درخشندگی جوانان در تیمی پر نوسان!

در خصوص تحلیل عملکرد تیم ملی والیبال نکات و انتقادات زیادی مطرح شده است که متاسفانه محور اکثر این انتقادها و نکات خارج از عملکرد فنی بچه ها است و اکثرا یا تقریبا همه حول محور مسائل روحی روانی و دو دستگی احتمالی در میان کادر فنی و بازیکنان شاخص و بازیکن سالاری و ... بوده. مشخص نیست چرا اهالی و دوستداران واقعی والیبال بجای اینکه بررسی کنند این عدم نتیجه گیری محصول کدام فرایند و نقصان فنی بوده، بیشتر بر پایه حدس و گمان و شنیده های بی پایه و اساس از راه دور، دست به تحلیل عملکرد تیم می زنند.

اگر آنگونه که کادر محترم فدراسیون مدعی هستند ملاک حضور در این مسابقات آماده سازی صرفا روحی و روانی و شناخت تیم اصلی برای المپیک بوده که نیاز به عذرخواهی نبود بلکه شایسته بود ریاست محترم فدراسیون با قدرت از عملکرد کادر فنی و بازیکنان تیم ملی در پیش چشم مردم دفاع کنند. با احترام به دفاعیات فدراسیون محترم والیبال، باید اذعان کرد که تمام تیمهای حرفه ای در این مسابقات حتی با تیمهای دوم و سوم خود برای کسب سکو جنگیدند و با نگاهی به عملکرد تک تک آنها، هیچ نشانی از تیم اول، دوم یا سوم برای آنها وجود نداشت.

متاسفانه انتقادات مردم از آنجا ناشی می شود که شاهد بودند که بازیکنان ما در ارائه مهارت های معمولی بازیکنان حرفه ای والیبال دچار مشکل بودند و بدتر از آن به تیم هایی باختیم که جدای از کر کری های قاره ای، در چند سال گذشته اصلاً در حد و تراز والیبال ما نبوده اند.

متاسفانه وقتی قیاس عملکردی میان بازیکنان ایران و بازیکنان تیم های شاخص دنیا در این مسابقات انجام می دهیم، متوجه تفاوت های فاحشی می شویم.

قبلا هم در مواردی خدمت خوانندگان محترم عرض کردم که عملکرد ضعیف بچه های ما بیشتر ناشی از ضعف در پیاده سازی و استفاده از مهارتهای روز والیبال است که ذیلاً به آنها اشاره می گردد.

سرویس: از جمله مهارتهای تماشایی بازیکنان حرفه ای والیبال یکی سرویس است که اکثر تیمهای بزرگ دنیا تلاش دارند از آن بعنوان یک اسلحه مخرب برای غلبه فنی و حتی روحی روانی بر تیم مقابل استفاده نمایند. در اهمیت این مهارت همین بس که برای نواخت سرویس استراتژی های متعددی تعریف شده و مربیان حرفه ای دنیا حساب ویژه ای برای بهبود و بکارگیری این مهارت تماشایی باز کرده اند.

بازیکنان ما در ارائه این مهارت در این دوره و دوره های قبل با نوسان و افت و خیز زیادی مواجه بودند. حال مشخص نیست کادر محترم فنی تیم ملی چه برنامه ای در این مدت برای اصلاح و بهبود مهارتهای سرویس بازیکنان تیم ملی پیاده کرده اند؟ در دنیای والیبال حرفه ای بازیکنان سرعتی زن بدلیل بعضا دو گام بودن یورش هایشان بر روی تور، تا حدودی سرویس های پرشی ضعیف تری نسبت به دریافت کنندگان قدرتی می زنند که تا حدود زیادی این نقیصه با تمرینات تک مهارت مربیان برجسته اصلاح می گردد.

مثال این موضوع نحوه سرویس زدن آقای پودراسکانین سرعتی زن و البته کاپیتان تیم ملی صربستان، هر دو سرعتی زن تیم ملی لهستان هر دو سرعتی زن تیم ملی فرانسه و .... می باشد متاسفانه در این دوره، عملکرد سرویس بچه های تیم ملی نوسانات زیادی داشت.

بطور مثال سید محمد موسوی دفاع وسط بلندبالا و موفق ما همانگونه پر اشتباه و پر استرس و پر نوسان سرویس زد که در چند دوره قبل می زد.! عجیب اینکه ایشان هنوز در تنظیم گامهای حرکت سرویس و تنظیم فاصله توپ با بدن و استفاده از انحنای کمر در پرش برای سرویس با مشکل مواجه است!! عبادی پور مدت زیادی است که هنوز برای دو سرویس به یک روش سه گام انجام نمی دهد و بعضا سهل ترین سرویس ها را به تور زده، گذشته از اینکه در این دوره ایشان سایه ای از معدود سرویسهای پر قدرت دوره قبل را هم نشان ندادند.

غفور نیز که دیگر نه سرویس پر قدرتی می زند و نه نشانی از غفور هیولای روی تور گذشته ما را دارد. سایر بچه ها تک به تک همین مشکل را دارند ضمن اینکه اگر آرمانی بخواهیم فکر کنیم در حالی که رفته رفته سرویسهای پرشی موجی بلحاظ بهبود دریافتهای بازیکنان حرفه ای، جایگاه خود را بعنوان یک اهرم فشار بر تیم مقابل از دست می دهند، اما برخی از بازیکنان سرعتی زن و حتی قدرتی زن ما، از جمله غلامی و مجرد که توپ را از ارتفاع بالایی ضربه می زنند هنوز سرویسهای پرشی موجی آنهم با نوسان زیاد می زنند.

اگر سرویس های بسیار خوب اما باز هم ریسکی کاظمی، اسفندیار و تا حدودی میثم صالحی آبروداری نمی کردند، کلا ما در این دوره از نظر سرویس تیم کم آزار و بی دردسری برای حریفان می بودیم. خوب کادر محترم تیم بفرمایند برای اصلاح این نقیصه اظهر من الشمس چه کرده اند.

در یکی از این بازی ها بازیکن تیم ملی برزیل پشت سر هم 5 سرویس زد یکی از یکی سریعتر و پر قدرت تر. اتفاقا ضربه ششم ایشان به تور خورد که اگر رد میشد امکان دریافت نداشت. اما بازیکنان ما بندرت 2 ضربه را با یک روش مشابه و پرقدرت نواخته اند.

خوب کادر فنی محترم تیم در این مدت چکار کردند؟ آیا امکان نداشت روی بهبود مهارت های سرویس بچه ها کار میشد؟ در تمرینات والیبال تیم های حرفه ای تکرار زیادی بعضا30 تا 50 مرتبه نواخت سرویس در هر جلسه تمرین برای اصلاح و افزایش قابلیت اطمینان سرویس صرف می شود، ضمن اینکه از مربیان متخصص تک مهارت با استفاده از ابزارهای صوتی و تصویری پیشرفته کمک گرفته می شود.

ما در میان مربیان داخلی مربیان فوق العاده توانمندی داریم که با دیدگاه تخصصی و نگاه تیزبین امکان کمک به اصلاح تک مهارت های بچه ها را دارند اما متاسفانه از آنها استفاده ای نشده و هنوز هم نمی شود. نباید منکر زحمات و توانمندیهای بچه ها شد اما در یک کلام صادقانه، ما از جمله معدود تیم های ضعیف در سرویس زدن در این مسابقات بودیم!

دفاع: در این دوره از لیگ ملت ها، اگر چه در بسیاری از موارد بچه ها در مقابل اسپوکرهای توانمند دنیا دفاع های خوبی انجام داده و امتیاز های خوبی هم کسب کرده اند اما از آنجائیکه دفاع مناسب محصول یک سیستم تفکر و هماهنگی دفاعی است، در اکثر موارد تیم ما بصورت خودجوش و انفرادی آن را انجام داده تا که بر اساس یک هماهنگی تمرین شده! بر اساس مشاهدات در بسیاری از اوقات تیم ما در دو سوی آنتن، فاقد یک دفاع یکپارچه گهواره ای که متضمن رسیدن بموقع دفاع های وسط و تشکیل یک بلوک مستحکم است، بوده.

ضمناً روش های دفاع ما در تمامی موارد از جمله اسپک های سرعتی بالای سر پاسور، کنده های قدرتی ته آنتن، کنده های کوتاه وسط تور اصطلاحاً ژاپنی و حتی اسپک های پشت خط، در مقابل اسپکرهای بلندبالا یا معمولی و نسبتاً کوتاه تر همگی یکسان و فاقد استراتژی و هوشمندی و تفاوت بوده است.

مضافاً اینکه بنظر می رسید که در بسیاری از موارد بدون تاخیر برای دفاع های پشت خط و ته آنتن پریده ایم اما برای دفاع های وسط مرتکب تاخیرهای نابود کننده شده ایم! همچنین در بسیاری از موارد زاویه دست فرد مدافع انتهایی آنتن به سمت زمین حریف نبوده و منجر به دفاع اوت یا زدن آنتن شده. باید پرسید چرا تیمی که در حال آماده سازی برای المپیک است، اینقدر ناهماهنگی در بلوک یکپارچه دفاعی مخصوصا در مقابل اسپک های پشت خط حریف دارد؟ کادر فنی با گنجاندن برنامه های متنوع دفاع هماهنگ می توانست اعتماد بنفس خوبی به بچه ها تزریق نماید که متاسفانه ظاهراً جنین چیزی صورت نگرفت.

دریافت: در این دوره از لیگ ملتها، ما دریافت های واقعا پر افت و خیزی را تجربه کرده ایم. در محافل تخصصی والیبال رابطه مستقیمی میان بهبود دریافت، تنوع حمله و همچنین بهبود سرویس وجود دارد. بدین معنی که در تمرینات آماده سازی هر چه سرویس های قدرتی یا کنترل شده بیشتری زده شود، دریافت های بهتری در انواع دو نفره سه نفره و بعضا چهار نفره را تجربه و تنوع و سهولت در طراحی حمله بیشتری را احساس و تجربه خواهید کرد.

نکته مهم اینجاست که در صورت دریافت مناسب است که پاسور امکان پیاده سازی طرح های متنوع حمله اعم سرعتی، قدرتی یا پشت خط و پایپ را دارد. پاسورهای تیم ما در این دوره بعلت ضعف نسبی دریافت های بازیکنان قدرتی چون عبادی پور، اسفندیار و میثم صالحی و غفور و بعضا آرمان صالحی، در طراحی حمله با سختی های زیادی روبرو شدند، که نشان از ضعف و کمبود تمرین های پیشرفته سرویس، دریافت و حمله مانند Butterfly، Pass and go، Simulated drill دارد. در ورزش حرفه ای والیبال دریافت خوب پایه و اساس بازی است، اما هنوز بازیکنان ایرانی این موضوع را سرسری می گیرند.

یک دریافت ناقص علاوه بر کاهش روحیه فرد دریافت کننده، باعث از دور خارج شدن پاسور و اجباری شدن و لو رفتن نقشه حمله می شود. ما در همین مسابقات دیدیم که دریافت کننده قدرتی چون اسفندیار امتیاز های پر تعدادی را برای دریافت های ناقص چپ و راست از دست داد اما باز هم در زمین ماندگار بود!! همینطور میلاد عبادی پور که از نقطه اتکای دریافت تیم در دوره گذشته تبدیل به نقطه ضعف تیم در این دوره شده بود.

در کل بنظر می رسد که در تمرینات آماده سازی وقت کافی برای بهبود مهارت دریافت انفرادی بچه ها صرف نشده، ضمن اینکه بر روی دریافت تیمی کار چندانی نشده بود.

حمله: در مورد حمله ایراد خاصی نمی توان گرفت چرا که نقص عمده ای مشاهده نشد. ضمناً از آنجائیکه حمله خوب تابعی از دریافت خوب است یعنی هر چه قدر پول بدهی آش می خوری و دریافت خوب متضمن حمله خوب است بنابراین با نازل بودن کیفیت دریافت ها خود بخود بهانه خوبی برای کاهش کیفیت حمله هم بدست خواهد آمد. اگر چه در حال حاضر ما جزو بهترین تیمهای اسپک زننده سرعتی و قدرتی در دنیا هستیم و بچه های ما مخصوصاً موسوی، غلامی، مجرد، کاظمی و صالحی و اسفندیار عملکرد فوق العاده خوبی در این مسابقات از خود به نمایش گذاردند. اما هنوز بنظر می رسد در حمله مخصوصاً از منطقه 2 خودی که منطقه ایده آل چپ دست ها است با ضعف هایی روبرو هستیم که با آمدن چپ دستی چون کاظمی این نقیصه نیز تا حدودی بهبود یافته است.

حمایت ها و پوشش ها و توپ گیری: در این مسابقات در بحث حمایت ها و پوشش ها تیم ما نسبتاً ضعیف کار کرد. بسیاری از امتیازهای از دست رفته ناشی از زاویه گیری اشتباه فرد خارج از سیکل دفاع در هر دو منطقه 2 یا 4 جهت توپ گیری توپ حمله زاویه، و عدم تقسیم وظایف و مسیر یابی توپ میان دفاع انتهای آنتن و لیبروی تیم بود.

ضمناً در بسیاری از موارد کاملاً مشهود، پوشش حمایتی پشت دفاع ما در مناطق 2، 4 یا 3 سر در گم بوده و توپ خاصی را جمع نکردند. تمرینات شبیه سازی بازی یا Simulated drills بهترین روش برای بهبود ایفای نقش بازیکنان در پوشش ها و حمایت های پشت دفاع و پشت اسپکر است. علاوه بر این ضریب توپ گیری توپ های اسپک شده دفاع نشده در تیم ما بسیار پایین است که نشان از عدم تمرین مناسب و عدم گوشزد ایفای مسئولیت به بازیکنان است.

هماهنگی درونی: همانگونه که اهالی والیبال می دانند هماهنگی درونی تیم حول محور پاسور انجام می شود، پس دستیابی به این هماهنگی برای ما کار خیلی سختی نبود چون ما از یک پاسور چیره دست و با تجربه برخوردار هستیم که تمام تیم ها آرزوی داشتنش را دارند. متاسفانه در این دوره کاپیتان جهانی ما بطور عجیب و محسوسی با افت عملکرد مواجه بود که نیاز به بررسی کارشناسی دارد ضمن اینکه از آینده نگری و تقویت این پست حساس نیز نباید غافل شویم. از آنچه که در این مسابقات مشاهده شد بر می آید که در این دوره هماهنگی درونی تیم بواسطه دفعات بالای بیرون رفتن سعید خان معروف و عدم برخورداری افراد جانشین از این کاراکتر (مخصوصاً وادی) هماهنگی درونی و اصطلاحاً جمع کردن تیم بطور ناقص انجام شد. اصلاح این نقیصه با تثبیت جایگاه کاپیتان تیم انشاا.. در مسابقات بعدی پیش رو انجام خواهد شد.

کوچینگ: در خصوص کوچینگ با توجه به جایگاه مربی در کنار زمین که قاعدتاً باید همزمان ایفاگر هر دو نقش روانشناس و هدایت کننده باشد، آنچه که از مشاهدات عینی بازیها می توان برداشت کرد این بود که جناب آقای الکنو در بسیار از زمانهای بازیها جریان کار از دستشان خارج می شد و تیم به امان خدا رها میشد منظور اینکه مربی باید همیشه رشته کار را در دست داشته، برنامه های متعددی برای تغییر روند بازی را در سر داشته باشد.

مثلاً از آنجا که والیبال یک ورزش پر تحرک و گرم است مهمترین حربه در دست مربیان حرفه ای والیبال ایجاد وقفه ولو کوتاه مدت و بی دلیل بمنظور خارج کردن بازیکن خاص حریف از شرایط نرمال زدن سرویس است. مثالهای چنین موردی آقای ویتال هینن مربی لهستان یا بیانکی مربی برزیل یا جیانینی مربی آلمان هستند که از این حربه به کرات استفاده می کنند. علاوه بر این وظیفه یک مربی هوشیار در زمین والیبال این است که با دیدن ضعف عملکرد یک بازیکن نه به نیت تخریب وی بلکه به جهت دو گانه اول ایجاد وقفه در بازی و دوم نفس گیری و خروج از استرس آن بازیکن و ارائه راهکار خروج از بحران دست به تعویض میزند که در این مسابقات مخصوصا در خصوص اسفندیار و عبادی پور چنین چیزی ندیدیم. صرف نظر از اینکه بنظر اینجانب آقای الکنو بیشتر یک ترینر هستند تا کوچ درجه یک! در این بازیها ما چیز خاصی برای تغییر روند بازی و تغییر کفه ترازو بنفع تیم خودی از آقای الکنو ندیدیم.

جمع بندی کلی: در کل در خصوص عملکرد تیم ملی والیبال در مسابقات لیگ ملتهای 2021 ایتالیا باید گفت عملکرد بد تیم بیشتر از اینکه ناشی از چربش قدرت حریفان باشد که در چند بازی در مقابل برزیل قهرمان این رقابتها، روسیه، فرانسه و لهستان مصداق پیدا می کند، در مقابل سایر تیمها که حتی در قد و قواره تیم ما نبودند از جمله ژاپن، استرالیا، آلمان و تا حدودی آرژانتین، این ادعا اصلاً قابل قبول نیست.

در تیم ما اشکالات متعدد دیگری از جمله ضریب خطای فردی بالا و ... نیز وجود دارد که واکاوی و موشکافی آنها هم وقت زیادی را می طلبد هم احتمالاً از حوصله خوانندگان مطلب خارج خواهد بود.

مخلص کلام اینکه بنظر می رسد که تیم ملی والیبال ما نیاز به یک پوست اندازی جدی دارد که با توجه به در پیش بودن مسابقات مهم در آینده نزدیک از جمله المپیک، قهرمانی آسیا و قهرمانی جهان، در حال حاضر ریسک زیادی نمی توان کرد اما باید الزام به تزریق خون تازه به کالبد تیم ملی والیبال را پذیرفت کما اینکه بعنوان تنها نکته این مسابقات، شاهد بازی گرفتن از صابر کاظمی، میثم صالحی، امیر حسین اسفندیار، آرمان صالحی، عابدینی و حتی مجرد بودیم که اتفاق فوق العاده ای بود، هر چند که بر اساس تدابیر کادر محترم فنی متاسفانه از جواد کریمی نتوانستیم بهره زیادی ببریم که انشاا... در صورت خودباوری، مطمئناً در آینده نزدیک جایگزین شایسته ای برای سعید خان معروف خواهد بود.

دکتر هومن ستاره آسمان