به گزارش
جام جم آنلاین، این سرعت عمل در توسعه اینترنت باعث شد ۲۰ تا ۳۰سال پس از آغاز عصر اینترنت، کشور‌های مختلف به فکر وضع قوانین بر آن بیفتند که معروف‌ترین این قانون‌ها GDPR اتحادیه‌اروپاست. قانون «مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه‌اروپا» با هدف حفاظت از اطلاعات کاربران و حفظ حریم‌خصوصی مشخص شد، اما مصونیت صرفا برای کاربران محدود نمی‌شود و سوال همیشگی، میزان مسؤولیت‌پذیری پلتفرم است! آیا پلتفرم‌ها مسؤولیت محتوا و کامنت‌های کاربران را دارند یا خیر؟
سال ۱۹۹۶ دولت ایالات متحده قانون «شایستگی در ارتباطات» را به تصویب رساند. این قانون به قوانین کلی در مورد اینترنت و فعالیت‌های فضای مجازی مربوط می‌شود، اما مهم‌ترین فراز این قانون، بند ۲۳۰ است که به پلتفرم‌ها آزادی عمل و انگیزه برای رشد و توسعه را می‌دهد.
بند ۲۳۰ تصریح می‌کند که «پلتفرم نسبت به محتوا و دیدگاه‌های کاربران مسؤولیتی ندارد و بابت آن نباید مواخذه شود. پلتفرم می‌تواند با صلاحدید خود برخی محتوا‌های محتوای نامناسب برای کودکان مانند محتوای تروریستی، مروج خشونت و موارد مشابه را حذف کند.» این قانون به شبکه توییتر قدرت لازم به منظور اعمال محدودیت برای رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دونالد ترامپ را اعطا کرد.
متن بند به زبان انگلیسی و ترجمه:
No provider or user of an interactive computer service shall be treated as the publisher or speaker of any information provided by another information content provider.
«با هیچ ارائه‌کننده یا کاربر یک سرویس رایانه‌ای تعاملی نباید به عنوان ناشر یا گوینده سخن منتشرشده توسط ارائه‌کننده محتوا رفتار شود.»
پیروی نانوشته و مشکلات کشورها
همانطور که اشاره شد بسیاری از کشورها بدون درنظر گرفتن قانون خاصی از این بند قانونی پیروی کردند. اما در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا شاهد حجم غیرقابل باور اخبار نادرست و کاربران ناامن بودیم و این باعث شد حقو‌قدانان به فکر بررسی این قانون بیفتند. فیسبوک خود را مسؤول کامنت‌ها و اخبار جعلی و دروغی نمی‌دانست و کمیته تحقیق انتخاباتی آمریکا به این مساله واکنش نشان داد و از فیسبوک خواست به بررسی صحت پست‌ها بپردازند.
این ماجرا مجددا در ابتدای همه‌گیری بیماری کووید ـ ۱۹ تکرار و باعث انتشار اخبار نادرست در مورد بیماری شد. توییتر ابتکار عمل را به دست گرفت با الگوریتم هوش مصنوعی به بررسی صحت توییت‌ها در زمینه واکسن پرداخت که حتی رئیس‌جمهور وقت آمریکا را نیز هدف قرار داد و در یکی از توییت‌های ترامپ مربوط به واکسن به نادرستی پیام او اشاره کرد.
پلتفرم یوتیوب نیز نظارت خود را بر محتوای غیرواقعی در مورد کووید -۱۹ بسیار زیاد کرد تا از ارائه اطلاعات نادرست جلوگیری کند.
استرالیا قانونی مخالف شایستگی در ارتباطات وضع کرد
سپتامبر ۲۰۲۱ بر اساس حکم دادگاهی در استرالیا - که در آینده می‌تواند به یک رویه قضایی تبدیل شود - اعلام کرد: ناشران اخبار در این کشور در صورت توهین و افترا توسط کاربران در بخش نظرات صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی مسؤول بوده و پیگرد قضایی آن‌ها ممکن است.
فیسبوک اعلام کرد کمکی برای بررسی و ایجاد محدودیت در کامنت‌ها نخواهدکرد به این ترتیب شرکت‌ها و سازمان‌ها مسؤولیت نظرات مخاطبان را دارند. شبکه معروف CNN در مخالفت با این قانون اقدام به بستن صفحه فیسبوک خود برای استرالیایی‌ها کرد چرا که ارائه هر نوع دیدگاه در صفحه‌اش را بر اساس بند ۲۳۰، حق کاربران می‌داند.
فرمان ترامپ برای لغو بند ۲۳۰ و ملغی شدن آن توسط بایدن
دونالد ترامپ در ماه‌های آخر دوران ریاست‌جمهوری خود تصمیم به لغو بند۲۳۰ گرفت. بدین ترتیب شرکت‌هایی مثل توییتر یا فیسبوک با جریمه‌های بسیار بسیار سنگین در قبال فعالیت کاربران می‌توانستند مواجه شوند و این ممنوعیت آزادی بیان و متمم اول قانون اساسی ایالات متحده را تهدید می‌کرد.
یک سال پس از این فرمان ترامپ و به دنبال پیگیری حقوقی و فرآیند اجرایی، در حالی که در مرحله بررسی بود، در ماه می۲۰۲۱ توسط جو بایدن این فرمان ترامپ کاملا ملغی شد.
لزوم بازنگری در بند ۲۳۰
پس از ماجرا‌هایی که مطرح شد و بسته‌شدن حساب کاربری ترامپ در توییتر، در ایالات متحده بررسی‌هایی برای بازنگری بند ۲۳۰ و به‌روز رسانی آن انجام گرفت. قرار است قانون جدید «فناوری امن» جایگزین «شایستگی در ارتباطات» شود.
در این قانون که در حال بررسی و تحقیقات است تا حدی مسؤولیت محتوا به عهده پلتفرم خواهدبود، اما همچنان ابعاد این مسؤولیت مشخص نیست. برخی مخالفان آن را تهدیدی برای تجارت آنلاین نیز می‌دانند که باعث می‌شود فعالیت سایت‌هایی مثل Patreon محدود شود.
همچنان آینده‌ای برای تایید یا رد قانون فناوری امن متصور نیستیم، اما به نظر می‌رسد با فعالیتی که کشور‌های دیگر مثل استرالیا انجام می‌دهند، این قوانین به لزوم شفافیت بیشتر پلتفرم‌ها منجر شود.
مسؤولیت کامنت‌ها در قوانین ایران
در کشور ما ایران، مسؤولیت کامنت‌ها در قوانین به دو صورت است. در اغلب پلتفرم‌ها مانند یک وب‌سایت، خبرگزاری یا استارت‌آپ کامنت‌ها از سوی دست‌اندرکاران پلتفرم تایید می‌شوند و پس از تایید آنهاست که نظرات به نمایش درمی‌آیند.
در این مواقع مسؤولیت نظرات با پلتفرم است چرا که آن‌ها فرصت نمایش را برای آن ایجاد کرده‌اند. اما اگر همین پلتفرم‌ها و اشخاص در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر فعالیت داشته‌باشند دیگر مسؤولیت نظرات با صاحب حساب کاربری نیست؛ چرا که در چنین فضایی گفتگو به صورت دوطرفه انجام می‌شود و صاحب حساب کاربری فرصتی برای پالایش و نظارت دقیق بر تک‌تک نظرات را نخواهدداشت.
البته همچنان یک خلأ قانونی در این بین وجود دارد، زیرا برخی کارشناسان حقوق و قضا معتقدند اگر شخصی بتواند کامنت‌های مجرمانه دیگری را که ذیل پست خود نگارش شده، حذف کند و از این کار امتناع ورزد، شریک جرم شخصی محسوب می‌شود که کامنت مجرمانه را نگاشته‌است.
منبع: کلیک ضمیمه روزنامه جام جم
