تاثیر نور در محیط کار

مزایای تامین نور کافی

بدن ما می‌تواند ویتامین D را از نور طبیعی دریافت کند؛ این ویتامین بدن را قادر می‌سازد تا کلسیم را جذب کرده و در نتیجه، تراکم استخوان‌ها را افزایش دهد. از این رو قرار گرفتن در معرض نور طبیعی برای سلامتی بسیار مهم است.

همچنین می‌تواند به پیشگیری از انواع سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، افسردگی و چاقی کمک کند. ویتامین D محصول جانبی نور طبیعی است که به درمان افسردگی، درد، دیابت و بسیاری از اختلالات و بیماری‌های دیگر کمک می‌کند.

دلایل کمبود نور در محیط کار

اهمیت و تاثیر نور در محیط کار بر کسی پوشیده نیست و همه می‌دانند که نور ضعیف بر سلامت انسان تأثیر بسیاری دارد. وقتی صحبت از کمبود نور به میان می‌آید، تنها مقصود میزان روشنایی نور نیست؛ بلکه عوامل دیگری نیز وجود دارند که در این امر موثرند. در زیر برخی از این عوامل را آورده‌ایم:

• توزیع نامناسب نور
• کنتراست نامناسب
• تابش خیره کننده
• سوسو زدن
• وجود نقطه کور

هر یک از این عوامل می‌تواند افراد را هم در سطح ذهنی و هم در سطح فیزیکی تحت تأثیر قرار دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد تاثیر نور در محیط کار و عوارضی که کمبود نور می‌تواند ایجاد کند، به خواندن ادامه دهید.

راه حل‌های برطرف کردن کمبود نور

• لامپ‌های بیشتری را برای ایجاد روشنایی بیشتر به محیط اضافه کنید (می‌توانید از لامپ‌های LED برای کنترل هزینه برق استفاده کنید).
• چیدمان و دکوراسیون محیط کار را تغییر دهید.
• منبع نور را پشت سر افراد قرار ندهید.
• در صورت وجود نورپردازی بیش از حد، آن را کاهش دهید.
• در صورت نیاز، موقعیت یا محل منبع نور را تغییر دهید.
• در صورت امکان، زاویه تایش نور را عوض کنید.
• رنگ دیوارها را برای برطرف کردن مشکل کمبود نور تغییر دهید.
• در صورت امکان، پنجره‌ها را بزرگتر کنید.

عوارض کمبود نور

تاثیر نور در محیط کار برای همه بسیار واضح است؛ تا حدی که وجود روشنایی مناسب در محل کار ضروری است. اهمیت این موضوع به قدری است که می‌تواند باعث بروز خطری برای ایمنی یا سلامتی افراد شود. در زیر لیستی از عوارض کمبود نور در محل کار را آورده‌ایم:

خستگی چشم

نور ضعیف معمولاً فرد را دچار خستگی چشم می‌کند. این احساس ناراحت کننده می‌تواند با سایر مشکلات مربوط به چشم در ارتباط باشد. کار کردن طولانی مدت در نور ضعیف و نامناسب، به مرور زمان کیفیت بینایی فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نکته به ویژه برای افرادی که به طور مداوم با کامپیوتر کار می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای جلوگیری از خستگی چشم ناشی از کمبود نور، می‎توان کنتراست و روشنایی صفحه نمایش کامپیوتر را متناسب با نور محیط تنظیم کرد. همچنین لامپ‌های رومیزی به شما کمک می‌کنند تا از تامین نور کافی در محیط اطمینان یابید. در صورت امکان می‌توانید میز خود را به پنجره نزدیک کنید تا امکان استفاده از نور طبیعی برای شما فراهم شود.

سردرد

سردرد یکی دیگر از اثرات رایج کمبود نور در محل کار است. کار کردن در نور ضعیف ممکن است در تمرکز فرد روی صفحه نمایش کامپیوتر ایجاد خلل کرده و او را دچار سردرد کند. این مشکل از مفید بودن فرد در ساعات کاری جلوگیری کرده و در نتیجه کارایی و بهره وری را کاهش می‌دهد.

برای جلوگیری از سردرد ناشی از کمبود نور، می توان از لامپ‌های رومیزی یا کامپیوتر برای روشن کردن فضای میز کار استفاده کرد؛ اما قبل از انجام این کار باید دلایل بروز این مشکل و تاثیر نور در محیط کار بررسی و اقدامات لازم انجام شود.

سطوح پایین بهره وری

دقت در حین کار به وجود نور کافی بستگی دارد. کمبود نور می‌تواند منجر به بروز خطاهای انسانی شود. دقت پایین برابر با راندمان پایین است که در نتیجه تاثیر مستقیمی بر بهره وری دارد.

تاثیر منفی روی روان

تاثیر نور در محیط کار به حدی است که می‌تواند باعث ایجاد احساس تنبلی، افسردگی و استرس در کارکنان شود. کمبود نور سطح تمرکز را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت بر سطح رضایتی که فرد از شغل فعلی خود دارد تأثیر می‌گذارد. تمام این موارد تاثیر منفی بر عملکرد کلی مجموعه دارند.

نور طبیعی یا مصنوعی

نور از طریق دو منبع مختلف منتشر می‌شود:

• طبیعی
• مصنوعی

خورشید منبع اصلی نور طبیعی بوده و مدت زیادی است که آگاهی افراد در مورد تاثیر نور محیط بر بدن انسان افزایش پیدا کرده است. هم اکنون نیز علم از تأثیر گسترده نور بر سلامت فیزیولوژیکی، روانی و عاطفی خبر می‌دهد.

بنابراین، هنگام انتخاب نحوه نورپردازی خانه یا محل کار خود، باید توجه زیادی به تاثیر نور در محیط کار داشته باشید. برای سالم ماندن، هوشیاری و بهره‌وری، افراد باید ریتم‌های شبانه‌روزی منظم و چرخه خواب و بیداری ثابتی داشته باشند که بر اساس قرار گرفتن در معرض طول ‌موج‌های مشخص نور در طول روز هدایت می‌شود. پس چه نوری برای محیط کار مناسب است؟ در زیر به بررسی این دو نوع نور خواهیم پرداخت.

نور طبیعی

نور طبیعی دارای طیف کامل است؛ به این معنی که شامل تمام رنگ‌های رنگین کمان و همچنین رنگ‌هایی است که نمی‌توانیم ببینیم، مانند مادون قرمز و ماوراء بنفش. همچنین بسیار پویا است؛ به این معنی که شدت و رنگ نور با زمانبندی شبانه روز، سال، شرایط آب و هوایی و موقعیت مکانی تغییر می‌کند.

خلق و خو، انرژی، متابولیسم، خواب و ریکاوری بدن ما همگی به چرخه‌های روزانه نور طبیعی بستگی دارد؛ زیرا این تغییرات ریتم شبانه روزی و چرخه‌های هورمونی ما را همگام می‌کند. برخی از مزایای نور طبیعی عبارتند از:

• بهره وری را افزایش می‌دهد.
• ریتم شبانه روزی فرد را بهبود می‌بخشد.
• کار در نور طبیعی، روحیه و انگیزه را افزایش می‌دهد که منجر به انجام سریع‌تر کار شده و اساساً نتایج بهتری ایجاد می‌کند.
• محیط آرام‌تری ایجاد کرده و استرس فرد را کاهش می‌دهد.
• استفاده از نور طبیعی باعث کاهش اتکا به برق و در نتیجه کاهش هزینه قبوض برق می‌شود.
  
  

نور مصنوعی

نور مصنوعی به عنوان جایگزینی برای زمانی که نور طبیعی به میزان کافی وجود ندارد، استفاده می‌شود. نور مصنوعی از تشعشعات مرئی و نامرئی مانند اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز تشکیل شده است. این نوع نور بسته به حال و هوای محیط می‌تواند در رنگ‌ها و شدت‌های مختلف وجود داشته باشد.

پرتوهای UV و IR که منابع نور مصنوعی در خود نگه می‌دارند، تا زمانی که در فاصله نزدیک یا با شدت بالا مورد استفاده قرار نگیرند، برای سلامت انسان مضر نیستند. اگرچه نور مصنوعی در بیشتر مواقع مضر نیست، اما جنبه‌هایی دارد که می‌تواند خطراتی برای سلامتی ایجاد کند.

نور آبی موجود در نور مصنوعی می‌تواند با ایجاد تغییر در سیستم هورمونی فرد، ساعت درونی بدن را تحت تاثیر قرار داده و منجر به بروز مشکلات کلی سلامت مرتبط با کمبود خواب و استرس شود. باتوجه به این که ساعت درونی بدن بر اساس تاریکی و روشنی روز کار می‌کند، تحت تأثیر نور مصنوعی  قرار گرفته و فعالیت آن دچار اختلال می‌شود.

از آنجایی که کمبود خواب کاهش بهره وری کارکنان را به دنبال دارد، توصیه می‌شود که تا حد امکان از نور طبیعی در محیط کاری خود استفاده کنید. برای ایجاد نور طبیعی بیشتر در مکان‌هایی که دسترسی به پنجره ندارند، می‌تواتید از پارتیشن شیشه‌ای دیکا سازه استفاده کنید که با عبور دادن نور طبیعی، باعث روشن شدن محیط کار می‌شوند.