آلوپسیا؛ نقش اول اسکار

سیلی غیرمنتظره و محکم ویل اسمیت به مجری مراسم اسکار (کریس راک) اتفاقی بود که مراسم و جوایز اسکار امسال را در تعطیلات نوروز امسال زیر سایه برد.

در روزهایی که گذشت، نقدونظرهای متفاوتی درباره رفتار ویل اسمیت منتشر شد اما چرا امروز در صفحه سلامت به ماجرای سیلی ویل اسمیت در مراسم اسکار امسال (اسکار۲۰۲۲) پرداختیم؟ به یک دلیل مهم؛ بیماری جیدا بینکت که همسر ویل‌اسمیت است.

بینکت به بیماری «آلوپسی» یا «آلوپسیا» یا بیماری طاسی منطقه‌ای مبتلاست. چیزی که باعث واکنش ویل اسمیت نسبت به متلک راک گردید و در روزهای بعد به کنار گذاشته‌شدن ویل اسمیت به مدت ده‌سال از حضور در مراسم اسکار منجر شد.

اکنون که حاشیه‌های این رویداد اندکی خوابیده، وقت آن است که ببینیم بیماری آلوپسیا چیست و چه اثراتی بر ظاهر بیمار می‌گذارد و آیا می‌توان از بروز آن جلوگیری یا پس از بروز، آن را کنترل کرد؟

الگوهای مختلفی برای ریزش موی سر وجود دارد که در نوع « آلوپسیا آره آتا» یا « آلوپسیا» ریزش مو به‌صورت تکه‌ای روی سر دیده می‌شود.

سطح این تکه‌ها یا سکه‌ها‌-شبیه سکه‌های کوچک بزرگ روی سر است‌-می‌تواند متغیر باشد و گاهی به‌قدری کوچک هستند که به‌خوبی قابل رؤیت نیستند‌ اما گاهی به‌هم چسبیدن این تکه‌ها می‌تواند سطح گسترده‌ای از سر را درگیر کند.

این الگو می‌تواند در ابروها، مژه‌ها و در نقاط دیگر بدن که پوشیده از مو است، دیده شود. عامل اصلی این نوع ریزش، تهاجم سیستم ایمنی‌بدن به فولیکول‌های مو است که درنتیجه آن ریزش اتفاق می‌افتد. عارضه ممکن است به آهستگی ایجاد شود و پس از سال‌ها خاموشی، دوباره شدت یابد.

می‌روند و باز نمی‌گردند

همیشه به شکل سکه دیده نمی‌شود و گاهی ممکن است سطح آن گسترده‌تر شود. در این صورت آلوپسیا به‌گونه دیگری از ریزش‌مو یعنی «‌آلوپسیا یونیورسالیس» تغییر شکل داده و به ریزش کامل موها منجر شود. در این شرایط احتمال دارد امکان رشد مجدد موها وجود نداشته یا پس از رویش مجدد، شاهد ریزش سریع و دوباره موها باشید؛ البته نباید از نظر دور داشت که میزان رشد و ریزش مجدد مو در افراد مختلف متفاوت است. درحال‌حاضر درمان قطعی برای جلوگیری از ریزش موی آلوپسیا وجود ندارد اما روش‌هایی برای رشد سریع و مجدد موها و جلوگیری از ریزش مجدد آنها در آینده وجود دارد.

از محرک‌ها بگوییم

هر عارضه‌ای روزی در جایی با محرکی آغازشده و به‌تدریج بروز بیرونی یافته است. درست مثل وقتی که در مصرف خوراکی‌ای زیاده‌روی می‌کنیم و بعد عوارض آن به‌تدریج و گاهی ناگهانی بروز می‌کند. آلوپسیا نیز مانند هر عارضه‌ای زمینه‌هایی دارد که عبارتند از:

خودی، مهاجم می‌شود: آلوپسیا بیماری خودایمنی(اتو ایمن) است یعنی زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی‌بدن، سلول‌های سالم‌(در اینجا فولیکول‌های مو) را مهاجم تلقی‌کرده و به مبارزه علیه آنها برمی‌خیزد. پس از حمله، فولیکول‌ها کوچک‌شده و ساخت مو متوقف‌شده و ریزش، بدون جایگزینی اتفاق می‌افتد.

با یک سابقه: معمولا بیماری خودایمنی در افرادی اتفاق می‌افتد که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع‌یک یا رماتیسم مفصلی دارند.

استرس و اضطراب: این مورد نیز از مواردی است که به‌عنوان زمینه ابتلا به بیماری آلوپسیا شناخته می‌شود.

علم پزشکی درمانگر است؟

علم پزشکی، درمان قطعی‌ای برای بیماری آلوپسیا ارائه نکرده است؛ هرچند راهکارهای درمانی متعددی برای کنترل و درمان مقطعی این بیماری وجود دارد. علاوه براین‌که تاثیر هر نوع از انواع درمان‌ها در افراد متفاوت است اما معمولا درمان با تجویز مصرف داروهای موضعی مانند «ماینوکسیدیل»، «آنترالین»، کرم‌های کورتیکواستروئیدی مانند «کلوبتازول» و لوسیون‌ها و فوم‌های کاهش التهاب در فولیکول موها آغاز می‌شود. تزریق استروئید زیر پوست نواحی آسیب‌دیده، مصرف داروهای مهارکننده سیستم ایمنی‌بدن و پرتودرمانی از دیگر راهکارهای کنترل آلوپسیا است‌ اما این نکته را فراموش نکنیم که مصرف هر نوع داروی خوراکی یا موضعی فقط باید به تجویز پزشک انجام شود. به این دلیل که هریک از این داروها عوارض متعددی دارند و مصرف خودسرانه آنها بسیار خطرناک است.

در خانه، سکه‌ها را درمان کنید

در کنار درمان‌های اصلی که همان درمان‌های ارائه‌شده در علم پزشکی است، می‌توان از راهکار طب طبیعی برای کاهش روند پیشرفت بیماری یا کمک به بهبود شرایط کمک گرفت. از این موارد می‌توان به رایحه‌درمانی، فشاردرمانی‌(نوعی ماساژدرمانی خاص)، میکرونیدلینگ و لیزر درمانی با دز سبک اشاره کرد. علاوه براین مصرف ویتامین‌ها همراه با روی و بیوتین، مصرف مواد پروبیوتیک، دمنوش آلوئه‌ورا و پمادهای موضعی حاوی این گیاه دارویی، عصاره پیاز، پمادهای حاوی اسطوخودوس، درخت چای، نعنافلفلی و رزماری، روغن‌هایی مانند روغن نارگیل، کرچک، زیتون و جوجوبا از دیگر راهکارهاست. برنامه‌غذایی نیز بسیار مهم است‌ به همین علت رعایت رژیم‌غذایی حاوی مواد ضدالتهابی و حذف مواد ضدالتهابی از برنامه‌غذایی و برنامه‌های ارائه‌شده برای افراد مبتلا به بیماری خودایمنی از دیگر راهکارهای کمک به کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری آلوپسیا است.

با زیباسازی تعدیل کنید

شاید نخستین راهکار، تراشیدن کامل موی سر باشد اما درحال‌حاضر امکان کمک‌گرفتن از روش‌های زیبایی‌-درمانی مانند‌ میکروبلیدینگ و اکستنشن(برای مژه) نیز وجود دارد؛ البته که این راهکارها برای بزرگسالان مناسب است.

آلوپسیا، مرد و زن و کودک دارد

بیماری آلوپسیا در مردان، زنان و کودکان بروز می‌کند اما الگوی آن متفاوت است.

در زنان: در این جنس، احتمال بروز آلوپسیا بیشتر بوده و بیشتر در سر، ابرو و مژه‌ها دیده می‌شود. خلاف الگوی ریزش موی زنانه که به شکل نازک‌شدن مو و ریزش گسترده دیده می‌شود در آلوپسیا ممکن است ناحیه آسیب‌دیده بسیار کوچک باشد. از سوی دیگر ریزش مو ممکن است یکباره اتفاق افتاده و گسترش یافته یا محدود بماند.

در مردان: الگوی ریزش‌مو در مردان مبتلا به آلوپسی، گسترده‌تر و بیشتر است. این ریزش علاوه بر سر ممکن است در موهای سینه و پشت بدن نیز دیده شود. خلاف طاسی با الگوی مردانه که با نازک‌شدن تدریجی موها در سر‌اسر بدن دیده می‌شود‌ در آلوپسیا با ریزش تکه‌ای روبه‌رو هستیم.

در کودکان: نخستین ریزش موی نوع آلوپسیا پیش از ۳۰سالگی دیده می‌شود. این عارضه، ارثی نیست و در کودکان والدینی که به آلوپسیا مبتلا هستند، دیده نمی‌شود. در کودکان ممکن است علاوه بر ریزش مو، عوارضی در ناخن‌ها مانند سوراخ‌شدن یا ضایعات دیگر نیز مشاهده شود. از ۵سالگی به بعد ریزش موی آلوپسیا می‌تواند سلامت روانی کودکان را به خطر بیندازد به این دلیل که آنها متوجه تفاوت خود با همسالان می‌شوند. اگر فرزند شما دچار استرس یا افسردگی است حتما از روانپزشک کودک برای درمان او کمک بگیرید.

مهتاب خسروشاهی - سلامت / روزنامه جام جم

منابع: Health Line و BBV