اثرات کاهش جمعیت بر سلامت روان

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری صدا وسیما: موضوع جمعیت ابعاد مختلفی دارد. این مسئله به ویژه در بعد سلامت روح و روان افراد همواره مورد توجه بوده است.

بحث کاهش جمعیت و تأثیری که بر سلامت فرد و خانواده می‌تواند داشته باشد؛ از دیدگاه اسلام هم مورد توجه قرار گرفته است. در واقع کاهش جمعیت در متون دینی مورد مذمت و افزایش جمعیت به لحاظ کیفی مورد تشویق قرار گرفته است.

"وجود فرزندان در خانواده آثار و فواید جسمانی؛ روحی و روان شناختی فراوانی برای والدین به دنبال دارد. خانواده‌های صاحب فرزند، بیش از خانواده‌های بدون فرزند از زندگی لذت می‌برند. مطالعات نشان داده است که روند کاهشی جمعیت؛ پیامد‌های ناگواری بر سلامت فرد و خانواده دارد. در ایران نیز طبق نظر کارشناسان نتایج کاهش جمعیت از ابعاد مختلف دورنمای نگران‌کننده‌تری دارد. خانواده‌های کم‌جمعیت و فرزندان پرورش یافته در آن‌ها با آسیب‌های جدی از جنبه‌های گوناگون جسمی، روحی روانی، اخلاقی، اجتماعی مواجه هستند. در واقع کاهش جمعیت بر سلامت فرد و خانواده و در مفهوم وسیع‌تر بر سلامت جامعه تاثیر دارد. انجام اقدامات مناسب و به هنگام جهت پیشگیری از عواقب آن ضروری به نظر می‌رسد".

*مستندات:
در گذشته‌های نه چندان دور تعداد کمی از افراد به سنین کهولت و پیری می‎رسیدند، اما در جهان کنونی پیشرفت‎های تکنولوژی و بهداشتی باعث شده تا افراد سال‎های بیشتری عمر کنند و مرگ آن‌ها در سنین بالاتری اتفاق بیافتد، در نتیجه در حال حاضر افراد بیشتری می‌توانند سنین پیری را تجربه کنند. از این رو جمعیت برخی کشور‌ها رو به سالمندی رفته و در سایر کشور‌ها از جمله کشور ما نیز انتظار می‌رود در آینده این پدیده را تجربه کنیم.

از طرفی آشکار شدن سیاست‌های کنترل جمعیت در کشور‌های مختلف پیامد‌ها و آسیب‌های زیادی به همراه داشته است. این مسئله، به ویژه در ابعاد مختلف سلامت، مسئولان، کارشناسان و صاحب نظران را به بازنگری در سیاست‌های جمعیتی وادار کرده است.

مطالعات نیز نشان داده است که اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت در کشور‌های توسعه یافته، پیامد‌های ناگواری بر سلامت فرد و خانواده دارد. در ایران نیز طبق نظر کارشناسان نتایج کاهش جمعیت از ابعاد مختلف دورنمای نگران کننده تری دارد. خانواده-های کم جمعیت و فرزندان پرورش یافته در آنها؛ با آسیب‌های جدی از جنبه‌های گوناگون جسمی، روحی روانی، اخلاقی و اجتماعی مواجه هستند. کاهش جمعیت نه تنها بر سلامت فرد و خانواده و در مفهوم وسیع‌تر بر جامعه هم تاثیر دارد تا جایی که؛ مشکلات بزرگ امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی را نیز به دنبال خواهد داشت؛ ضمن اینکه اگر اقدامات مناسب و به هنگامی صورت نگیرد؛ در آینده تاثیرات آن قابل جبران نخواهد بود.

احساس تنهایی، لجبازی، شکنندگی، کم تحملی، پرتوقعی، سرخوردگی، اعتماد به نفس کاذب و بسیاری از آسیب‌های رفتاری دیگر، از جمله پیامد‌های روحی و روانی تک فرزندی است که حتی حمایت‌های بی دریغ پدر و مادر هم نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای کمرنگ شدن آثار روانی آن باشد.

به نظر می‌رسد برای بهبود این وضعیت؛ اصلاح فرهنگ فرزند کمتر زندگی بهتر؛ لزوم اهمیت به نیروی انسانی؛ هشدار به عواقب اجتماعی تک فرزندی یا بی فرزندی؛ تسهیل در فرآیند همسریابی و حمایت از مادران شاغل می‌تواند به عنوان راهبردی مناسب برای تغییر نگرش خانوار‌ها در فرزندآوری و کاهش آثار روانی کاهش جمعیت بر جامعه موثر باشد.