آنچه میتواند این کسب و کارها را از قدمهای اولیه به بلوغ و پختگی و سوددهی برساند، نوعی حمایت و ایجاد پشتوانه برای فعالیت های مالی است.
حمایتی که نه با وام های ارزانقیمت حاصل میشود و نه با خدمات بانکی. در این رابطه صندوق های پژوهش و فناوری غیر دولتی ذیل برنامه سوم توسعه و با هدف ارائه خدمات مالی به شرکت های دانش بنیان شکل گرفتهاند که در میان آنها «صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی توسعه فناوری ایرانیان» از سال 90 مجوز فعالیت را از کارگروه ماده 100 قانون برنامه سوم دریافت کرده و تاکنون بیش از 1500 میلیارد تومان خدمات مالی به شرکت های فناور و دانش بنیان ارائه کرده است.
دکتر سعید شجاعی، مدیرعامل صندوق ایرانیان که در رشته مدیریت کارآفرینی (دانشگاه تهران) فارغالتحصیل شده است، با اتکا به تجربه و تحصیلات آکادمیک در همین حوزه، تلاش کرده تا خدمات مورد نیاز شرکتهای دانشبنیان را در اولویت اهداف صندوق قرار دهد.
چالشهای فعالیت در حوزه صندوق های غیردولتی
مدیرعامل صندوق ایرانیان میگوید: «خیلی وقتها سرمایهگذاران منابع خود را در حوزههایی سرمایهگذاری میکنند که بسیار مرسوم و بدون خطر است؛ یعنی کسب وکاری را برای سرمایهگذاری انتخاب میکنند که احتمال شکست آن پایین باشد. اما یکی از حوزههای مهمی که متاسفانه بسیار مغفول مانده است، توجه به سرمایهگذاریهای خطرپذیر است. اختصاص سرمایه در حوزه شرکتهای فناور یا دانشبنیان میتواند با مخاطرات زیادی همراه باشد. در صورتی که اغلب با موفقیت حتی یک مورد از چند مورد سرمایهگذاری در شرکتهای دانشبنیان، سرمایهگذاری در این حوزهها میتواند سود بالایی را به همراه داشته باشد. در واقع در سرمایهگذاری خطرپذیر بایستی با ارزیابی طرحهای مناسب و سودآور سبدی از شرکتها را تشکیل داد تا اگر مثلا نیمی از این مجموعه به سوددهی نرسید و شکست خورد، دستکم نیمی دیگر سود خوبی داشته باشد به نحوی که بتواند کل خسارتهای وارده را جبران کند و حتی در مجموع سودآور هم باشد.»
دکتر سعید شجاعی تصریح میکند: «درک و استفاده بهجاو اصولی از مفهوم سرمایهگذاری خطرپذیر مسأله مهمی است که متاسفانه هنوز در کشور ما بهدرستی جا نیفتاده و از همین روست که شرکتهای کوچک و نوپا که تازه کار خود را آغاز کردهاند باید برای سرمایهگذاری سراغ صندوقها و سرمایهگذاران غیردولتی بروند تا هم بتوانند بهآرامی روی پای خود بایستند و هم بهلحاظ مالی حمایت بشوند. در حالی که در کشور ما غالبا شرکتهای تازهکار سراغ وامهای حمایتی نظیر وامهای معاونت علمی ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی میروند و این مسأله باعث می شود در صورت شکست پروژه، برای بازپرداخت وام دچار مشکل شوند و از یک شرکت فناور و دانشبنیان به شرکتی بدهکار تبدیل شوند.
این مسأله حتی در صورت موفقیت پروژه هم باعث میشود این شرکتها وقتی وارد فعالیتهای اقتصادی جدیتر و بزرگتر میشوند توان مدیریت اقتصادی نداشته باشند و نتوانند پیشرفت کنند، زیرا در فضای واقعی اقتصادی رشد نکرده اند. این مسأله دوسویه است و هم باید از سمت دولت مدیریت شود که به جای اعطای وام به شرکتهای کوچک، فرآیندهای حمایتی آنها به صندوقهای خصوصی واگذار شود و هم خود شرکتهای نوپا برای آغاز فعالیتهای اقتصادیشان سراغ مشارکت با سرمایهگذاران و صندوقهای خصوصی که نوعی سرمایهگذار خطرپذیر هستند، بیایند.»
1-صدور ضمانتنامه برای طرحهای تجاریسازی محصولات دانشبنیان
پیچیدگی و تخصصگرایی در حوزه های دانشبنیان، ضرورت استفاده از ضمانتنامه را بیشتر از قبل آشکار میکند. بانکها به دلیل نداشتن آشنایی کافی با خدمات شرکتهای دانشبنیان و ناتوانی در ارزیابی فعالیتهای فناوران، تمایلی به ارائه ضمانتنامه با شرایط تسهیلشده ندارند. صندوق توسعه فناوری ایرانیان با توجه به اختیارات قانونی مصوب هیات وزیران، رسالت خود را صدور ضمانتنامه برای شرکتهای دانشبنیان، فناور و نوآور قرار داده است. این شرکت انواع ضمانتنامه های حُسن انجام کار و تعهدات، پیش پرداخت، شرکت در مناقصهها و مزایدهها و تعهد پرداخت را صادر میکند. مزیت صدور ضمانتنامه از سوی صندوق ایرانیان در این است که برخلاف بانکها، توان فنی شرکتها را ملاک ارزیابی و اعتبارسنجی قرار میدهد. اکنون بیشترین فعالیت صندوق ایرانیان صدور ضمانت نامه برای شرکتهاست و مبلغ کلی صدور ضمانتنامه از مرز هزار میلیارد تومان گذشته است.
2-سرمایهگذاری خطرپذیر
شرکتهای دانشبنیان و فناور سرمایه لازم برای توسعه کسب و کار خود را ندارند و اصل سرمایهشان همان دانش فنی است در حالی که بانکها معمولا برای پرداخت وام و حمایتهای مالی اولویت را به میزان گردش مالی میدهند و برای ارائه خدمات، وثایق بالایی را دریافت میکنند. اما صندوق ایرانیان تواناییهای فنی و دانش و مهارت را اولویت سرمایهگذاری قرار میدهد. گفتنی است صندوق ایرانیان تاکنون 30میلیارد تومان در فعالیتهای دانشبنیان سرمایه گذاری کرده است.
3-ارائه تسهیلات به شرکتهای دانش بنیان
نهادها و سازمانهای دولتی بخش قابل توجهی از منابع مالی هزینه شده در حوزههای فناوری و نوآوری را در اختیار دارند. واگذاری عاملیت اجرایی این منابع مالی، فرصت را برای سیاستگذاری و طراحی نقشه پیشرفت کشور فراهم میکند. تهیه گزارشهای ارزیابی و اعتبارسنجی، عاملیت اعطای انواع تسهیلات، مدیریت وجوه اداره شده، ارزیابی طرحها و نظارت بر حسن اجرای طرحها از جمله خدماتی است که صندوق توسعه فناوری ایرانیان برای سیاستگذاران و سازمانهای دولتی و خصوصی پیشبینی کردهاست.
صندوق نوآوری و شکوفایی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو از مهمترین سازمانهایی هستند که صندوق ایرانیان کارگزار منابع مالی آنهاست. در این رابطه همه امور مربوط به ارزیابی و اعتبارسنجی و تهیه گزارشهای نظارتی برای پروندههای معرفی شده انجام میشود. لذا صندوق توسعه فناوری ایرانیان آمادگی دارد در قالب عقود مبادله ای به منظور رفع مشکل نقدینگی شرکتها وام در اختیار آنها قرار دهد. از انواع خدمات مالی در این حوزه میتوان به تسهیلات قرضالحسنه، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، جعاله، خرید دین و پیشخرید اشاره کرد. این صندوق آمادگی دارد تا طرحهای دانشبنیان را در قالب عقود مشارکتی نیز تأمین مالی کند. صندوق ایرانیان در حوزه پرداخت تسهیلات تاکنون چیزی حدود 430 میلیارد تومان خدمات ارائه داده است.
راههای ارتباط با صندوق ایرانیان
وبسایت: irtechfund.com
اینستاگرام: irtechfund
ایمیل: irtechfund@gmail.com
لینکدین: irtechfund-com
شماره تماس: 02145712000
آدرس: تهران، بزرگراه شهید همت غرب، کندرو شهید باکری، خروجی شهران، کوچه لاله، پلاک ۲۷
مریم ملی - نشان ایرانی 2 / روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد