«بِزوار»؛ مخلوطی خطرزا برای روده‌ها

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، «بزوارها» مواد هضم‌نشده‌ای هستند که به علل مختلف در دستگاه گوارش باقی مانده‌اند و باعث بروز علائم و عوارض متنوعی می‌شوند.

یکی از عوارض نادر بزوار، انسداد روده است که در مطالعه‌ای توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بررسی شده است.

در این پژوهش آمده است:« بزوارها مخلوطی از مواد هضم نشده هستند که در دستگاه گوارش باقی مانده‌اند که اغلب در معده محبوس می‌شوند ولی در هر جایی از دستگاه گوارش از مری تا رکتوم (راست روده) می‌توانند یافت شوند. چنین موادی ممکن است باقی‌مانده مو (تریکوبزوار)، سبزیجات (فیتوبزوار)، داروها(فارماکوبزوار)، خرمالو(دیزوپیروبزوار) و پروتئین‌های شیر (لاکتوبزوار) باشند.»

بر اساس این مقاله، «میزان شیوع بزوار در مطالعات مختلف متفاوت است ولی در بیمارانی که تحت اندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی قرار می‌گیرند کمتر از ۰.۴ درصد گزارش شده است و همچنین در بیماران با انسداد روده باریک از ۰.۴ تا ۴.۸ درصد گزارش شده است.»

محققان در توضیح نقش رژیم غذایی در تفاوت میزان شیوع بزوار می‌گویند:« این میزان تفاوت در مطالعات مختلف تا حدودی بستگی به منطقه جغرافیایی و نیز فرهنگ غذایی دارد. به طوری که در مناطقی که استفاده از سبزیجات زیاد است مانند کره جنوبی، ژاپن و اسپانیا فیتوبزوار شایع‌ترین بزوار گزارش شده است.»

نویسندگان این مقاله می‌گویند:« بزوارها می‌توانند بدون علامت‌ یا علامتدار باشند. این علائم شامل درد، احساس پری در معده، آنمی، تهوع و استفراغ است.»

این مطالعه، به صورت بررسی موارد (case series) انجام شده است. معیار ورود به مطالعه، کلیه بیمارانی بودند که در طی دو سال از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ با تشخیص انسداد روده در بیمارستان امام حسین(ع) شهر تهران تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند و عامل زمینه‌ای بزوار بوده است.

اطلاعات دموگرافیک و آزمایشگاهی و یافته‌های حین عمل و نتایج جراحی به صورت گذشته‌نگر از پرونده بیماران استخراج شده و با نرم‌افزار SPSS۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

در این پژوهش آمده است: «تعداد ۱۹ بیمار که در آن‌ها بزوار باعث انسداد روده شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. از این تعداد ۱۲ بیمار زن و ۷ بیمار مرد بودند. میانگین سنی بیماران ۲±۶۳.۸۴ بود. ۱۵ بیمار در فصل زمستان و پاییز و ۴ بیمار در بهار و تابستان مراجعه کرده بودند. بیماری‌های همراه شامل دیابت (۴۲ درصد)، سابقه جراحی معده(۱۵ درصد) و کم‌کاری تیروئید(۵ درصد) بود. شایع‌ترین علائم بالینی شامل درد شکم(۸۷ درصد)، تهوع و استفراغ(۸۰درصد) و عدم دفع گاز و مدفوع (۶۰درصد) بود.

بر اساس آنچه در این مقاله آمده، از میان ۱۹ بیمار، ۱۳ بیمار تحت انتروتومی برای خارج‌سازی بزوار و شش بیمار تحت دوشیدن بزوار قرار گرفتند. همه بیماران، پس از عمل جراحی در بخش جراحی بستری شدند و پس از بازگشت حرکات روده، رژیم غذایی برایشان شروع شد. این بیماران پس از تحمل رژیم و کارکرد روده از بخش جراحی مرخص شدند.

طبق این مقاله «در مطالعه حاضر نیز نوع بزوار به ترتیب دیزوپیروبزوار و فیتوبزوار و عوامل ناشناخته بود. در هر حال برداشتن بزوار به تنهایی مشکل زمینه‌ای را حل نمی‌کند و بایستی بیماران و به ویژه بیماران دارای فاکتورهای خطر برای تشکیل بزوار آموزش داده شوند تا مایعات بیشتری همراه با رژیم غذایی مصرف کنند و در فصول پاییز و زمستان از مصرف بیش از حد خرمالو خودداری کنند.»

در بخش پایانی این پژوهش که توسط مجید صمصامی، استادیار گروه جراحی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، جواد زبرجدی باقرپور و سهیل باقریان لمراسکی، رزیدنت‌های جراحی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و محمدرضا نیک‌شعار، دانشیار گروه جراحی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده، آمده است:« در کادر درمان، توجه به شرح حال بیمارانی که با علائم انسداد روده مراجعه کرده‌اند و یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی بیان کننده انسداد دارند، می‌تواند در تشخیص زودرس بیماران کمک‌کننده باشد و با اقدام درمانی مناسب از ایجاد عوارض تاخیر در درمان جلوگیری کرد.»

این مقاله در اولین شماره‌ هفتمین دوره‌ مجله طب اورژانس ایران منتشر شده است.