تپق می‌زند و صدایی از پشت دوربین می‌گوید: کات! صدای چه کسی؟ مجتبی راعی، کارگردان سینما و تلویزیون که آثاری چون عصر روز دهم، جنگجوی پیروز، ‌جای امن و تولد یک پروانه را بر پرده سینما داشته است. اینجا کجاست؟ عمارتی در اطراف روستایی در محدوده جنوب‌غربی تهران که این روزها پذیرای راویان «جشن سربرون» است.

قضیه از چه قرار است؟ ما پشت صحنه این سریال حاضر شدیم تا با کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگران سریال گپ بزنیم و برایتان از چند و چون آن روایت کنیم. قصه چیست؟ آنچنان که می‌گویند، جشن سربرون، درامی است که درگیری قومی را در زمان مشروطه نشان می‌دهد، اما به گفته سازندگانش از روایت مستقیم تاریخ حذر کرده و سریال بیشتر به حال و هوای خان‌ها و اقوام آن دوران در محدوده فارس می‌پردازد و در دل قصه خود، عاشقانه‌ای هم دارد. قصه‌گویان که هستند؟ این سریال را منصور ابراهیمی، عبدالرسول گلبن و مجتبی راعی نوشته‌اند و تهیه‌کنندگی‌اش هم با حسن نجاریان دریانی است که مجری طرح آثاری مثل «سرو زیر آب» و مجری طرح و مدیر تولید فیلم دختر شیطان است.

اگر می‌خواهید بیشتر از جزئیات یکی از تازه‌ترین تولیدات سیما بدانید، خواندن گزارش پیش رو را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

چرا «جشن سربرون»؟

اسمش جالب است، نه؟ «جشن سربُرون»، بزمی است که به خاطر سر بریدن پا می‌گیرد! با مجتبی راعی، کارگردان سریال پس از تصویربرداری نخستین پلان سریال گفت‌وگو می‌کنیم. می‌پرسیم این نام خشن نیست؟ بیان می‌کند: نمی‌شود گفت خشن. اگر خوب دقت کنیم لطافت آن را متوجه می‌شویم. فکر می‌کنم بهتر است بگذاریم سریال روی آنتن برود تا دلیل انتخاب این اسم روشن شود.

بعد از آن راعی در مورد شکل‌گیری ایده ساخت این مجموعه برایمان می‌گوید: از قدیم تاریخ را دوست داشتم و می‌خواندم. در این مطالعات، چند موضوع دغدغه‌ام شد که دوست داشتم درباره‌شان اثری بسازم. الان شرایطی فراهم شد که بتوانم یکی از این موضوعات را جلوی دوربین ببرم. اگر عمری باقی باشد، دوست دارم موضوعات دیگری را که در ذهنم وجود دارند، هم ‌بسازم.

این سریال در زمان مشروطه می‌گذرد، از راعی می‌پرسیم آیا دیگر دغدغه‌های تاریخی او هم در این زمان می‌گذرد که پاسخ می‌دهد: همین برهه تاریخی است، اما به کمی بعد از آنچه در این سریال می‌بینیم، مربوط می‌شود. به گفته راعی قصه، اساس واقعی دارد اما برای این‌که به کسی برنخورد و مثل دیگر آثار با مشکل مواجه نشود، به آن چیزهایی اضافه و اسامی را درست کردند. همچنین در این سریال از لهجه استفاده نمی‌شود و مثلا نام یکی از ایل‌هایی که در این سریال قصه‌اش به نمایش درمی‌آید، «پوسان» است! به راعی از شباهت این اسم با نام‌های کره‌ای می‌گوییم و جواب می‌دهد: «می‌خواهیم به کسی برنخورد.»

بازیگران اصلی که سر صحنه حاضرند، اغلب مرد هستند. فضای سریال مردانه به نظر می‌رسد، اما راعی بیان می‌کند: بازیگران خانم هم داریم. یکی از آنها لیلا اوتادی است. او نقش «بی‌بی کتا» یعنی کتایون را بازی می‌کند.

شوکت خانِ جشن سربرون

صدرالدین حجازی ایفاگر نقش خولی در مختارنامه است که در اینجا به نقش شوکت خان جان می‌بخشد.

او هم در پشت صحنه حضور دارد و به ما می‌گوید: وقتی ایفای این نقش پیشنهاد شد، فیلمنامه را خواندم و فهمیدم این سریال متن خیلی خوبی دارد. خیلی خوشم آمد. قصه یک جورهایی درباره مشروطه است و خیلی صریح، صادقانه، آگاهانه و بدون تحریف نوشته شده. نویسندگان کاملا به گویش و نگارش آن زمان اشراف دارند. شخصیت‌پردازی‌‌ها هم خوب از آب درآمده است.

نویسندگان جشن سربرون آنچنان که صدرالدین حجازی، بازیگر این سریال می‌گوید وارد متن مشروطه نمی‌شوند و عوارض و حوادث ناشی از آن را نمایش می‌دهند.

او بیان می‌کند: می‌شود گفت قصه سریال، آینه‌ای از آن زمان است. در این سریال چند خان حضور دارند، من یکی از آنها را بازی می‌کنم. خان‌ها با یکدیگر درگیری‌های قومی و عشیره‌ای دارند و جاه‌طلبی‌ها، خودخواهی‌ها، تفرعن و تکبر این شخصیت‌ها در قصه بروز می‌کند.

این بازیگر می‌گوید: چنین آثاری یک‌بار ساخته می‌شوند، مثل مختار. اگر بخواهند درباره حافظ و مولانا هم اثری تولید کنند، همان یک دانه است. سریال ساختن از این شخصیت‌ها مثل آثار اجتماعی نیست که همه نوعش ساخته شود. تلویزیون چون می‌داند یک‎بار ساخته می‌شود، آگاهانه عمل کرده و امکانات خوبی را فراهم آورده است.

عشق و جدال در «جشن سربرون»

علی آشتیانی‌پور یکی از مهمانان صحنه است. کسی که ابتدا نام او به عنوان تهیه‌کننده این سریال مطرح شد، اما بعد از مدتی گفتند حسن نجاریان، کار را به عهده گرفته است. نجاریان در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: ابتدای پیش تولید جدی، آقای آشتیانی‌پور با من صحبت کردند و به خاطر ملاحظاتی که داشتند، توافق شد ادامه کار را من انجام دهم.

نجاریان بیان می‌کند: داستان تاریخی جذاب و دقیق این کار را هر کسی خوانده، به این نتیجه رسیده که یکی از کارهایی است که سال‌هاست در تلویزیون اتفاق نیفتاده. تیم بسیار خوب و منسجمی پشت کار است. سریال فضا و اتمسفر زمان مشروطه را نشان می‌دهد و نگاه تحلیلی دارد.

بسیاری از تاریخی‌سازان سیما علاقه زیادی به تاریخ معاصر دارند و مشروطه هم موضوعی است که در این آثار به آن پرداخته شده.

از نجاریان می‌پرسیم «جشن سربرون» قرار است از چه زاویه تازه‌ای به این رخداد بپردازد، او می‌گوید: این سریال درامی است که در پی تحلیل صریح سیاسی و تاریخی نیست. قصه‌ای عشقی و درگیری طایفه‌ای، خط اصلی فیلمنامه است و از این نظر، کار با دیگر آثاری که به این برهه زمانی پرداخته‌اند، تفاوت دارد.

این تهیه‌کننده درباره تعداد قسمت‌ها و زمان پایان کار هم اظهار می‌کند: سریال 30 قسمت است. امیدواریم کار خوب پیش برود و بتوانیم، فصل 2 و 3 آن را هم بسازیم که از نظر تاریخی بعدتر را نشان می‌دهد. همچنین امید داریم ده ماهه تصویربرداری تمام شود و تمهیداتی را برای تدوین، صداگذاری و... به صورت همزمان فراهم کرده‌ایم.

به گفته نجاریان، محل‌های تصویربرداری سریال نزدیک شهریار، صفادشت، اطراف امامزاده داوود و جاده تهران - شمال و بخش آخر در شهرک غزالی است.

فتح‌ا... خانِ جشن سربرون

پیش از شروع تصویربردای فرصتی دست می‌دهد تا با بازیگرانی که سر صحنه حاضر هستند، گفت‌‌وگو کنیم. یکی از این بازیگران محمود پاک نیت است که او را در حال گریم شدن در یکی از اتاق‌های عمارت، پیدا می‌کنیم. پاک‌نیت نقش فتح‌ا... خان، از خان‌های جاه‌طلب قصه را عهده دارد که همگام با قوام‌الدوله مقابل مشروطه‌خواهان می‌ایستد. به گفته او این هشتمین کار مشترکش با راعی است و این بازیگر به خاطر شناخت از کارگردان و همچنین قصه گیرای سریال برای بازی در آن ترغیب شده. پاک نیت درباره شخصیت فتح‌ا... خان می‌گوید: این نقش منفی است ولی نه آنچنان؛ جاهایی از قصه حتی ممکن است دلسوزی تماشاگر را به خود جلب کند. فتح‌ا... خان دو پسر تحصیلکرده و فرنگ‌رفته دارد که یکی از آنها طرفدار مشروطه است. در واقع پدر هم از مشروطه بدش نمی‌آید، اما چون جاه‌طلب و دنبال مقام است،‌ مخالفت می‌کند. قوام که همه‌کاره فارس است، ابتدا ساز مخالف کوک می‌کند اما در آخر به خاطر سودی که فکر می‌کند با موافقت عایدش می‌گردد، طرفدار می‌شود. این افراد شخصیت‌های دوگانه‌ای دارند و همین جذاب است.

سُرخوی جشن سربرون

نادر فلاح روز نخست تصویربرداری، آفیش نیست و به عنوان مهمان در پشت صحنه حضور دارد. او که ایفاگر نقش سرخو در «جشن سربرون» است، این شخصیت را منفی می‌داند. از او می‌پرسیم سرخو قرار است یک بدمطلق و سیاه باشد یا خاکستری است؟ پاسخ می‌دهد: فکر می‌کنم شخصیت سیاهی باشد، البته آقای راعی در پرداخت شخصیت خیلی اصرار ندارند او را سیاه نشان دهند، اما در تعاریفی که ما داریم، بد محسوب می‌شود. کلا هر کس که در درام، عملی را انجام می‌دهد از نظر خودش کار درستی کرده است، سرخو هم همین‌گونه فکر می‌کند اما وقتی دیگری به قضاوت می‌نشیند، کارهایش را درست و اخلاقی نمی‌داند.

فلاح توضیح می‌دهد که این شخصیت بیشترین درگیری‌ها را با شخصیت اصلی یعنی بهادر با بازی حسین محجوب دارد و درباره دلیل پذیرش این نقش می‌گوید: سرخو، شخصیت دراماتیکی است که در قصه موثر و پیش‌برنده است. همیشه در انتخاب‌هایم میزان تاثیرگذاری نقش در قصه و درگیری‌های دراماتیک او با دیگر شخصیت‌ها برایم اهمیت دارد. این بازیگر در آخر بیان می‌کند: به نظرم اتفاقات خوبی انتظار این سریال را می‌کشد؛ چون فیلمنامه خوبی دارد و از شخصیت‌پردازی و دیالوگ‌نویسی درستی هم برخوردار است.

مهمانانِ جشن سربرون

و حالا با نام ایفاگران نقش‌های مختلف در این سریال آشنا شوید. بازیگران جشن سربرون عبارتند از: حسین محجوب، محمود پاک‌نیت، نادر فلاح، لیلا اوتادی، فرخ نعمتی، قاسم زارع، داریوش کاردان، میرطاهر مظلومی، رامین ناصر نصیر، مهدی فقیه، کریم اکبری مبارکه، صدرالدین حجازی، بیوک میرزایی، ارسلان قاسمی، جواد قامتی، ابراهیم برزیده، سیامک اشعریون، پرویز بزرگی، علی جاویدفر، محمد حاج‌حسینی، فرشید صمدی‌پور، محمدرضا راد، حسن محمودی، مجتبی واشیان، امیر کسارنژاد، ساقی عسگری، سارا اشتری، امیر زمستانی، سودابه علیپور، نجات علی مرادی، سیامک حلمی، آرمین ترکمندی، علی حسن ناصری، ذبیح ذبیح‌پور، علی نجاریان، زهرا برومند، ایوب دمان، امیر نداف‌فر، عباس براری، رضا درم کزین، ابوالفضل حاجی علیخانی، مجید یاراحمدی، مهران هادی، جواد عاقبت‌بین، حسن زارع، محمودرضا بهرامی، علی عطایی، سیامک نظری، مرتضی ستارپور، محمد نادرخانی، فیروز حیدرزاده، سجاد مومنی و رضا سیدی.

قصه جشن سربرون

قصه سریال از این قرار است: بهادر، کدخدای ایل پوسان با کدخدای طایفه همسایه، سرخو رقابت و مخالفتی دیرینه دارد. مدتی است آتش کینه‌ها خاموش شده تا این‌که سرخو با اعتمادبه‌نفس به خواستگاری دختر زیبا و کم‌سن و سال بهادر، جهان‌پسند می‌آید. غافل از این‌که قرار است مدتی بعد جهان‌پسند به عقد پسر عمویش درآید. بهادر قاطعانه با این وصلت مخالفت می‌کند. زخم‌های کهنه سر باز می‌کنند. هر دو طایفه از کدخدای خود حمایت می‌کنند. درگیری ابعاد بزرگ‌تری می‌یابد و...

مباشرِ جشن سربرون

فرخ نعمتی، کسی که صدای او را در نقش امام رضا در سریال ولایت عشق به خاطر داریم، در این سریال نقش مباشر فتح‌ا... خان را بازی می‌کند. او گریم شده و آماده آغاز تصویربرداری اولین پلان است.

این بازیگر در مورد این‌که نقش او مابه‌ازای واقعی دارد یا خیر به جام‌جم می‌گوید: قصه براساس یک تحقیق چند ساله نوشته شده، اما طبیعتا شخصیت‌ها براساس تخیل نویسنده است.

او همچنین جذابیت بازی در جشن سربرون را این‌گونه تعریف می‌کند: عمده نقش‌های این کار، نقش‌های چند لایه است که ایفای آنها برای هر بازیگری جذابیت دارد.

نعمتی که تا کنون سابقه همکاری با راعی را نداشته است، پیش‌بینی‌اش از نتیجه کار را چنین شرح می‌دهد: ما همیشه امیدوار کارهایمان را شروع می‌کنیم، در این مورد هم امیدوارم کار تا آخر به همین شکل پیش برود.

نوشین مجلسی - رسانه