مخاطبانی که پای رادیو ماندند

با این حال، این رسانه هم به بازنگری در سیاست‌ها و برنامه‌های خود نیاز دارد تا بتواند خوراک درست و بجا به مخاطبان ارائه کند. برخی معتقدند که بازنگری و اصلاح برنامه‌ها و دریافت بازخورد از مخاطب می‌تواند رادیو را در جهت مخاطب‌محوری هدایت کند. برخی دیگر هم بر این باورند که ایجاد یک رابطه تعاملی میان مخاطب و رادیو می‌تواند در گسترش طیف مخاطبان تاثیرگذار باشد. رادیوهایی مثل فرهنگ، گفت‌وگو و ورزش به لحاظ تخصصی‌بودن مخاطبان خود، نیاز به دریافت بازخوردهای بیشتری از آنها دارد تا بتوانند نسبت به اصلاح برنامه‌ها و جذاب‌ترکردن آن اقدام کنند. در همین رابطه با رضا کوچک‌زاده، مدیر رادیو گفت‌وگو، سیدمرتضی کاظمی دینان،مدیر رادیو فرهنگ و مهدی آذرمکان، مدیر رادیو ورزش گفت‌وگو کردیم.

رادیو گفت‌وگو یک ابتکار بود

از زمانی که رادیو گفت‌وگو در سال۸۵ آغاز به کار کرد، تمرکز خود را بر جریان‌سازی گفت‌وگوی آزاد قرار داده و تلاش کرده بود تا مخاطبان خود را داشته باشد. رضا کوچک زاده تهمتن مدیر رادیو گفت‌وگو در همین رابطه و در خصوص برنامه‌های رادیو گفت‌وگو برای جلب مخاطب به جام‌جم می‌گوید: فناوری‌های ارتباطی جدید از جمله شبکه‌های اجتماعی، باعث تعاملی، کردن ارتباطات رسانه‌ای بین رسانه و مخاطب شده است. در این بین، رادیو گفت‌وگو نیز به اقتضای تحولات فناوری رویکرد خود را با اتفاقات جدید تطبیق داده است. از جمله این‌که در کنار عملکرد رسانه‌ای، پیوست رسانه‌ای مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی را در جهت جذب و افزایش بیشتر مخاطب در بستر اینترنت به کار بسته است. علاوه بر این، برنامه‌سازی این شبکه مبتنی بر انتخاب سوژه‌های کاربردی است تا مخاطب با احساس نیاز به مطالب مطروحه خود پیگیر این برنامه شود؛ خاصه این‌که وضعیت کنونی نیز به گونه‌ای است که «گفت‌وگو» اعم از بین اقشار تا بین نسل‌ها، نیاز مبرم جامعه ماست. از این رو حضور مستمر در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی برای گرفتن نبض اجتماعی و سیاسی و ایجاد پیوندهای موثر با مخاطب در این بستر از جمله کارویژه‌های مهمی است که در دوره جدید رسانه‌ای دنبال می‌شود.

کوچک‌زاده درباره برنامه‌های تعاملی رادیو گفت‌وگو عنوان می‌کند: امروزه رسانه‌های یکسونگر و مونولوگ تا حد زیادی رخت بربسته و اقتضای فناوری‌های جدید رسانه‌ای باعث تعاملی‌ترشدن ارتباطات و تبدیل مخاطب به کاربر شده است. رادیو گفت وگو نیز در برنامه‌های خود اعم از بازخورد کامنت‌ها در پیوست‌های رسانه‌ای یا ارتباطات تلفنی مخاطبان، دیدگاه‌های آنها را مبتنی بر نیازسنجی اجتماعی در پیوند با مخاطبان لحاظ می‌کند.علاوه بر آن پژوهش‌محوربودن برنامه‌های این شبکه، باعث می‌شود جدیدترین اقتضائات جامعه را مد نظر قرار داده و در این فرآیند به تولید محتوا پرداخته شود. ضمن این‌که گفت‌وگو‌محوربودن برنامه‌ها، باعث انتقال دیدگاه‌ها و نظرات جامع کارشناسی به آنتن شبکه می‌شود تا هم رضایتمندی مخاطبان را افزایش دهد و هم این‌که اطمینان یابد دغدغه‌های‌شان در حال پیگیری و بحث است. وی ادامه می‌دهد: البته ذکر این نکته ضروری است که رادیو گفت‌وگو در بحث تعاملی کارویژه‌ای متفاوت از سایر شبکه‌ها دارد. با توجه به مخاطبی که رادیو گفت‌وگو را دنبال می‌کند این سطح از تعامل در بسترهایی فراهم می‌شود که متفاوت از مخاطب عام است. به این منظور رادیو گفت‌وگو، هم در بحث پیام‌ها و هم در بحث تارنما بستری را فراهم می‌کند که مخاطب مسائل اساسی کشور را طرح و به دنبال چاره‌اندیشی از آنها در رادیو گفت‌وگو باشد. مدیر رادیو گفت‌وگو درباره مرجعیت این شبکه در میان مخاطب تاکید می‌کند: رادیو گفت‌وگو با چشم‌انداز مرجعیت و جریان‌سازی در گفت‌وگوی آزاد اندیشه‌ها اقدام به برنامه‌سازی می‌کند و قضاوت در خصوص توفیق، با جامعه مخاطبان این شبکه است اما همکاران همه تلاش خود را در راستای انجام ماموریت‌های این شبکه معطوف داشتند و دارند. از جمله اهداف اصلی رادیو گفت‌وگو، تسهیل گفت‌وگو میان اقشار نخبه و جامعه فرهیختگانی کشور در مبادی مختلف برای رسیدن به یک وحدت رویه در جهت تقلیل تفرق‌های موجود و کم‌کردن از حجم مشکلات اندیشه‌ای در کشور بوده است. وی تاکید می‌کند: طبعا رادیو گفت‌وگو در رسانه‌ملی یکی از فرصت‌هایی است که تلاش می‌کند با شناسایی آسیب‌ها، معضلات و حتی فرصت‌های عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... موضوعات مهمی را با رویکرد حل‌المسائلی به بحث بگذارد. هرچند در ارتباط با مرجعیت این رسانه باید در کُنه جامعه به جست‌وجو پرداخت اما بازخوردهایی که مشاهده می‌شود، نشان می‌دهد این شبکه توانسته به بخشی از اهداف خود برسد. مسیر گفت‌وگو به عنوان نیاز امروز جامعه و ضرورت تبیین گفتمانی مبانی انقلاب اسلامی، یک ضرورت همیشگی در عرصه رسانه است و همه اعضای این شبکه بر این فرآیند همت گمارده‌اند. معتقدیم شکل‌گیری رادیو گفت‌وگو یک ابتکار بر اساس نیازهای روز جامعه بود و حالا در دوره‌ای از حکمرانی هستیم که بایداز کلیشه‌های گفت‌وگویی خارج و گفتمان راهبردی را برای نسل جدید عملیاتی کنیم. گفتمان جدید را خود مردم می‌سازند و رسانه آن را بسط و قوام می‌بخشند. آنجا که جامعه احساس کند گفتمانش شنیده شده است این برگ برنده برای رادیو گفت‌وگوست.

مخاطبان رادیو فرهنگ، خودشان برنامه می‌سازند

سیدمرتضی کاظمی دینان، مدیر رادیو فرهنگ در خصوص تلاش این رادیو برای جذب بیشتر مخاطب به جام‌جم می‌گوید: نکته مهمی که در مورد رادیو فرهنگ وجود دارد این است که یک شبکه تخصصی است. البته به این معنا نیست که به مردم عادی توجه ندارد. اما نقطه هدف آن، مخاطبان تخصصی است. کاری که ما کردیم این بوده که ارتباط‌مان را با نخبگان فرهنگی بالا ببریم و گعده‌های فرهنگی بگذاریم.در عین حال از آنها بازخورد گرفتیم و نظرات‌شان را درباره برنامه‌های روی آنتن و مطالبات‌شان جویا شدیم. در نظر داریم برنامه‌های زمستان را به سمت و سویی ببریم که نخبگان و فرهیختگانی که دغدغه فرهنگی دارند، مطالبات‌شان بیشتر برآورده شود. البته این برنامه‌ها با نگاهی به سند تحول سازمان صداوسیماست که دو محوریت اصلی آن هویت‌محوری و فسادستیزی است. چند کار در همین مدت کوتاه انجام دادیم. یک برنامه مطالبه‌گرانه در حوزه مسائل فرهنگی راه انداختیم که صبح‌ها پخش می‌شود و از مسئولان حوزه فرهنگی مطالبات را پیگیری می‌کند. در حقیقت به واسطه‌ای میان مردم و مسئولان تبدیل شده که این مسائل را تا رسیدن به نتیجه مطلوب پیگیری کند.

وی ادامه می‌دهد: مسأله دیگر، مباحث تخصصی فرهنگی است که با مشورت‌های صورت‌گرفته با نخبگان، برنامه جدیدی در حوزه هنر و ادبیات راه انداختیم و تلاش‌مان این بوده که برنامه خوبی در پنجشنبه عصر داشته باشیم که مخاطب هم آماده شنیدن چنین برنامه‌هایی است. تلاش کردیم در حوزه‌هایی وارد شویم که تاکنون ورود نکرده‌ایم. در حوزه نوجوان و جوان به این نقطه رسیدیم که کمتر مخاطب ما هستند و ضرورت دارد که به سمت آن برویم تا آنها را هم به مخاطبان‌مان تبدیل کنیم.

دینان تاکید می‌کند: چند راه تعامل با مخاطب داریم که یکی از آنها تماس و پیام است. راه دیگر تعامل ما با مخاطبان این است که در فضای مجازی بازخوردهایی از آنها بگیریم. در عین حال از مخاطبان خواسته‌ایم خودشان در ساخت برنامه به ما کمک کنند. مثلا در یک برنامه، از برخی افراد با عنوان فرهنگیار استفاده می‌کنیم، موضوعات را اعلام می‌کنیم و آنها یک بسته صوتی برای ما می‌فرستند. ما همان بسته صوتی را پخش می‌کنیم و با این کار، مخاطب به تولیدکننده بخشی از برنامه تبدیل می‌شود. وقتی مخاطب خودش در ساخت برنامه دخیل می‌شود، برای تعامل و ارتباط انگیزه پیدا می‌کند.

مدیر رادیو فرهنگ تصریح می‌کند: حوزه فرهنگ از آن حوزه‌هایی است که جای کار برای جذب طیف‌های مختلف سلیقه‌ای دارد. برخی افراد هستند که از کل رسانه‌ملی فقط با رادیو فرهنگ در ارتباط هستند و تلاش کردیم افرادی با طیف‌های مختلف فکری را در برنامه‌ها دعوت کنیم. بارها بازخوردهایی گرفتیم که گفته شده ما در حوزه رسانه فقط با رادیو فرهنگ کار می‌کنیم. این یک فرصت برای ماست که ارتباط با رسانه‌ملی را از این طریق داشته باشند.

رادیو ورزش مرجعیت خود را به دست آورده است

اما رادیو ورزش از زمان شروع جام‌جهانی بیشتر از قبل به سمت جلب مخاطب حرکت کرده است. کما این‌که آغاز به کار رادیوی جام‌جهانی در همین ایام، تاییدی بر همین مسأله است. مهدی آذرمکان، مدیر رادیو ورزش در همین رابطه و در خصوص تبدیل‌شدن این رادیو به یک رادیوی مرجع تصریح می‌کند: ما پیش از این هم با شروع تب و تاب جام‌جهانی که فوتبال به گفتمان عمومی مردم تبدیل شده بود، کار رادیو جام‌جهانی را با همکاری منطقه آزاد کیش کلید زدیم.

طبق برآوردها بالای ۵۰ درصد مردم در سراسر جهان رقابت‌های جام‌جهانی را دنبال می‌کنند و تلاش ما هم این بوده که به نیاز مخاطبان پاسخ دهیم. برای همین رادیو جام‌جهانی را راه انداختیم که به صورت ۲۴ ساعته فعالیت می‌کند. این رادیو با اقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شد. تلاش کردیم پیوندی بین رادیو ورزش و رادیو جام‌جهانی ایجاد کنیم تا همین مخاطبی را که در جام‌جهانی به واسطه این رادیوی جدید داریم حفظ کنیم. هر دو شبکه هم کارهای هم را تبلیغ می‌کنند. این هم‌افزایی باعث می‌شود به مرور مخاطبانی که از طریق رادیو جام‌جهانی داشتیم به سمت رادیو ورزش کوچ کنند.

وی ادامه می‌دهد: ضمن این‌که رادیو ورزش برخی مخاطبان سنتی خود را دارد، علاقه‌مندان به حوزه ورزش از قدیم این رادیو را همراهی کرده‌اند. در عین حال با توجه به تخصصی‌بودن محتوا، مخاطب بیشتری داریم. تلاش می‌کنیم برای حفظ مخاطبان و افزایش آن، در هر فصل یک بازنگری بر جدول‌پخش داشته باشیم تا برنامه‌هایی که جذابیت کمتری دارند یا مخاطب کمتر دوست دارد را اصلاح کرده یا کنار بگذاریم.

مدیر رادیو ورزش تاکید می‌کند: ما یک گروه ارزیاب داریم که کارشناسان ورزش و رادیو هستند. بازخورد این گروه در کنار بازخورد از کانال‌های دیگر مثل نظرسنجی یا مرکز نظارت ارزیابی قرار می‌گیرد تا برنامه‌هایی را که مخاطب کمتری دارند با برنامه‌های جذاب جایگزین کنیم.

وی ادامه می‌دهد: یک برنامه به نام «قهرمان شو» و دیگری به نام نیمکت را برای افزایش تعامل با قشر نوجوان پخش می‌کنیم. برنامه قهرمان شو برنامه‌ای است که دانش‌آموزان خودشان را در آن می‌بینند و استعدادهایی که شکوفا شده‌اند در این برنامه معرفی می‌شوند. این برنامه ایده اصلی‌اش بر این بود که نوجوان‌هایی که مثلا در بخش استان قهرمان شده‌اند را معرفی کنند تا دیده شوند و نوجوانان دیگر هم علاقه‌مند شوند.

آذرمکان عنوان می‌کند: برنامه نیمکت را هم از پاییز شروع کردیم که برای استعدادیابی نوجوانان در حوزه ورزش و رسانه ورزشی است. نوجوان‌های علاقه‌مند وارد می‌شوند و یک بازی را گزارش می‌کنند. در نهایت این رقابت تبدیل به مسابقه می‌شود و کارشناسان به آنها رای می‌دهند. گاهی هم یک برنامه کوتاه می‌سازند و در رقابت با دیگر تولیدات مشابه قرار می‌گیرند.

وی درباره مرجعیت رادیو ورزش می‌گوید: ما چند برنامه داریم که به نوعی به مرجع تبدیل شده و در تحولات ورزشی و بین نخبگان موثر است. «همیشه با ورزش» یکی از همین برنامه‌هاست که تقریبا یک سابقه ۲۰ساله دارد. این برنامه به بحث‌های کلان مدیریتی در حوزه ورزش با حضور کارشناسان و مدیران می‌پردازد. تلاش می‌کنیم در سیاست‌گذاری‌های ورزشی ورود کنیم و اگر چیزی مغفول مانده، بیان کنیم تا توجه بخش‌های کلان حتی مجلس به این حوزه جلب شود.

روزنامه جام جم