چین مدت‌هاست یک نیروی مسلط در تولید فناوری بوده و شرکت‌هایی مانند اپل، گوگل و مایکروسافت برای ساخت دستگاه‌های خود و قطعاتی که آنها را تشکیل می‌دهند به طور قابل توجهی به این کشور متکی هستند. بر اساس تحلیل اخیر مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، چین همچنین به‌سرعت در بازار نیمه‌هادی‌ها به دست آورده و رتبه اول را در مونتاژ، بسته‌بندی و آزمایش در سطح جهانی کسب کرده است. افزایش تمرکز چین بر تولید داخلی خود احتمالا تابعی از محدودیت‌های ایالات متحده بر برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نیمه‌هادی آن است. طبق آمار انجمن صنعت نیمه‌هادی (SIA)، یک گروه تجاری که اعضای آن شامل IBM، اینتل، AMD و کوالکام هستند، فروش نیمه‌هادی‌های چین در سال 2020 بیش از 30درصد رشد کرد و به نزدیک به 40میلیارد دلار رسید. اما همه‌گیری کرونا باعث کمبود جهانی در عرضه تراشه شد که در سال جاری به دلیل قرنطینه‌های شدید چین، که کارخانه‌ها را متوقف کرد و به زنجیره‌های تامین آسیب رساند، اوضاع بدتر شد. اکنون چندین کشور در حال تجدیدنظر در رویکرد خود به صنعت هستند تا به خودکفایی بیشتری دست یابند و قرار گرفتن در معرض تولید چینی را کاهش دهند. جانت یلن، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، بارها از اهمیت انتقال زنجیره‌های تامین از طریق متحدان ایالات متحده مانند کره‌جنوبی و ژاپن برای ایزوله کردن بیشتر صنعت فناوری از چین سخن گفته است. در همین حال، قانونگذاران اروپایی سرمایه‌گذاری‌هایی به ارزش ده‌ها میلیارد دلار سال‌های آینده را برای تقویت صنعت نیمه‌رسانا در این قاره پیشنهاد کرده‌اند. چین به تلاش خود برای رشد صنعت نیمه‌هادی خود به عنوان بخشی از برنامه پنج ساله اعلام شده در سال گذشته ادامه می‌دهد. کنتون تیبو، همکار مقیم چین در آزمایشگاه تحقیقات قانونی دیجیتال شورای آتلانتیک در واشنگتن دی‌سی، به سی‌ان‌ان بیزینس گفت: «شناخت جهانی رو به رشدی وجود دارد که اینها فناوری‌هایی هستند که تعیین می‌کنند چه کسی در اقتصاد جهانی آینده «برنده» خواهد شد. با این حال حرف زدن از کاملا خودکفا شدن در تراشه‌سازی به دلیل لایه‌های فناوری و تخصص تخصصی درگیر آسان‌تر از انجام آن است. واقعا نمی‌توان در کل زنجیره تامین نیمه‌هادی‌ها جایگاه برتر را به دست آورد.» تایوان، جزیره خودگردان در سواحل چین که به نقطه عطف دیپلماتیک و نظامی بین واشنگتن و پکن تبدیل شده است، مسائل را پیچیده‌تر می‌کند. تایوان برای صنعت جهانی نیمه‌هادی‌ها حیاتی است، زیرا چند تولیدکننده برتر جهان در آنجا مستقر هستند، از جمله تامین کنندگان اپل، فاکسکان و پگاترون. بزرگ‌ترین سازنده این تراشه‌ها، شرکت تولید نیمه‌هادی تایوان یا TSMC، حدود 90درصد از تراشه‌های کامپیوتری فوق‌پیشرفته جهان را در اختیار دارد.
مارک لیو، رئیس این شرکت، در مصاحبه اخیرش گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند TSMC را به زور کنترل کند. اگر شما یک نیروی نظامی گسیل کنید یا تهاجم انجام دهید، کارخانه TSMC را غیرقابل استفاده خواهید کرد، زیرا این یک مرکز تولیدی پیچیده است [که] بستگی به ارتباط آنی با دنیای خارج دارد. TSMC در حال حاضر حداقل 12میلیارد دلار برای ساخت یک کارخانه ساخت نیمه‌هادی در آریزونا متعهد شده است که انتظار می‌رود تولید آن در سال 2024 آغاز شود. یکی دیگر از تولیدکنندگان تایوانی، GlobalWafers، اخیرا پنج‌میلیارد دلار برای ساخت کارخانه در تگزاس متعهد شده است. SK Group اوایل امسال برنامه‌هایی را برای صرف ده‌ها میلیارد دلار به منظور رشد حضور خود در تولید فناوری ایالات متحده ارائه کرد. سرمایه‌گذاری TSMC پیش از قانون تراشه‌ها و علم است، اما این قانون احتمالا شرکت‌های بیشتری را برای آوردن کارخانه‌ها به ایالات متحده تشویق می‌کند.
تولید نیمه‌هادی در این لایحه تشویق می‌شود، از جمله 1.5میلیارد دلار برای شرکت‌های مخابراتی که با شرکت‌های چینی مانند هواوی رقابت می‌کنند، اختصاص داده شده است. شرکت‌هایی که در تولید نیمه‌هادی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند نیز 25درصد اعتبار مالیاتی دریافت خواهند کرد.
گروه کولیر تخمین می‌زند ایالات متحده یک چهارم تقاضای جهانی نیمه‌هادی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد اما تنها 12درصد از تولید را تشکیل می‌دهد. شرکت‌ها سعی خواهند کرد با عجله وارد شوند و این تقاضا را برآورده کنند. اما جایگزینی چین آن هم فورا - یا شاید اصلا - آسان نخواهد بود.
در حال حاضر، چین از این مزیت برخوردار است که یک استراتژی هماهنگ در زمینه ارائه فناوری‌های خود و تأمین زیرساخت‌های حیاتی برای کشورهایی که به آنها نیاز دارند، دارد. ایالات متحده باید یک استراتژی در مورد فناوری ایجاد کند که فقط بر رقابت با چین تمرکز نداشته باشد، بلکه در ارائه راه‌حل‌های واقعی برای نیازهای واقعی نیز فعال باشد. مهم نیست کشورها چقدر تلاش می‌کنند پایه‌های تولید محلی خود را تقویت کنند، احتمالا جدا شدن از زنجیره تامین جهانی، به‌ویژه برای محصولاتی به عنوان یکپارچه و پیچیده مانند نیمه‌هادی‌ها، عملا غیرممکن خواهد بود. طراحی، ساخت و حتی موادخام برای تراشه‌ها در چند کشور و منطقه مختلف توزیع شده است. این چرخه، یک زنجیره بزرگ است.
منبع: ضمیمه کلیک روزنامه جام‌جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جام‌جم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد
