آیا موسیقی غمگین بر آرامش انسان‌ها تاثیر مثبت یا منفی دارد؟

اخیرا مطالعه‌ای نشان داد که تمایل به گوش دادن آهنگ های غمگین، بسیار افزایش یافته است. اما چرا مردم این نوع موسیقی را انتخاب می‌کنند و با این کار چه اتفاقی در مغز و بدن می‌افتد؟ با مطالعه این مطلب به پاسخ نهایی این پرسش خواهید رسید.

از نظر روانشناسان گوش دادن به آهنگ‌ های غمگین برای افرادی‌که از افسردگی رنج می‌برند، عزت نفس پایینی دارند، اخیرا عضوی از خانواده خود را از دست داده‌اند و یا شکست تجاری و عشقی داشته‌اند؛ خیلی مناسب نیست.

به‌همین‌دلیل بهتر است بیشتر به‌سراغ آهنگ‌ های شاد یا آرام بروند. اما اخیرا نتایج تحقیقات گروهی از محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در سال 2015 نشان داد که افراد افسرده معمولا موسیقی غمگین را بر موسیقی شاد ترجیح می‌دهند و این مساله به بهبود خلق‌وخو و احساسات آن‌ها کمک می‌کند.

به‌گونه‌ای که انگار اثری مشابه با قرص‌های آرامبخش را برای آن‌ها دارد. این یافته‌ها در ماه فوریه همان سال در ژورنال معتبر ایموشن (Emotion) منتشر شد.

درحالی‌که طبق باور گذشته متخصصان روانشناسی، ادامه این مسئله خواسته یا ناخواسته می‌تواند منجر به حفظ حالات غم‌انگیز و فلج‌کننده افسردگی در آن‌ها شود. بنابراین هنوز ابهامات زیادی در مورد اثرات متفاوت موسیقی غمگین بر آرامش افراد مختلف وجود دارد!

پارادوکس لذت بخش گوش دادن به موسیقی غمگین

غم و اندوه مانند خشم و شادی احساسات طبیعی هستند که در فرهنگ‌های مختلف جهانی به یک شکل بیان می‌شوند.

علاوه‌براین، درک ما از انواع موسیقی‌ نیازی به آموزش ندارد و خود‌به‌خود تاثیر خود را بر روح و جان ما می‌گذارد.

به‌‌ عنوان مثال، شنیدن یک اجرای غمگین ویولن سل می‌تواند یک حالت واقعی غم و اندوه در هر شنونده‌ای ایجاد کند.

اگرچه غم و اندوه اصولا به‌عنوان یک احساس منفی تلقی می‌شوند؛ اما با توجه به نتایج تحقیقات اخیر، راز این پارادوکس زیبایی‌ شناختی و لذتی که افراد مختلف از گوش دادن به موسیقی غمگین تجربه می‌کنند چیست؟ شواهد جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهند که علت این پارادوکس به ترکیبی از عوامل زیر مربوط می‌شود:

نوستالژی

موسیقی غم‌انگیز محرک قدرتمندی برای یادآوری خاطرات نوستالژیک گذشته است. چنین بازنگری انعکاسی از خاطرات نوستالژیک ممکن است باعث بهبود خلق‌وخو شود، به‌خصوص اگر خاطرات مربوط به لحظات محوری و معنی‌دار زندگی باشند (مثل دوران دبیرستان یا دانشگاه). در واقع ما از شیرینی یادآوری این خاطرات لذت می‌بریم.

احساسات جایگزین

اصولا گوش دادن به موسیقی احساسات نیابتی را در شنوندگان ایجاد می‌کند و به حافظه کمک می‌کند تا احساس ناامیدانه یا احساسات منفی مانند خشم و غم را فراموش کند.

مثلا هنگامی‌که به موسیقی غمگین گوش می‌دهیم (یا یک فیلم غمگین تماشا می‌کنیم)، از هرگونه تهدید یا خطری که ممکن است موسیقی (یا فیلم) با خود به همراه داشته باشد، جدا می‌شویم. زیرا وقتی از زیبایی موسیقی غمگین گریه می‌کنیم، جنبه عمیقی از احساسات خود را به‌صورت جایگزین تجربه می‌کنیم.

پرولاکتین

در سطح بیولوژیکی، موسیقی غمگین با هورمون پرولاکتین مرتبط است. چراکه معمولا با گریه همراه است و به مهار غم‌های درون کمک می‌کند.

موسیقی غم‌انگیز مغز را فریب می‌دهد تا با ترشح پرولاکتین، یک پاسخ جبرانی به‌جای پاسخ طبیعی بدهد.

در این شرایط، بدن با هجمه ترکیبی لذت‌بخش از هورمون‌های تسکین‌دهنده و آرامبخش روبرو می‌شود و دیگر جایی برای بازگشت ندارد. در واقع پرولاکتین برای مقابله با دردهای روانی احساس آرامش ایجاد می‌کند.

همدلی

همدلی نقش مهمی در لذت بردن از موسیقی غمگین دارد. همدلی را می‌توان به طور کلی به عنوان فرآیندی تعریف کرد که طی آن می‌توانیم آنچه را که شخص دیگری تجربه می‌کند، درک و احساس کنیم. به‌همین‌ترتیب، گوش دادن به موسیقی غم‌انگیز ممکن است نگرانی همدلانه را در کسانی که تمایل زیادی به همدلی دارند ایجاد کند.

تعدیل احساسات

موسیقی غمگین شنونده را قادر می‌سازد تا از موقعیت‌های ناراحت‌کننده خود (مثل جدایی و مرگ) رها شود و به‌جای آن بر زیبایی موسیقی تمرکز کند.

بعلاوه، شعرهایی که با تجربه شخصی شنونده سازگار هستند، می‌توانند به بیان بهتر احساسات یا تجربیاتی که ممکن است شخص قادر به بیان آن‌ها نباشد، کمک کنند.

یک دوست خیالی

معمولا هنگامی‌که افراد دچار پریشانی عاطفی یا احساس تنهایی می‌شوند، بیشتر تمایل به گوش دادن موسیقی غمگین دارند.

موسیقی غمگین را می‌توان به‌عنوان یک دوست خیالی تصور کرد که پس از تجربه آسیب‌های اجتماعی، برای ما زمینه حمایت و همدلی را فراهم می‌کند.

در نهایت شنونده از حضور این دوست خیالی لذت می‌برد، زیرا می‌تواند در کنار آمدن با احساسات غم‌انگیز به او کمک کند.

سخن آخر

به طور کلی، ازآنجایی‌که موسیقی غمگین توانایی تأثیرگذاری بر احساسات، خلق‌وخو، حافظه و تمرکز را دارد؛ می‌توان در شرایط خاصی به‌عنوان موسیقی درمانی از آن برای رفع اختلالات خلقی استفاده کرد. چراکه قدرت عاطفی موسیقی یکی از انگیزه‌های اصلی افرادی است که وقت، انرژی و هزینه زیادی را به آن اختصاص می‌دهند.