دوبلوری که شش دهه خاطره آفرید

مردی که بنا به گفته والی‌زاده، پای گفتار متن را به ایران باز کرد و ویژگی دیگری که برجسته‌اش می‌سازد عشق و علاقه پایان‌ناپذیرش به همسرش بود که این جملات خبری را رقم زد: «محمود فاطمی، هنرمند دوبلاژ ایران یک روز پس از درگذشت همسرش، روز چهارشنبه ۲۶ مرداد بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت.» آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگویی است با همکاران این هنرمند که حتی اگر به چهره نشناسیدش، صدایش بخشی از حافظه شنیداری‌تان را شکل داده است؛ منوچهر والی‌زاده و سعید مظفری از پیشکسوتان حوزه صداپیشگی، دو هنرمندی بودند که از داغ فراق سیدمحمود فاطمی به گفتگو با روزنامه جام‌جم نشستند.

هم پزشکی حاذق بود و هم دوبلوری ماهر

سعید مظفری از پیشکسوتان حوزه صداپیشگی در خصوص سیدمحمود فاطمی به روزنامه جام‌جم چنین می‌گوید: «ایشان از دوستان صمیمی بنده بود و صداپیشگی را تقریبا با هم شروع کردیم. او علاوه بر دوبلوری در حوزه داروسازی نیز فعالیت داشت و اوایل کار وقت زیادی را صرف این حرفه می‌کرد، اما در ۱۰سال اخیر به دلیل علاقه‌اش به دوبله، زمان بیشتری برای صداپیشگی می‌گذاشت هرچند برخی مشکلات مالی در تهیه مکان مناسب برای راه‌اندازی داروخانه دغدغه‌های فراوانی برایش رقم زده بود.»

او ادامه می‌دهد: «خاطرم هست فاطمی این را برایم تعریف کرده بود که در سال‌های آخر دبیرستانش، معلم یکی از کلاس‌های فارسی‌اش، هر چند وقت یک‌بار از بچه‌ها می‌خواست که هر چه دوست دارند بگویند و هر کاری دوست دارند، انجام دهند. یکی از بچه‌ها به نام حمید عاملی که بعد‌ها گوینده رادیو شد با صدای بسیار خوبش چیز‌های شنیدنی تعریف می‌کرد یا انتقاد‌ها را بیان می‌نمود. فاطمی دوست داشت شخصیت‌های رادیویی را تقلید یا برای بچه‌ها داستان و لطیفه تعریف کند و با انجام حرکاتی آن‌ها را بخنداند، البته در همین دوران در یک نمایش مدرسه‌ای هم بازی کرده بود. او ابتدا شیوه خاص حرف‌زدن دکتر سعید اعتصامی، برادر پروین‌اعتصامی، استاد فیزیولوژی را تقلید کرد و بعد ادای دکتر قریب، استاد فیزیک را درآورد که بسیار تند حرف می‌زد و درس می‌داد. این خاطره‌ای بود که فاطمی از نخستین قدم‌هایش در مسیر صداپیشگی برایم تعریف کرده بود.»

مظفری همچنین در مورد اولین تجربه فاطمی در مسیر دوبله چنین می‌گوید: «او از اولین موقعیتی که پیش آمد و مربوط به کار مورد علاقه اش بود، استفاده کرد. اواخر سال دوم دانشگاه، سال ۱۳۴۱ بود که در روزنامه‌ها آگهی دادند به دوبلور نیاز دارند. او به استودیوی البرز رفت که مرحوم محمدباقر توکلی در آنجا فیلم دوبله می‌کرد. از جمع حدود ۲۴ نفری که رفتند، پس از مدتی فقط او ماند. تا مدتی فقط به گویندگی دیگران نگاه می‌کرد، بعد تمرین کرد و به جای نقش‌های فیلم‌هایی که قبلا دوبله شده بود حرف زد.»

مظفری که خود در «محمد رسول‌ا...» به جای دمین توماس در نقش زید، پسرخوانده پیامبر (ص) صحبت می‌کرد، ادامه می‌دهد: «ایشان از دوبلور‌های باسواد و دانشگاه‌دیده و دکتر‌های موفق در زمینه داروسازی بود و با درگذشت‌اش جای خالی‌اش در هنر صداپیشگی بسیار احساس خواهد شد. او به جای نقش‌های زیادی صحبت کرد که عمده آن‌ها مربوط به فیلم‌های سازمان صداوسیما بود و به نظر بنده نقش‌اش در «پزشک دهکده» و «محمد رسول‌ا...» در میان مردم به کاراکتر‌هایی بسیار به‌یادماندنی بدل شد. بنده نقش فاطمی در «پزشک دهکده» را به دلیل این‌که مصادف با اوایل کار خودم بود بسیار دوست داشتم و به کاراکترش در «محمدرسول‌ا...» هم بسیار علاقه‌مند بودم.»

این دوبلور و مدیر دوبلاژ پیشکسوت در پایان می‌گوید: «به یاد دارم در اوایل کار، زمان زیادی را با هم سپری می‌کردیم و من بار‌ها به ایشان عنوان کردم که شما دکتری بسیار ماهر هستید و بهتر است فعالیت خود را در این بخش دنبال کنید، اما ایشان با وجود داشتن مشغله فراوان، زمانی را هم صرف صداپیشگی می‌کردند که در ادامه و به مرور زمان بیشتر هم شد.»

منوچهر والی‌زاده، مدیر دوبلاژ، دوبلور و گوینده شناخته‌شده رادیو با اشاره به شخصیت حرفه‌ای سید محمود فاطمی به روزنامه جام‌جم چنین می‌گوید: «سیدمحمود فاطمی در وزارت بهداشت و درمان که پیشتر نام آن وزارت بهداری بود فعالیت داشت و بخشی از درآمد خود را از این راه تامین می‌کرد. او دکتر داروساز بود و می‌توانست با علمی که دارد در جایگاه درآمدی متفاوتی بایستد، اما علاقه فراوان به کار دوبله، مسیر زندگی را برایش تغییر داد.»

والی‌زاده که بیشتر به‌خاطر صداپیشگی به‌جای شخصیت کارتونی لوک خوش‌شانس و مایکل اسکافیلد در مجموعه «فرار از زندان» شناخته می‌شود، می‌افزاید: «فاطمی بیش از ۶۰ سال در بخش دوبله فعالیت داشت و یکی از افرادی بود که هر کسی را می‌دید با احترام فراوان با او رفتار می‌کرد و با آن صدای شیوا به اطرافیانش انرژی می‌بخشید. فاطمی را می‌توان یکی از بنیانگذاران نریشن، متن‌خوانی و گویندگی در ایران دانست، به این دلیل که در این زمینه تبحر بسیار زیادی داشت و مدتی طولانی در این حوزه فعالیت‌کرد. زمانی که اصلا نام نریشن هنوز به میان نیامده بود او این کار را به خوبی انجام می‌داد. نریتور یا گوینده فردی است که یک متن یا نوشته را نه‌تن‌ها خوانده بلکه آن را به شیوه‌ای گویندگی کند که تاثیر لازم را بر مخاطب بگذارد و فاطمی این کار را با ظرافت و دقتی مثال‌زدنی انجام می‌داد.»

او در جواب این که اولین نقش بزرگ فاطمی چه بود، چنین می‌گوید: «نقشی که ریچارد اندرسون در سریال بسیار طولانی «مرد شش میلیون دلاری» بازی می‌کرد و رئیس لی میجرز بود؛ البته فاطمی تیتراژ و گفتار ابتدای سریال را نیز می‌گفت که بین بچه‌ها و جوان‌ها خیلی گل کرده بود. آن‌هایی که می‌دانستند گوینده این سریال فاطمی است، هر وقت او را می‌دیدند می‌خواستند تا آن چند خط را برایشان بگوید.»

والی‌زاده در جواب این که فاطمی چه زمانی از کار دوبله کنار کشید، می‌افزاید: «او در دو دوره عمدا فعالیت‌هایش را کم کرد. از زمان پیروزی انقلاب تا حدود چهار سال کار دوبله را کمتر انجام داد، زیرا کار کم بود و بسیاری از همکارانش که دوبله تنها شغلشان بود بیکار بودند، اما او شغل و حقوق ثابت داشت. دوره بعدی اوایل دهه ۷۰ بود که به دلیل شغلش فرصت نمی‌کرد کار دوبله انجام دهد و فقط گاهی پنجشنبه‌ها و روز‌های تعطیل سراغ آن می‌رفت.» والی‌زاده درپایان به زندگی خصوصی فاطمی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «آقا محمود عاشق همسرش بود و این موضوع در رفتار و گفتار وی نمایان بود. همه همکاران و افرادی که با او در ارتباط بودند از این موضوع اطلاع داشتند. چهارشنبه هفته گذشته همسر آقای فاطمی فوت شد و یک روز پس از این اتفاق خودش هم دار فانی را وداع گفت. همیشه به دوستان تاکید می‌کرد که یک روز هم نمی‌تواند بدون همسرش زندگی کند و دقیقا یک روز پس از فوت همسر خود نیز به دیدار حق شتافت.»

زنده‌یاد سیدمحمود فاطمی، متولد ۲۹‌آبان ۱۳۲۰ در تهران و درگذشته ۲۶ مرداد ۱۴۰۱، هم پزشکی حاذق در حوزه داروسازی و هم صداپیشه‌ای ماهر بود. او فرزند سیدمحمدتقی فاطمی، استاد ریاضی و اصالتاً نائینی بود. فاطمی دوران ابتدایی را در دبستان‌های ۱۵ بهمن و ابن‌یمین تهران به تحصیل پرداخت و دوران دبیرستان را در مدرسه البرز گذراند و پس از سیکل در رشته طبیعی مشغول به تحصیل شد. او بهمن ۱۳۴۴ از پایان‌نامه دکتری‌اش در رشته داروسازی دفاع کرد. این فارغ‌التحصیل رشته‌پزشکی، علاوه بر گویندگی در فیلم‌ها و برنامه‌های مستند، در چند اثر داستانی معروف از جمله سریال‌های «پزشک دهکده»، «مک‌میلان و همسر»، «پیتون پلیس»، «امام علی (ع)» و «مرد شش میلیون دلاری» نیز گویندگی کرده بود.

 

منبع: روزنامه جام جم