دیپلماسی روی دور تند

به گزارش جام جم آنلاین، این موضوع روز گذشته به خیابان سی تیر در ساختمان وزارت خارجه هم کشیده شد و خبرنگاران در اولین نشست خبری ناصر کنعانی، سخنگوی جدید وزارت خارجه درباره سفر پوتین به ایران و بحث امضای تفاهم‌نامه بلندمدت بین ایران و روسیه از او پرسیدند که کنعانی توضیح داد: «روسیه یکی از کشور‌های بسیار مهم در منطقه و از شرکای جدی ایران در حوزه سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. همانند چین برای ایران حائز اهمیت است طوری که یک توافق جامعی را به عنوان نقشه راه توسعه مناسبات همه جانبه ایران با کشور روسیه داشته باشیم و در این ارتباط تبادل صورت گرفته و مذاکرات ادامه دارد و در پرتو وجود اراده مشترک در دو کشور این توافق در آینده شکل خواهد گرفت.»

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید چندی پیش مدعی شده بود آمریکا اطلاعاتی مبنی بر آماده سازی ایران برای ارسال پهپاد به روسیه جهت استفاده آن‌ها در اوکراین در اختیار دارد و در عین حال گفته بود ایران در حال آماده سازی برای آموزش استفاده از این پهپاد‌ها به روس‌هاست؛ فارغ از صحت و سقم این ادعا این اعتراف آمریکا به توانمندی نظامی ایران بسیار قابل تامل است و همین مواضع کاخ سفید و بحث فروش پهپاد ایران به روسیه که این روز‌ها در رسانه‌ها زیاد شنیده می‌شود در نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه هم مطرح شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره ادعای جیک سالیوان درباره در اختیار قرار دادن پهپاد توسط ایران به روسیه هم گفت دولت آمریکا نیازمند ایجاد بحران‌های جدید و جلب توجهات است. دولت آمریکا بهتر است نگاهی به خود و سیاستش در مورد تبدیل منطقه به انبار تسلیحات خود کند. تبدیل منطقه به انبار بزرگ و ذخایر بزرگ تسلیحاتی سیاستی است که آمریکا طی سال‌های طولانی دنبال کرده است.

کنعانی در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران و روسیه و سفر هفته آتی پوتین به تهران گفت: روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع و در پرتو اراده سیاسی رهبران عالی دو کشور رو به جلوست. این روابط حوزه خاص و محدودی را در برنمی‌گیرد. دو طرف به این جمع بندی رسیدند که روابط خود را در سطح عالی در همه حوزه‌ها گسترش دهند. هدفگذاری دو کشور این است که مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور همتراز و همگن با روابط خوب سیاسی دو کشور ارتقا یابد. ارتقای مناسبات اقتصادی و تجاری نیازمند زیرساخت‌های لازم در حوزه بانکی است و این حوزه از زمینه‌های مذاکرات دو کشور بوده و انگیزه و اراده مثبتی وجود دارد که مکانیسم‌های دوجانبه برای تسهیل همکاری‌های دو کشور فراهم شود. امیدوارم این سفر‌ها، تبادل‌ها و مشورت‌های مشترک در سطوح مختلف کمک کند منافع مشترک دو کشور و دو ملت ایران و روسیه در پرتو گسترش روابط اقتصادی همگام با حوزه سیاسی تامین شود.

پیش از این خبرگزاری آناتولی ترکیه هم گزارش کرده بود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز ۲۸تیر به ایران سفر خواهد کرد که سخنگوی وزارت خارجه درباره روابط سه جانبه تهران با مسکو و آنکارا گفته است، روابط بسیار خوبی میان ایران-ترکیه و ایران ــ روسیه وجود دارد. اراده مثبت میان سه کشور برای ارتقای سطح همکاری‌ها وجود دارد و شاهد اتفاق مثبتی در روز‌های آینده خواهیم بود و سخنگوی دولت طی چند روز آینده اطلاعات تفصیلی برای حوزه رسانه ارائه می‌کند.

اما در سفر پوتین به تهران چه خواهد گذشت؟ همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای، محور اصلی مذاکرات تهران است، اما به نظر می‌رسد یکی از محور‌های اصلی هم مذاکرات رفع تحریم باشد که بعد از مذاکرات ۴۸ ساعته دوحه فعلا متوقف شده است.

از سوی دیگر همزمانی سفر پوتین به ایران با سفر جو بایدن به اسرائیل و عربستان نشان می‌دهد، وضعیت منطقه در مرحله پیچیده‌ای قرار دارد که البته استمرار جنگ اوکراین و در عین حال سفر پوتین به تهران نیازمند ظرافت در موضع‌گیری سیاست خارجی است و ایران باید موضع بی‌طرفانه خود را نسبت به جنگ اوکراین مورد تاکید قرار دهد و صرفا منافع ملی کشور در تعامل با روسیه برجسته و پیگیری شود.

در حال حاضر وضعیت طوری است که روسیه به دلیل تداوم و تشدید جنگ اوکراین به ارتقای روابط اقتصادی، تجاری، دیپلماتیک و حتی دفاعی با ایران نیاز دارد و به همین دلیل بعد از سفر لاوروف اکنون حضور پوتین به تهران در دستور کار است تا به نوعی سطح مناسبات در ابعاد مختلف با جمهوری اسلامی ارتقا پیدا کند. البته برخی کارشناسان بین‌الملل درباره نیاز‌های جدید روسیه در حوزه دیپلماسی معتقدند بعد از جنگ اوکراین نفوذ ژئوپلتیک روسیه در اروپا و آمریکا و همچنین در برخی کشور‌های آسیای جنوب شرقی مانند کره جنوبی و ژاپن عملا متوقف شد و حالا روسیه به جنوب آسیا مثل هند و شرق آسیا مانند چین و منطقه غرب آسیا با محوریت ایران نیاز جدی دارد.

از طرف دیگر هم حضور همزمان پوتین و اردوغان به تهران گرچه به دیدار سه جانبه بین روسای جمهور سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در خصوص مسائل مشترک مثل سوریه یا تحولات قفقاز می‌پردازد، اما درعین‌حال به دیدار‌های دوجانبه‌ای بین روسیه - ترکیه، ترکیه - ایران و ایران - روسیه هم ختم می‌شود که بسیار مهم است.

آخرین حضور پوتین در تهران سال ۱۳۹۷ و در دوران ریاست‌جمهوری روحانی بود که به قصد شرکت در نشست سه‌جانبه سران ایران، ترکیه و روسیه به تهران آمد. برگزاری مجدد این نشست که به دلیل همه‌گیری کرونا به تعویق افتاده بود، قرار است امسال دوباره در تهران برگزار شود.

البته چندی پیش در حاشیه اجلاس سران خزر در عشق آباد، رئیس جمهور روسیه با رئیس جمهور کشورمان دیدار کرد و دیدار قبلی روسای جمهور ایران و روسیه هم ۱۹ژانویه با سفر رئیسی به مسکو در کرملین برگزار شد و در این دیدار پیشرفت در اجرای توافق مذاکرات رفع تحریم، وضعیت افغانستان و مبارزه با تروریسم مطرح شده بود.

 

منبع: روزنامه جام جم