دوربین گوشی های موبایل در سال های اخیر پیشرفت های فراوانی داشته اند و در زمینه هایی از جمله لرزشگیر تصویر و عکس برداری در شب حتی از بسیاری از دوربین های دیجیتال سال های قبل هم عملکرد بهتری دارند. اما مدتی است که بسیاری از تولید کنندگان موبایل رقابت در این حوزه را به امتیازها کشانده اند؛ امتیازهایی که صدور آنها تقریباً در انحصار وبسایت بررسی دوربین DXOMARK است. با این حال امتیازهای DXOMARK آن قدرها هم که برخی از کاربران فکر می کنند قابل اعتماد نیستند و در عین حال می توانند سرعت پیشرفت های آتی حوزه دوربین موبایل را کاهش دهند و حتی کاربران را به اشتباه اندازند.
DXO Labs که در سال 2008 تأسیس شده مدعی است بنچمارک های مستقلش به طور علمی کیفیت عکس برداری دوربین های دیجیتال و لنزها را بررسی می کند و در حوزه گوشی های هوشمند به بررسی کیفیت صدا و عکس برداری می پردازد و در نهایت یک امتیاز کلی (در کنار امتیازهای جزئی مربوط به هر بخش) به محصول داده می شود. این کمپانی همچنین ادعا می کند «امتیاز بالاتر نشان دهنده محصولی برتر است»؛ موضوعی که ممکن است برای برخی از کاربران یا با توجه به محدودیت معیارهای بررسی DXOMARK آن قدرها هم صحیح نباشد و حتی برخی را گمراه کند.
DXOMARK فرایند آزمایش دقیق و پر جزئیاتی دارد که برای هر گوشی موبایل در حدود 10 روز طول می کشد. در طول این مدت بر اساس معیارهای آزمایش و در شرایط [تا حد ممکن] یکسان، قابلیت های عکاسی و فیلم برداری دوربین ها بررسی می شود. DXO Labs در بررسی دوربین اصلی و سلفی گوشی ها معیارهای جزئی از جمله رنگ، نویز، بافت، اکسپوژر، زوم، عکاسی شبانه، فوکوس خودکار، بوکه و ... را در نظر می گیرد و در نهایت بر اساس ارزش متفاوت امتیاز هر یک از این معیارها، امتیازهای کلی عکاسی و فیلم برداری به هر گوشی می دهد.
با این حال در فرایند بررسی نقص هایی هم به چشم می خورد. به عنوان مثال عکاسی های بوکه یا تغییر عمق میدان با استفاده از قابلیت های گوشی ها انجام می شود اما در بسیاری از شرایط دیگر به تنظیمات و امکانات پیش فرض گوشی بسنده می شود.
شاید تصور کنید با این روش، شرایط مقایسه برای تمام گوشی ها تا حد ممکن یکسان در نظر گرفته می شود اما مشکل این جاست که بسیاری از گوشی های امروزی به قابلیت های پیشرفته (از جمله هوش مصنوعی) مجهز شده اند که گاه به برگ برنده آنها در مقایسه با رقبا بدل می شوند اما روش های DXOMARK چنین قابلیت هایی را نادیده می گیرد. به عنوان مثال در بررسی دوربین هواوی پی 30 پرو در دیجیاتو موارد کاربردی متنوعی از جمله عکسبرداری ماکرو و قابلیت های کم اهمیت تر ولی جالب Traffic Trail و فیلم برداری صحنه آهسته را آزمایش کردیم؛ در حالی که DXOMARK اهمیت چندانی برای این ویژگی ها قائل نشده بود. علاوه بر این گاه به نقص ها و کمبودهایی بر خوردیم که DXOMARK هیچ اشاره ای به آنها نکرده بود.
امتیازهای آزمایشگاه DXO اما گاه با سلیقه دیگر کارشناسان یا حتی کاربران جور در نمی آید. به عنوان مثال برای مدت ها بود که DXOMARK، زوم و عکس برداری شبانه را در معیارهای خود لحاظ نمی کرد در حالی که این دو عامل از دید برای بسیاری از کاربران اهمیت بالایی داشت.
مشکل از آن جایی آغاز می شود که بسیاری از کاربران برای انتخاب بهترین دوربین تنها به همین یک کمپانی (DXOMARK) اعتماد می کنند. این موضوع برای صنعت نیز می تواند مضر باشد به ویژه این اگر بدانید DXOMARK در کنار امتیاز دهی به گوشی ها به گونه متفاوتی کسب درآمد می کند.
چرخ کسب و کار DXOMARK بر اساس مشاوره می چرخد. این شرکت با استفاده از تجارب خود، به دیگر کمپانی های تولید کننده دوربین و گوشی های موبایل برای بهبود دادن محصولات مشاوره می دهد. با این حال تضمینی در زمینه بررسی بی طرفانه محصولات وجود ندارد؛ چرا که در واقعیت، ادامه حیات این شرکت به جلب رضایت شرکت های دیگر وابسته است. از سوی دیگر رتبه بندی محصولات به این معنی است که بسیاری از مشتریان، خرید برخی محصولات با امتیازهای بالاتر را ترجیح دهند.
DXOMARK همچنین بسته های گران قیمتی و پیشرفته ای را به مشتریان می فروشد که شامل راهکارهای سخت افزاری و نرم افزاری هستند. کمپانی های تولید کننده دوربین یا گوشی موبایل با کمک این بسته ها می توانند برخی از تست های DXOMARK را خود انجام دهند. شاید این موضوع از دید بسیاری از افراد ایرادی نداشته باشد و موجب تولید دوربین هایی بهتر شود اما مشکل این جاست که بسیاری از شرکت های مشتری DXO، جواب بخش های متعددی از تست های DXO را از قبل می دانند و در مقایسه با شرکت های دیگر در جایگاهی برتر اما غیر عادلانه قرار می گیرند. در واقع می توان این طور تصور کرد که پیشنهادهای DXOMARK به شرکت ها می گوید چه طراحی دوربینی برنده خواهد بود.
به عبارت دیگر، شرکت هایی که از نزدیک با DXOMARK همکاری می کنند معمولاً امتیازهای بالاتری کسب می کنند. به دنبال آن بسیاری از رسانه های بین المللی به برتری محصول در آزمایش های DXO اشاره می کنند و موجی از تبلیغ برای تولیدکنندگان موبایل به راه می افتد. همین موضوع موجب می شود شرکت ها، برای رقابت بیشتر، به صرف هزینه برای DXOMARK ترغیب شوند.
DXOMARK ادعا می کند تست هایش مستقل است اما چنین موضوعی، با «مشاوره غیر رایگان» همخوانی ندارد. با این وجود همچنان نباید تصور کرد که نتایج بررسی DXOMARK تقلبی است؛ چرا که این شرکت اعتبار بالایی برای خود دست و پا کرده و از سوی دیگر ادامه حیات کسب و کارش هم به حفظ این شهرت بستگی دارد.
شرکت های HTC، هواوی، سامسونگ و ... از مشتریان DXOMARK هستند و بسیاری از گوشی های این شرکت ها در هر نسل جدید، امتیاز بالاتری را نسبت به نسل قبل کسب کرده و حتی گاه در صدر لیست امتیازها قرار گرفته اند. به این ترتیب به نظر می رسد هزینه ای که به این شرکت پرداخته اند ارزشش را داشته است با این حال تصور نمی شود DXO با دریافت مبلغ بیشتر نتایج بررسی های شرکت های مشتری خود را دستکاری کند.
شکی نیست که DXOMARK در بررسی دوربین گوشی های موبایل حرفه ای است و همکاری این موسسه با شرکت های سازنده گوشی های موبایل، قطعا برای خریداران موضوع خوشایندی است. اما راه و رسم این شرکت برای کسب درآمد موجب می شود برخی از شرکت های همکار نسبت به دیگران برتری های قابل توجهی داشته باشند. از سوی دیگر باید این موضوع را در نظر داشت که تست های DXOMARK با وجود این که پیشرفته به نظر می رسند اما کامل نیستند و برخی از قابلیت های خاص گوشی ها از جمله روش های پیشرفته هوش مصنوعی را در نظر نمی گیرند.
فعالیت های DXOMARK موجب بهبود کیفیت دوربین گوشی های موبایل می شود اما ممکن است به مرور زمان با جهت دادن به توسعه دوربین گوشی ها، بسیاری از شرکت ها را از نوآوری های بیشتر دور کند. اگر تست هایی واقعی تر و شفاف تر می خواهیم باید به دنبال روش هایی برای همکاری بیشتر مشتریان، بررسی کنندگان محصول و حوزه صنعت باشیم تا در نهایت مرجع امتیاز دهی، محدود به یک موسسه بی رقیب نشود.
اگر قصد خرید موبایل جدید را دارید، مطالعه بررسی های پیشرفته DXOMARK می تواند مفید باشد اما فقط به اعداد امتیازهای کلی و جزئی بسنده نکنید. در عین حال به اولویت های خود برای عکاسی (از جمله زوم، ماکرو، عکس برداری در شب، بوکه و ...) و مواردی که DXO به آنها اهمیت چندانی نمی دهد نیز توجه کنید. بهتر است به جای اکتفا به یک سایت بی رقیب و انحصاری، نگاهی هم به وبسایت های دیگر داشته باشید و جزئیات را از دید آنها هم ببینید. شاید همین حالا هم گوشی هایی با قابلیت های عالی برای عکس برداری وارد بازار شده باشند اما هیچ اثری از آنها در DXOMARK نبینید.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛