بسیاری از آمریكاییها در منازعات خیابانی و حتی مجادلات خانوادگی بهسادگی از سلاح گرم استفاده كرده و زمانی به خود میآیند كه جسد دیگران را در مقابل خود غرق در خون میبینند!
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریكا از طرحی جدید برای محدود كردن استفاده سلاح گرم در كشورش رونمایی میكند.
این در حالی است كه اوباما نیز در دوران ریاست جمهوری خود وعده داده بود حمل سلاح گرم را در آمریكا محدود كند! براساس گزارش شبكه یورونیوز، بایدن كه پیشتر نیز به دفعات خواستار محدود شدن استفاده از اسلحه گرم در كشورش شده بود، در حالی از طرحی تازه در اینخصوص رونمایی خواهد كرد كه حوادت مكرر تیراندازی در ایالات متحده به مشكل جدی برای دولت این كشور تبدیل شده است.
آیا طرح بایدن كارآمد است؟!
خبرگزاری فرانسه در گزارشی با استناد به سخنان یك مسؤول كاخ سفید كه نامی از وی برده نشده، اعلام كرد كه رئیسجمهوری دموكرات ایالات متحده شش راهكار مشخص برای مقابله با بخشی از تبعات همهگیری بیماری موجود كه با خشونت های مسلحانه مرتبط است، ارائه خواهد داد.
در میان این راهكارها، قانون جدیدی وجود دارد كه هدف از آن محدود كردن و جلوگیری از اشاعه «سلاح های نامرئی» است؛ سلاحهایی كه دستساز هستند و شماره سریال ندارند.
بایدن در راستای سیاست محدود كردن سلاح گرم، همچنین خواستار حمایت بیشتر سازمانها و نهادهای درگیر در مبارزه با خشونت در كشورش است و درصدد است تا سفارش تهیه نخستین گزارش جامع درخصوص قاچاق سلاح در ایالات متحده پس از سال ۲۰۰۰ را به نهادهای ذیربط ارائه كند.
با این حال زمانی كه سخن از نفوذ لابیهای گسترده تسلیحاتی در آمریكا و نقش آنها در تعیین تكلیف معادلات سیاسی و اجرایی این كشور به میان میآید، سران حزب دموكرات و جمهوریخواهان در مقابل آنها عقبنشینی میكنند! لابی های تسلیحاتی در آمریكا، از اصلیترین لابیهای قدرت هستند و در انتخابات ریاست جمهوری و سنا، نقش بهسزایی در حمایت پشت پرده از نامزدها ایفا میكنند.
این لابیها هرگز اجازه نمیدهند اقدامی عملیاتی و قوانینی محدودكننده و جدی در راستای محدود شدن حمل عمومی سلاح در ایالات متحده صورت گیرد.
منابع خبری در آمریكا نیز تاكید كردهاند كه جو بایدن قرار نیست هیچ اقدام مهم و عمدهای جهت سختگیرانهتر كردن قوانین حمل سلاح از جمله بررسی بیشتر سوابق دارندگان یا پایان فروش سلاحهایی كه اغلب در كشتار موسوم به قتلهای جمعی استفاده میشود، مطرح كند.
یك مقام كاخ سفید كه این خبر را در اختیار خبرگزاری فرانسه گذاشته همچنین یادآور شد كه آنچه جو بایدن در كنار وزیر دادگستری خود از آن رونمایی خواهد كرد، تنها «راهكارهای اولیه» است.
سال ۲۰۱۲ میلادی سالی خونین در تاریخ آمریكا بود. سالی كه در آن دو حادثه سخت و تكاندهنده روی داد. تیراندازی در سالن سینمای شهر آورورا در ایالت كلرادو در جریان نمایش فیلم جدید بتمن ۱۲ كشته بر جای گذاشت و پس از آن، در تیراندازی دبستان سندی هوك در نیوتاون، ۲۰ كودك و شش زن كشته شدند.
در چنین وضعیتی به نظر میرسید افكار عمومی آماده پذیرش محدودیتهای بیشتری برای حمل سلاح باشد.
اوباما نیز در آن زمان همدردی خود را با بازماندگان حوادث ذكرشده نشان داد و تعهد داد تا حمل آزادانه سلاح را در ایالات متحده محدود و حتی ممنوع كند! اوباما در اینخصوص اعلام كرد: « طرحی را پیشنهاد دادهام كه مبتنی بر تلاش گروه كاری جو بایدن (معاون وقت اوباما) است و قصد دارم تمام ابزارهای لازم را بهكار بگیرم تا این طرح به یك واقعیت تبدیل شود.»
در این میان، اداره مبارزه با خشونت های مسلحانه در آمریكا، شش سال است كه اساسا دارای رئیس نیست! بایدن اخیرا از انتصاب دیوید چیپمن، از مدافعان سرشناس محدود كردن سلاح گرم در آمریكا به عنوان رئیس جدید اداره مشروبات الكلی، دخانیات، سلاح گرم و مواد منفجره كه نقش ویژهای در مبارزه با خشونتهای مسلحانه دارد، خبر داده است.
این اداره درواقع نهادی دولتی برای اجرای قانون فدرال، درخصوص جلوگیری از تبعات استفاده از سلاح، دخانیات و مشروبات الكلی است كه بهویژه به دلیل رسیدگی به مسالهای بهشدت حساس و پیچیده چون حمل سلاح در آمریكا از سال ۲۰۱۵ تاكنون هنوز از یك رئیس مورد تایید سنا برخوردار نشده است!
رئیسجمهوری آمریكا پیشتر اعلام كرده بود كه بهشدت خواهان ممنوع شدن حمل سلاحهای تهاجمی است. وی اواسط ماه فوریه طی سخنانی به مناسبت سالگرد تیراندازی در دبیرستانی در ایالت فلوریدا، از كنگره خواسته بود كه قانون حمل سلاح را بر پایه «عقل سلیم» اصلاح كنند.
بایدن از حامیان دیرین وضع مقرارت دقیق و ساماندهی به وضعیت استفاده از سلاح گرم در كشورش است و در طول مبارزات انتخاباتی نیز بارها متعهد شده بود كه در اینخصوص اقداماتی را انجام دهد. با این حال، منابع خبری نزدیك به حزب دموكرات اذعان كردهاند كه قرار نیست بایدن اقدامی بنیادین و اساسی در مواجهه با بحرانهای خشونتآمیز داخلی موجود در آمریكا صورت دهد.
چنانچه وبسایت «بایگانی خشونت مسلحانه» در آمریكا گزارش داده است، سلاح گرم در سال ۲۰۲۰ میلادی با احتساب موارد خودكشی با سلاح عامل قتل بیش از ۴۳ هزار شهروند آمریكایی بوده است. در این گزارش آمده است كه شمار تیراندازیهای كور از ۴۱۷ مورد در سال ۲۰۱۹ به ۶۱۱ مورد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. همچنین براساس تازهترین آمار، بیش از ۴۰۰۰ نفر از شهروندان آمریكایی از ابتدای سال جاری میلادی( ۲۰۲۱ ) تاكنون با شلیك سلاح گرم كشته شدهاند.
مركز تحقیقاتی گیفورد در سال ۲۰۱۸ میلادی، گزارشی هشداردهنده درخصوص افزاش تصاعدی آمار قتل به وسیه سلاح گرم در آمریكا منتشر كرده بود، اما این گزارش، توسط هیچیك از نهادهای قضایی، اجرایی و قانونی در ایالات متحده آمریكا جدی گرفته نشد. در این گزارش آمده بود:
«آمار و تلفات خشونت همراه با سلاح در آمریكا بسیار وحشتناك است و سال به سال بر كشتهها و زخمیهای حوادث افزوده میشود؛ بیش از ۲/۱ میلیون آمریكایی در حوادث یك دهه گذشته مورد هدف اسلحه قرار گرفتهاند! هر سال، ۳۶ به صورت متوسط هزار آمریكایی بر اثر شلیك مستقیم گلوله، جان خود را از دست میدهند كه به طور متوسط هر روز، ۱۰۰ نفر در آمریكا با اسلحه كشته میشوند!
در این گزارش، نحوه كشته شدن شهروندان آمریكایی توسط سلاح گرم (با استناد به آمارهای منتشرشده در سال ۲۰۱۷ میلادی) تشریح شده بود. براساس گزارش گیفورد از ۳۶هزار و ۳۸۳ مورد مرگومیر توسط اسلحه، تعداد ۲۲ هزار و ۲۲۷ نفر (۶۱ درصد) در درگیریهای مسلحانه و مهلك عمدی جان خود را از دست دادهاند؛ تعداد ۱۲ هزار و ۸۳۰ مورد (۳۵ درصد) اقدام به خودكشی با اسلحه صورت گرفته است؛ ۴۹۶ مورد (۴/۱ درصد) توسط نیرویهای نظامی كشور آمریكا كشته شدهاند و مابقی، ۴۸۷ مورد (۳/۱ درصد) در درگیریهای تیراندازیهای غیرعمدی كشته شدند.
گرچه تصور میشد كه انتشار این گزارش تكاندهنده، منجر به بروز واكنشها و اقداماتی عملیاتی از سوی مقامات آمریكایی به منظور محدود كردن تجارت و حمل اسلحه شود، اما این اقدام صورت نگرفت! رسانههای حزب دموكرات، حضور ترامپ و ارتباط خاص وی با لابیهای تسلیحاتی را دلیل این مساله تلقی میكردند. اما اكنون، در دوران ریاست جمهوری بایدن نیز مشخص است كه دموكراتها قصد ندارند اقدامی واقعی در مواجهه با این موضوع صورت دهند.
سعید سبحانی - بین الملل / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد