عبور تغذیه‌ای از بیماری‌های خودایمنی

به این ترتیب بدن به اندازه کافی قدرت ندارد تا بتواند این عوامل بیماری‌زا را نابود کند. اما وقتی بیماری از خود سیستم ایمنی بدن فرد ناشی می‌شود، بدن دچار اختلالاتی شده و به بیماری‌های مختلفی مبتلا می‌شود که تحت‌ عنوان «بیماری‌ های خودایمنی» شناخته می‌شوند.

این اختلالات کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما محققان بر این باورند که با رعایت رژیم غذایی تا حد زیادی می‌توانید این بیماری‌ها را کنترل کنید و کیفیت زندگی را بهبود ببخشید.

بیماری‌های خودایمنی زمانی بروز می‌کنند که سیستم ایمنی بدن محرک بوده و به اشتباه به سلول‌های طبیعی و سالم حمله کند.

در این حالت بدن می‌تواند یک محرک طبیعی ایمنی را به‌عنوان جسم خارجی در نظر گرفته و سیگنال حمله را به سلول‌های سالم ارسال می‌کند اما تهدید مشترکی که در تمام بیماری‌های خودایمنی وجود دارد، التهاب است بنابراین کلید مبارزه با این بیماری و مدیریت این اختلال، استفاده از موادغذایی ضدالتهاب و کاهنده این التهاب است.

با ایجاد تغییراتی هرچند کوچک در رژیم‌غذایی روزانه می‌توانید تا حد زیادی مشکل خودایمنی را درمان کنید. بیماری‌های خودایمنی، بیماری‌هایی مانند التهاب رماتیسمی مفاصل، لوپوس و اختلالات تیروئیدی را شامل می‌شوند که اغلب دردناک و مخربند.

به گفته محققان، بیماری‌های خودایمنی سومین علت مرگ‌ومیر در دنیای صنعتی و مهم‌ترین عامل مرگ در میان زنان محسوب می‌شود. این بیماری‌های مزمن با افزایش سن، مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از نبود درمان‌های مؤثر شیوع بیشتری می‌یابند.

به‌طورکلی، خودداری از مصرف کافئین، مشروبات‌الکلی، قندوشکر، غلات، مواد لبنی و گوشت‌قرمز و تمرکز بر مصرف میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و چربی‌های سالم ازجمله نکات طلایی برای در امان ماندن از بیماری‌های خودایمنی و بهبود این قبیل بیماران است.

تغذیه چه کمکی می‌کند؟

حدود 70درصد سیستم ایمنی بدن ما در روده‌ها واقع شده‌اند بنابراین اگر گرگرفتگی دارید و التهاب در بدن‌تان زیاد شده، بخشی از این موضوع برمی‌گردد به آنچه می‌خورید. وقتی میکروب‌های روده دچار اختلال می‌شوند، می‌تواند سیستم خودایمنی را تحت تأثیر قرار دهد.

نه‌تنها غذاهایی که می‌خورید روی ایجاد و تعداد میکروب‌ها در روده‌ها تأثیر می‌گذارند، بلکه ممکن است باعث بروز برخی بیماری‌های خودایمنی هم شوند.

برخی نکات تغذیه‌ای می‌تواند به کاهش التهاب و علائم بیماری کمک ‌کند: افزایش اسیدهای چرب امگا 3 و مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون وحشی که به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. اگر جزو افراد وگان یا گیاهخوار هستید مصرف مکمل امگا3 را در رژیم‌غذایی بگنجانید و لبنیات را حذف یا محدود کنید زیرا فرآورده‌های تولیدشده از شیر گاو باعث التهاب می‌شود. حذف لبنیات می‌تواند به بهبود بیماری‌های خودایمنی کمک کند. بیشتر روی مصرف غذاهای گیاهی سالم تمرکز کنید و تا می‌توانید از غذاهای سالم مانند سبزیجات برگ‌سبز، انواع توت‌ها و دانه‌های خوراکی مصرف کنید؛ به‌ویژه زغال اخته، کلم‌پیچ، فلفل و بادام که سرشار از قدرت ضدالتهابی هستند. از مصرف روغن‌های گیاهی غیراشباع پرهیز کنید؛ این چربی باعث می‌شود بدن موادشیمیایی پیش‌التهابی تولید کند. مصرف گلوتن را محدود کنید و صرف‌نظر از این‌که مبتلا به سلیاک هستید یا خیر، برای بهبود قطع مصرف گلوتن می‌توانید به بهبود بیماری‌های خودایمنی کمک کنید.

زردچوبه را فراموش نکنید

ادویه نارنجی‌رنگ زردچوبه ترکیب درمانگر قدرتمندی است که با تنظیم مواد التهابی در بدن می‌تواند به کاهش شدت بیماری‌های مختلفی چون ام‌اس، التهاب رماتیسمی مفاصل، پسوریازیس و بیماری‌های روده التهابی کمک کند.

این ماده برای مبارزه با التهاب ترکیب بی‌نظیری است و تحقیقات نشان می‌دهد با ویژگی‌ای که دارد به کاهش شدت بیماری‌های خودایمنی یا علائم مرتبط با التهاب کمک می‌کند. جذب زردچوبه برای بدن دشوار است بنابراین، برای افزایش استفاده از آن، زردچوبه را با فلفل‌سیاه ترکیب کرده و آن را حرارت دهید. ترکیب این دو ماده با هم راحت می‌تواند جذب بدن شود.

کلم بروکلی و کاهش التهاب

کلم بروکلی هم مانند غذاهای سرشار از سولفور مانند گل‌کلم، تربچه، کلم، پیاز و کلم‌پیچ، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های موسوم به گلوتاتیون است که به کاهش شدت بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند. این ماده‌غذایی همچنین در مهار التهاب مزمن و محافظت در برابر استرس اکسیداتیو ماده‌ای کلیدی است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد میزان گلوتاتیون را می‌توان تا 50درصد در افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی کاهش داد.

ویتامین D و مکمل‌های روغن‌ماهی

یافته‌های علمی نشان می‌دهد مصرف پنج سال مداوم از مکمل‌های ویتامین D تا 22درصد به کاهش بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند در حالی‌که اسیدهای چرب امگا 3 فقط تا 15درصد این خطر را کاهش می‌دهد. اسیدهای چرب امگا 3 التهاب سیستمیک را کم کرده و علائم برخی بیماری‌های خودایمنی را بهبود می‌بخشد.

ویتامین C و آرتروز

ویتامین C آنتی‌اکسیدان قدرتمندی است که نقش مهمی در حفظ سلامت و عملکرد ایمنی بدن دارد و با کاهش بیماری‌های خودایمنی، می‌تواند به بهبود آرتروز کمک کند.

مصرف این ویتامین باعث کاهش درد، التهاب و حفاظت از آسیب‌دیدگی غضروف‌ها در التهاب رماتیسمی مفاصل و پوکی استخوان می‌شود. در بیماری‌های خودایمنی، بروز التهاب در بیماری آرتروز به مرور باعث تخریب مفاصل می‌شود.

ویتامین C آنتی‌اکسیدانی است که با مولکول‌هایی مقابله می‌کند که باعث شروع التهاب می‌شوند؛ این ویتامین به‌عنوان یک عامل کمکی در سنتز کلاژن، نقش پروتئین اصلی در بافت مفصلی و استخوانی را ایفا می‌کند و نیز با عفونت‌ها مبارزه کرده و التهاب‌های مرتبط با عفونت را که در بروز آرتروز نقش دارند کنترل می‌کند.

بنابراین مصرف این ویتامین به تعدیل واکنش خودایمنی در التهاب رماتیسمی مفاصل کمک کرده و از تشدید این بیماری مزمن جلوگیری می‌کند. محققان ارتباطی را میان سطح بالای ویتامین C در خون و پایین‌بودن سطح اینترلوکین 1- بتا به عنوان شاخص التهاب پیدا کردند.

به گفته آنها، مواد ریزمغذی حاوی آنتی‌اکسیدان نقش مهمی‌ در کاهش التهاب در بیماران مبتلا به خودایمنی دارد. ویتامین C با کاهش واکنش بیماری خودایمنی در توقف پیشرفت بیماری مؤثر عمل می‌کند و همچنین دردهای ناشی از آرتروز را کاهش می‌دهد. برای بهره‌مندی از مزایای این ویتامین، مردان باید روزانه 90میلی‌گرم و زنان 75میلی‌گرم ویتامین C مصرف کنند. این ویتامین به‌وفور در فلفل‌قرمز، آب‌پرتقال، مرکبات، بروکلی و اسفناج یافت می‌شود.

ماهی را در وعده‌های غذایی بگنجانید

ماهی سالمون سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که التهاب را کاهش داده، فعالیت ایمنی بدن را تعدیل کرده و از بدن در برابر التهاب‌های شدید و بیماری‌های خودایمنی مانند التهاب رماتیسمی ‌مفاصل، بیماری کرونا، زخم‌های کولیت، پسوریازیس و ام‌اس محافظت می‌کند اما مصرف ماهی سالمون تنها غذای دریایی برای درمانی وضعیت خودایمنی در بدن نیست. در ایران از خانواده ماهی سالمون، یعنی آزادماهیان می‌توان سراغ ماهی قزل‌آلا رفت که ترکیباتی بسیار نزدیک به سالمون دارد. مصرف انواع ماهیان تن مانند شیرماهی و همچنین ماهی ساردین، خال‌مخالی و دیگر ماهی‌های چرب منابع خوبی از چربی‌های امگا 3 به‌شمار می‌روند.

اثر معجزه‌وار چای‌ سبز

چای‌سبز برای مبارزه با التهاب ماده مفیدی است و از آن می‌توان برای کاهش شدت بیماری‌های خودایمنی استفاده کرد.

چای‌ سبز سرشار از ترکیبی است که می‌تواند علائم این بیماری‌ها را بهبود بخشیده و بیماری‌ها را در برخی نمونه‌های حیوانی بیماری‌های خودایمنی کاهش دهد.

برهم‌خوردن تنظیم عملکرد سلول‌های تی (T) عامل مهمی ‌در بهبود بیماری‌های التهابی خودایمنی محسوب می‌شود.

چای‌ سبز اثرات چشمگیری روی عملکرد سلول‌های تی و به‌ویژه تفکیک آنها دارد به شیوه‌ای که قادرند روی فرآیند خودایمنی تأثیر مثبتی بگذارند.

ندا اظهری - سلامت

منابع: Holistic Pediatrician، Clean Eating Magazine و Verywell Health