هدیه‌ای سرخ که جانی دوباره می‌بخشد

به گزارش جام جم آنلاین، علی رغم پیشرفت‌های چشمگیر علم پزشکی، تاکنون هیچ جایگزینی برای اصلی ترین مایع جاری در بدن کشف نشده است؛ حال آنکه روزانه تعداد بسیار زیادی از مردم به تزریق خون نیاز پیدا می‌کنند که این نیاز با تامین و ذخیره فرآورده های خونی در مراکز درمانی مرتفع می شود.

پس از سالها موفقیت و شکست محققان در زمینه تزریق خون به افراد آسیب دیده،در سال ۱۹۰۹ کارل لندشتاینر زیست‌شناس اتریشی، گروه‌ های خونی مختلف را کشف و آن‌ها را به چهار گروه A، B، AB و O تقسیم‌بندی کرد و در سال ۱۹۳۰ نیز جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را دریافت کرد.

تلاش‌های این زیست شناس، ایمنی نقل و انتقال خون و اجزای خون را بین انسان‌های مختلف افزایش داد. امروزه جراحان برای حفظ سلامتی و بقای بیماران خود به ‌طور مرتب از خون اهدایی بهره می‌برند و پزشکان نیز در بهبودی مصدومان حوادث رانندگی، درگیری‌های مسلحانه، بلایای طبیعی و مراقبت‌های درمانی پس از عمل جراحی از ذخایر آن استفاده می‌کنند.

در سایه رونق فرهنگ اهدای خون، از خودگذشتگی رنگ و بویی تازه گرفت و به جایی رسید که تا به امروز، اهداکنندگان خون، میلیاردها بار جان انسان های نیازمند را نجات داده اند.

سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین‌المللی انتقال خون، انجمن بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر و اتحادیه بین‌المللی سازمان‌های اهداکنندگان خون به اتفاق از سال ۲۰۰۴ میلادی (۱۳۸۳)، ۱۴ ژوئن را روز جهانی اهداکننده خون نامگذاری کردند و از همه کشورها خواستند در این روز برای بزرگداشت اهداکنندگان برنامه‌ریزی کنند.

هدف از این نامگذاری این است که آگاهی جهانی در مورد نیاز به خون و فرآورده های خونی ایمن برای انتقال خون و سهم مهم اهدا کنندگان داوطلب در سیستم های ملی بهداشت را افزایش دهد.

سازمان بهداشت جهانی شعار جهانی روز اهدای خون در سال ۲۰۲۱ را «خون اهدا کنید و جهان را نجات دهید» اعلام کرده استتا به نقش مهم اهداکنندگان در نجات جان انسان ها و ارتقا سلامت بشر تاکید داشته باشد.

از اهدای خون تا تولید فرآورده های خونی

اهدای خون از سوی داوطلبان که بسته به شرایط و جنسیت هر فرد تا چهار بار در سال امکان پذیر است، از دو روش نیاز خونی مراکز درمانی را تامین می کند؛ از طریق خون کاملی که از اهدا کننده گرفته و فرآورده های خونی که از آن تهیه می شود یا از طریق آفرزیس که به معنای دریافت خون و جداسازی یک یا چند جز از آن و سپس بازگرداندن خون به بدن فرد اهداکننده است.

هر کیسه خون باید در عرض کمتر از ۸ ساعت به واحد فرآورده منتقل شود. پس از تحویل خون به بخش فرآورده و تهیه فرآورده های خونی، نوبت به یکی از مهمترین و حساس ترین بخش آماده سازی فرآورده ها، یعنی مهر و موم کردن کیسه خون (seal)می رسد.

فیلتراسیون فرآورده های خونی قبل از ذخیره سازی، ورود کیسه های خون به دستگاه سانتریفیوژ، فریز کردن فرآورده های پلاسمایی، شستشوی فرآورده و پلاکت، کاهش حجم فرآورده، انجماد خون و پرتوتابی خون و فرآورده های آن از دیگر مراحل آماده سازی خون های اهدایی برای مصرف است.

هر واحد اهدایی خون قبل از اینکه برای تزریق ارسال شود، باید در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار گیرد، پس از آماده شدن نتایج آزمایشات غربالگری، نوبت به مرحله ترخیص می رسد که با هدف جدا کردن فرآورده های مناسب جهت مصرف بیماران انجام می شود. در این مرحله فرآورده های نامناسب باید معدوم شوند.

حمل و نقل ایمن خون یکی از مراحل مهم در زنجیره انتقال خون برای تهیه خون سالم است. قبل از هر ارسال، فرآورده ها از نظر همولیز، دمای مناسب، نشت و شکستگی مورد بررسی قرار می گیرند و از مراکز پخش خون به بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی منتقل می شوند.

تداوم اهدای خون در دوران همه گیری کرونا

به گزارش سازمان بهداشت جهانی برای اطمینان از دسترسی هرکسی که به خون بی خطر نیاز دارد، همه کشورها به اهدا کنندگان داوطلب و بدون مزد که مرتبا خون می دهند نیاز دارند.

در سراسر بیماری همه گیر COVID-۱۹، علی رغم تحرک محدود و سایر چالش ها، اهدا کنندگان خون در بسیاری از کشورها همچنان به اهدا خون و پلاسما به بیمارانی که نیاز به تزریق دارند، ادامه داده اند.

این تلاش خارق العاده در زمان بحران بی سابقه، نقش اساسی اهدا کنندگان خون داوطلبانه و مجانی را که کاملا سازمان یافته، متعهد هستند، در حصول اطمینان از خون رسانی ایمن و کافی در زمان های عادی و اضطراری برجسته میکند.

خون بدهید و دنیا را بکوبید

برای سال ۲۰۲۱، شعار روز جهانی اهداکننده خون «خون بدهید و دنیا را بکوبید» خواهد بود. در این پیام نقش مهمی که اهدا کنندگان خون در نجات جهان با نجات جان انسانها و بهبود سلامت دیگران دارند، تأکید شده است. این درخواست جهانی برای بیشتر مردم در سراسر جهان برای اهدای خون به طور منظم و کمک به سلامت را تقویت میکند.

در بسیاری از کشورها، جوانان پیشتاز فعالیت ها و ابتکاراتی بوده اند که هدف آنها تأمین خون سالم از طریق اهدای خون داوطلبانه و بدون مزد است. جوانان بخش زیادی از جمعیت را در بسیاری از جوامع تشکیل می دهند و به طور کلی مملو از ایده، اشتیاق و خلاقیت است.

اهداف خاص کمپین امسال

از اهدا کنندگان خون در جهان تشکر کنید و آگاهی عمومی گسترده تری را درباره نیاز به اهدای خون منظم و بدون حقوق آگاه کنید.

ترویج ارزش های اهدای خون در جامعه برای افزایش همبستگی جامعه و انسجام اجتماعی.

جوانان را تشویق کنید تا دعوت انسان دوستانه برای اهدای خون را بپذیرند و دیگران را نیز برای این کار تشویق کنند.

از پتانسیل جوانان به عنوان شریک در ارتقای سلامت تجلیل کنید.

شرایط لازم برای اهدای خون

به گزارش روز دوشنبه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بنابر اعلام سازمان انتقال خون ایران، داوطلبان اهدای خون در صورت داشتن شرایط ذیل می توانند نسبت به عمل انسان دوستانه اقدام کنند:

حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال (اهداکنندگان مستمر تا ۶۵)

حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم

فواصل اهدای خون هر هشت هفته یکبار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یکسال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم ها از ۳ بار بیشتر نشود.

همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی)