ریشه‌های اقتصادی، تبعات بهداشتی

نمونه آن کمبود متخصص قلب و عروق و رادیولوژی در کشور است. بروز چنین مشکلی در ایران دور از انتظار نبود، چراکه زنگ بحران کمبود پزشک متخصص پیش از این هم در کشور به صدا درآمده بود، اما به آن توجه نشده بود.

مولفه‌های زیادی برای انتخاب رشته تخصص وجود دارد. یکی از آنها وجه اجتماعی آن رشته است. سختی کار، درآمد، مدت زمان انجام کار، حوزه‌های متفاوت ارائه خدمت و ریسک‌پذیری از دیگر مولفه‌هایی است که در انتخاب یک رشته تخصصی از سوی پزشکان مورد توجه قرار می‌گیرد.

لازم به یادآوری است مسائل اقتصادی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از نخبه‌های پزشکی بدون در نظر گرفتن علایق خود و فقط به علت درآمدزا بودن برخی رشته تخصصی در آنها ادامه تحصیل بدهند.

البته موضوع گرایش به برخی رشته‌ها در دندانپزشکی نیز دیده می‌شود و بسیاری از دندانپزشکان تمایل پیدا کرده‌اند تا در رشته‌هایی تحصیل کنند که ریسک‌پذیری کمتری دارد و در مدت زمان کوتاه‌تری به کسب درآمد بیشتر منجر می‌شود. به عنوان مثال بسیاری از دندانپزشکان تمایل دارند در رشته‌های زیبایی دندانپزشکی فعالیت کنند.

این روزها نه فقط تمایل به برخی رشته‌های خاص که تمایل به بعضی زیرشاخه‌های تخصصی هم رواج پیدا کرده است. برای نمونه کمتر متخصص رادیولوژی تمایل پیدا می‌کند برخی از تصویربرداری‌های رنگی را انجام دهد.

به همین دلیل باید منتظر بروز بحران در ارائه خدمات در زیرشاخه‌های رشته‌های خاص نیز باشیم. در چنین شرایطی است که عدالت بین‌رشته‌ای باید مورد توجه مدیران سلامت قرار بگیرد.

تصمیمات سازمان نظام پزشکی، برنامه‌های وزارت بهداشت و سیاستگذاری‌ها در سازمان‌های بیمه‌ای باید به سمت برقراری عدالت بین‌رشته‌ای حرکت کند، چون به این شکل می‌توان مسائل اقتصادی را که یکی از مهم‌ترین مولفه‌های انتخاب رشته است برطرف کرد، چراکه این روزها برخی پزشکان به دلیل درآمد بیشتر، علایق خود را فراموش می‌کنند و به انتخاب‌هایی مانند رشته‌های زیبایی دست می‌زنند البته پیشنهاد ایجاد عدالت بین‌رشته‌ای و همسان کردن درآمدها به این معنا نیست که درآمد همه پزشکان یکسان شود، زیرا پیشنهاد عدالت بین‌رشته‌ای به معنی کمرنگ کردن نقش مسائل اقتصادی در انتخاب تخصصی است.

سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت و درمان بارها در شورای سیاستگذاری بیمه در این باره جلسه برگزار کرده‌اند و از سال۹۳ نیز برنامه‌هایی برای برقراری عدالت بین‌رشته‌ای تدوین و محتوای زیادی در این خصوص منتشر شده است.

این در حالی است که در هفت سال گذشته این برنامه‌ها هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسیده است، چراکه انگیزه‌های صنفی به سدی برای اجرای آن بدل شده است.

در واقع بسترهای مناسبی برای اجرای برنامه‌های عدالت بین‌رشته‌ای وجود دارد اما تمایلی برای اجرای آن دیده نمی‌شود. این درحالی است که بی‌توجهی به این مهم در آینده نزدیک سبب بروز مشکلات جدی در حوزه بهداشت و درمان خواهد شد.

محمد جهانگیری - کارشناس سلامت / روزنامه جام جم