بازار دارو بیمار است

اگر در سال‌های گذشته، داروهای تخصصی، داروهای وارداتی یا داروهای بیماران خاص در بازار کمیاب بود، این روزها داروهای ساده‌ای که نیاز عمومی مردم است نیز در بازار یافت نمی‌شود؛ داروهایی مانند داروی اس‌ گاسترومکس که برای جلوگیری از خونریزی معده تجویز می‌شود یا داروهای کورتون که جایگزینی ندارد و برای بسیاری از افراد و با بیماری‌های مختلف تجویز می‌شود، این روزها نایاب است.

به‌دلیل بیماری کرونا بسیاری از افراد دچار افسردگی شده‌اند و امروز داروی ضدافسردگی فلوکستین نیز که داروی ساده‌ای است، در بازار یافت نمی‌شود.

افراد مبتلا به بیماری صرع نیز این روزها هم خود و هم خانواده‌شان دچار مشکل شده‌اند؛ چرا که داروی کنترل صرع یعنی فنی‌توئین در داروخانه‌های کشور پیدا نمی شود. این درحالی است که اگر فرد مبتلا به بیماری صرع، دوز مشخصي از داروی فنی‌توئین را مصرف نکند، دچار تشنج می‌شود.

دلایل زیادی برای کمبود دارو در بازار وجود دارد؛ برای نمونه چون دولت توان پرداخت ارز دولتی دارو را ندارد، دارو در کشور کمیاب شده است. یکی دیگر از مشکلات اما تفاوت قیمت بین ارز دولتی و ارز آزاد است.

از سال 97 که اختلاف بین قیمت ارز دولتی و ارز آزاد زیاد شد، کمبود دارو هم افزایش پیدا کرد. با این حال اما مصرف دارو در سه سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

در سال 97، 40 میلیون دوز دارو در کشور مصرف شد؛ این در حالی است که سال گذشته 52 میلیون دوز دارو در کشور مصرف شده است؛ یعنی مصرف دارو در دو سال گذشته که ارز دولتی و ارز نیمایی اختلاف زیادی پیدا کرده، 30 درصد افزایش داشته است.

این در حالی است که صنعتگران دارو پیش‌بینی می‌کردند مصرف دارو کاهش پیدا کند و در سال 99 هم مردم کمتر از سال‌های گذشته دارو مصرف کرده‌اند؛ چرا که کرونا شایع بوده و به‌دلیل رعایت پروتکل‌ها از‌سوی مردم، بیماری و در نتیجه آن مصرف دارو کاهش پیدا کرده است اما چرا آمار و ارقام از افزایش مصرف می‌گویند؟ برای پاسخ به اين سوال باید گفت به دلیل اختلاف قیمت ارز دولتی و آزاد، داروهایی که وارد کشور می‌شود، خیلی زود به‌صورت چمدانی یا کانتینری از کشور خارج می‌شود. لازم به یاد‌آوری است که قاچاق دارو در دو سال گذشته افزایش پیدا کرده است؛ مساله‌ای که یکی از دلایل کمبود دارو در کشور است.

راهکار عملی حل مشکلات دارویی در کشور در دستان مدیران بالادستی است. دولت باید با نگاه کلی‌تری به کمبود دارو، مشکلات را حل کند.

رانت دولتی یا ارز دولتی که در برخی از موارد، در جایی خارج از صنعت دارو هزینه می‌شود، باید برداشته شود. رویکردی که اجرای آن به برنامه‌ریزی جامع نیاز دارد چراکه اجرای نامناسب آن می‌تواند باعث افزایش قیمت دارو و تحمیل فشار بیشتر به مردم شود.

در این بین دولت اما می‌تواند ارز دارو را در اختیار بیمه‌ها بگذارد و به این شکل فقط افرادی که نیاز واقعی به دارو دارند، دارو را دریافت می‌کنند. یکی دیگر از اقداماتی که منجر به کاهش هزینه دارو در کشور می‌شود، کاهش مالیات و عوارض واردات داروست.‌

علی فاطمی - نایب‌ رئیس انجمن داروسازی / روزنامه جام جم