این نقاشی و پوستر و شعر در کافهها، رستورانها، دیزیسراها، جیگرکیها و بقیه جاهای پر رفت و آمد هم دیده میشد و همه یادآور این بود که وقتی خرید میکنی، غذا میخوری، لباس میخری یاد یتیمان هم باش. بهخصوص ماه اسفند که خریدهای عید نوروز و سال نو زیاد میشد و بچههای یتیم غم و غصه دلشان بیشتر.
حالا جوامع شهری و حتی روستایی پیشرفت کرده؛ بقالیها جایشان را به سوپرمارکتها دادهاند؛ پر از زرق و برق و قفسه و موسیقیهایی با رتیم تند که مثلا به سبک غربیها تشویقت کنند به خرید بیشتر! حالا دیگر نه از پوستر یتیم خبری هست و نه از شعر پروین اعتصامی.
اصلا فضا چنان از این گروه از بچهها و کودکان خالی شده که گاهی تصور میکنی دیگر یتیمی در این کشور وجود ندارد. آنهم در کشوری مذهبی که یکی از آموزههای مهماش توجه به یتیم است و یتیمنوازی. در این میان جالب است بدانید کشورهای دنیا چند سالی است هفته اول مارس را به نام هفته «یتیمنوازی» نامگذاری کردهاند با این هدف که این گروه از کودکان مورد توجه قرار گیرند؛ هم از نظر عاطفی و هم از نظر مالی.
یتیم، محبوب خداست
خانم خدیجه نیزاری؛ یکی از پیشکسوتانی است که سالهاست در امور خیر پیشقدم است. او که در زمینه مدرسه سازی در مناطق محروم کارهای بسیار مهمی انجام داده درباره توجه به ایتام میگوید: در دین اسلام توجه به یتیمان آنقدر مهم است که خداوند در قرآن، فرموده در روز قیامت انسانهایی را که به ایتام بیتوجهی کنند توبیخ میکند. خداوندی که همیشه اول بشارت میدهد و تشویق میکند به این موضوع که میرسد، توبیخ را اولویت میدهد؛ یعنی رسیدگی به یتیمان تا این اندازه مهم است. حتی زمانی که درباره خانواده علیبنابیطالب و افطار آنها نوشته شده که روز اول آنها غذای افطار خود را به مسکین دادند یعنی نیازمند به معنای عام. روز دوم که گرسنهتر هم بودند غذای خود را به یتیم دادند و روز سوم به اسیر.
یتیمان علاوه بر نیازهای مالی که هزینههای زندگی و تحصیل و مسکن و بقیه را شامل میشود به محبت و عاطفه هم نیاز دارند که به نظرم دومی اهمیتش حتی از اولی هم بیشتر است. برای همین است که مجمع خیرین، سالهاست به دنبال این قضیه است که بچههایی که در مراکز بهزیستی یا کمیته امداد نگهداری میشوند به خانوادهها سپرده شوند تا در کنار خانواده بزرگ شوند. ما میدانیم که بهزیستی برای سپردن کودکان به خانوادهها شرایط ویژهای دارد و به هر کسی این امتیاز را نمیدهد. از طرفی میدانیم خانوادههای زیادی در نوبت دریافت کودک از بهزیستی هستند. کاش شرایط جوری فراهم شود که بچهها به خانواده سپرده شوند. کودکانی که در مراکز نگهداری میشوند، شرایط خشک عاطفی را سپری میکنند که آنها را بسیار آزار میدهد.
خانم نیزاری میگوید: ما پیشنهاد میکنیم که در تعطیلات و روزهای آخر هفته این بچهها به شبهخانواده سپرده شوند تا از نظر عاطفی تامین شوند. از مردم هم میخواهیم که در تعطیلات آخر هفته و اعیاد به دیدن بچههای یتیم بروند و آنها را خوشحال کنند. آسایشگاههایی هستند که بچههای معلول را نگهداری میکنند، بچههایی که سرپرست ندارند و همه جوره در خشکی افتادهاند. خانمهای زیادی را میشناسم که به آسایشگاهها میروند و این بچهها را استحمام میکنند، هم حال خودشان خوب میشود و هم به آن بچه محبت میکنند. دیدهام که این رفتار باعث چه اتفاقات خوبی در زندگیها و خانوادهها شده. یادم هست چند سال قبل در آسایشگاه رفیده یک بچه معلول بود که دو دست نداشت.اسمش را گذاشته بودند؛ ابوالفضل. این بچه عجیب حس خوبی به آدمهایی میداد که به او غذا میدادند، استحمام یا تر و خشکش میکردند. خدمت به ابوالفضل رفیده معروف شده بود بین آدمهایی که به هر جهت گرفتار بودند، حال روحیشان خوب نبود و میخواستند با عمل خیری، توان روحی خود را ارتقا بدهند. خدا کمک به یتیم را میبیند و چند برابر آن را به ما پاداش میدهد. در این آخر سالی اگر گرفتاری داریم، اگر میخواهیم حال دلمان خوب شود، اگر میخواهیم خدا به اعمال خوب ما برکت بدهد، بچههای یتیم را دریابیم و به آنها خدمت کنیم.جای دوری نمیرود چند برابرش به خود ما برمیگردد.
این خیر میگوید: برای کمک به یتیمان حتما نباید مبالغ زیادی را در نظر بگیرید یا تصور کنید با هدیه کوچک نمیتوانید در شاد کردن بچههای یتیم مشارکت کنید. فقط اگر قرار است این کمکها از طریق خیریهها به دست نیازمندان برسد، از کاردرستی و صحت مرکز خیریه مطمئن باشید. این روزها همانقدر که نیازمند و حامی زیاد شده، خیریههای جعلی هم زیاد شدهاند. قبل کمک از صحت و سلامت مرکز یا فرد خیر اطمینان حاصل کنیم.
به خانم نیزاری میگویم: قبلا میگفتند اگر بچهها را نمیتوان برای همیشه به خانواده آورد، برای چند روزی آنها را به خانه بیاورید تا در کنار خانواده زندگی کنند، نظرتان درباره این طرح چیست؟ میگوید: این طرح خوبی نیست. چون بچهای که هم از نظر عاطفی آسیب دیده هم از نظر مالی، چند روزی میآید و در کنار خانوادهای که احتمالا از نظر مالی هم شرایط خوبی دارد، زندگی میکند، بچههای آنها را میبیند و تبادل عاطفی آنها را تجربه میکند، اما بعد از آن خانواده دور میشود. این به روان و عاطفه آن کودک بیشتر صدمه میزند.
ما در مجمع خیرین سالهاست دنبال این هستیم که مکانهایی را برای تفریح کودکان یتیم و کمبضاعت آماده کنیم. مکانی تفریحی که این بچهها چند روزی بیایند و خوش باشند و بعد بروند. همین هفته قبل خیری ویلایی در لواسان را در اختیار ما گذاشت که برای ایتام از آن استفاده کنیم.در این فکر هستم که آنجا را برای همین کار آماده کنم. استخر دارد و ویلای بزرگ و زیبایی است. اگر حتی ایتام چند روزی بیایند آنجا حتما روحیهشان عوض میشود.
یکسالی است که کرونا کشور را درگیر کرده و از نظر اقتصادی باعث رکود و مشکلاتی شده اما جالب این جاست که در این شرایط سخت مردم از کار خیر دست نکشیدهاند که حتی بیشتر هم دست به کار نیک شدهاند.
امسال برای مجمع خیرین مدرسهساز کمک مالی جمعآوری شده تقریبا دوبرابر سالهای قبل است. همین چند روز قبل یک خانم برای نذری که داشت صدمیلیون تومان هزینه کرد.۶۰ میلیون برای بخش کرونای یک بیمارستان دستگاه تهویه خریدیم و نصب کردیم و ۴۰ میلیون هم در قالب سبد اهدایی به خانوادههای کمبضاعت مدافعان بهداشت کمک کردیم. باور داریم که فطرت انسان به سمت نیکی و کار خیر در حرکت است چون به خداوند وصل است.
این روحیه هر قدر بیشتر مورد توجه قرار گیرد انسان بیشتر کار نیک و خیر میکند. از بذل و بخشش به آدمهای نیازمند به هر میزان که هست، هراس نداشته باشیم. وقتی این رفتار عادتمان شود، روزی متوجه میشویم که خداوند چقدر مراقب ماست و ما را میبیند و هر قدم که برمیداریم او صد قدم راه ما را باز میکند و خودش آنقدر به ما خیر و برکت میدهد که تشویق شویم مدام کار خیر کنیم.
طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد