نگاهی به سریال «سفر در خانه»
معروف‌ترین مسابقاتی که در آن حرکت و مهارت‌های ورزشی در اولویت بودند و گاهی نیز سوال‌هایی قبل از شروع رقابت میان گروه‌ها می‌پرسیدند، «مسابقه بزرگ»، «سیمرغ»، «مسیر طلایی»، «چند درجه» و «سرزمین دانایی» بود که این آخری تا حدود زیادی مبنای آن کاوشگری و جست‌وجوی علمی بود. اخیرا نیز شاهد مسابقه «آب و آتش» از تلویزیون و شبکه‌نسیم به تهیه‌کنندگی غلامرضا بختیاری و با اجرای سیاوش مفیدی و شهاب عباسی هستیم.
این دو بازیگر - مجری سال‌هاست که با رفاقت و همکاری با یکدیگر زیر و بم رفتاری یکدیگر را می‌شناسند و این رفاقت روبه‌روی دوربین دیدنی است. هرکدام از این مجریان در مسابقه سرپرستی یک گروه را با رنگ‌های مجزا به عهده می‌گیرند و در طول مسابقه به طرفداری از گروه خودشان با یکدیگر کری می‌خوانند و به این شکل فضای مسابقه را جذاب‌تر می‌کنند. نظیر این مسابقات را زیاد در تلویزیون دیدیم و شنیدیم و این غیرقابل انکار است. اما به گفته تهیه‌کننده‌اش غلامرضا بختیاری، طراحان مسابقه پس از دیدن چند مسابقه و ترکیب آن با امکانات موجود، این مجموعه مسابقه و آنچه را که حالا روی آنتن تلویزیون می‌بینید، طراحی کردند.
در این مسابقه که در حال حاضر فصل سوم آن را روی آنتن می‌بینیم، پس از راستی‌آزمایی از ۱۳۰۰ نفر ثبت‌نام‌کننده، در نهایت ۵۲ گروه شش نفره به مسابقه راه یافتند که با ۱۲ مرحله عبور از موانع، عبور از کیسه بوکس، موانع طنابی، سطح شیبدار، حوضچه گل، برج ارتفاع و ... با داوری علیرضا احمدی وارد رقابت‌های
پرچالش می‌شود.
مسابقه آب و آتش شامل دو مرحله آبی و یک مرحله خاکی است. مراحلی که هر کدام چند مانع بزرگ را در خود جا داده و فضا را برای گذر شرکتکنندگان، مهیج کرده‌است. هر بخش از مسابقه قوانینی برای شرکتکنندگان دارد. در دکور جدید، دو حوضچه بازی ساخته شده که مراحل بازی‌ها در آنجا انجام می‌شود و کار را برای تصویربرداری مناسب‌تر کرده‌است. در این فصل، هم سرعت عمل شرکتکنندگان گروه افزایش یافته و هم جانمایی دوربین‌ها دقیق‌تر صورت گرفته تا با ثبت تمام لحظات، هیجان بیشتری به مخاطب منتقل شود.
غلامرضا بختیاری درباره آنچه موجب شده تهیه‌کنندگی این مسابقه را به عهده بگیرد، می‌گوید: «من سر برنامه «چند درجه» که ترکیبی از ۳۰ تا ۳۵ رشته ورزشی و هیجان‌انگیز از جمله پاراگلایدر، غواصی، پاراموتور، سقوط آزاد، پاراموتور، فلای بورد، کایت بورد، موتور کراس و دوچرخه‌سواری تریال بود، با مسابقات هیجانی آشنا شدم و خودم هم سابقه پاراگلایدر و غواصی دارم، بنابراین، تصمیم گرفتم، تهیه‌کنندگی این کار را به عهده بگیرم. به هرحال از آن تجربیات قبلی برای ساخت دکور آب و آتش استفاده کردم.»
او درباره شکل و شیوه طراحی این مسابقه می‌گوید: «برای طراحی مراحل این مسابقه، حدود ۲۰ مسابقه مختلف جهانی را بررسی و برای شرکتکنندگان بومی‌سازی کردیم و با توجه به شرایط جسمانی، توانایی و قابلیت‌های شرکتکنندگان، مراحل آن را طراحی کردیم. به عبارتی ما شاید از بازی‌ها الهام گرفته باشیم، اما مراحل مختلف این مسابقه از ترکیب ۱۲ مسابقه مختلف است و حتی دو بازی پشت سرهم نداریم که شما جای دیگری دیده باشید. همچنین ایمن‌سازی تجهیزات هم به صورت کامل و دقیق انجام شده‌است. در سری قبل تجهیزات ما خیلی باهم فاصله داشت، اما این سری فهمیدیم باید مسابقات را پیوسته بگذاریم، چون هم سرعت‌مان بالا می‌رفت و هم جذابیت کار بیشتر می‌شد. در تمام مسابقات به جز یک یا دو مورد جزئی اتفاق خاصی نداشتیم، چون هم خودمان امتحان کردیم و هم تجربیات قبلی ما در استانداردسازی به کمک آمد.»
این تهیه‌کننده تلویزیونی ادامه می‌دهد: «فراخوان شرکت در مسابقه از طریق تلوبیون انجام شده و از میان ۱۳۰۰ شرکت‌کننده برای مسابقه، راستی‌آزمایی صورت گرفت که حدود ۵۰۰ نفر انتخاب شدند و در نهایت ۵۲ گروه شش نفره به این فصل از مسابقه رسیدند و گروه‌ها بعد از طی کردن ۱۲بازی به مرحله نهایی رسیدند.»
این تهیه‌کننده یادآوری می‌کند که در هر گروه، گزینش افراد مناسب برای هر مرحله با توجه به توانایی بدنی، هوش و سرعت عمل صورت می‌گیرد و شرط لازم برای موفقیت و راهیابی به دور بعدی مسابقه است. همچنین بازی‌ها طوری طراحی‌ها شده‌بود که اینها باید یکدیگر را می‌شناختند و در کنار هم این کار را انجام می‌دادند و این برنامه‌ریزی را داشتیم که خودشان هم‌تیمی‌های خود را انتخاب کنند.
شهاب عباسی و سیاوش مفیدی را سال‌هاست به عنوان بازیگران طنزی می‌شناسیم که تجربیات مختلفی را با یکدیگر از سر گذرانده‌اند. بختیاری درباره علت استفاده از این دو زوج هنری در کنار هم توضیح می‌دهد: «سری قبلی را شهاب عباسی به عنوان تک مجری به عهده داشت اما این سری، سیاوش مفیدی هم به عنوان پارتنر هنری اضافه شد. این دو سال‌هاست با یکدیگر رفیقند و کاملا تکیه‌کلام‌های یکدیگر را می‌شناسند و همان طور که می‌بینید هرکدام یک تیم برای خود انتخاب کردند و در حمایت از تیم خود کری می‌خوانند.»
هر برنامه‌ای که شروع می‌شود شیرینی‌ها و تلخی‌هایی دارد که تلخی‌هایش معمولا تجربه‌آفرین است. ظاهرا آنچه برای این تهیه‌کننده از شروع برنامه باقی‌مانده این تلخی‌ها احتمالا موجب می‌شود در آینده مسیری مناسب‌تر برای ساخت برنامه‌اش انتخاب کند. بختیاری در این زمینه می‌گوید: «شبی که خداحافظی کردیم و صبح می‌خواستیم اولین قسمت برنامه را شروع کنیم، عوامل با گریه با من تماس گرفتند که توفان تمام دکور و تجهیزاتی را که ساختیم برده‌است و حدود ۱۵ روز با هزینه‌ای بسیار سنگین مجبور به ساخت دکور شدیم.»
بختیاری درباره بازخورد مخاطبان از این مسابقه نیز می‌گوید: آب و آتش با وجود التهاب موجود در جامعه با این‌که سه ماه از پخش آن می‌گذرد، طبق نظرسنجی سازمان صداوسیما رتبه اول برنامه‌های شبکه نسیم را دارد.
انجام مسابقاتی نظیر آب و آتش بیشتر در میان جوانان که سعی دارند انرژی خود را در بی‌نهایت‌ترین حالت خطر و حادثه خرج کنند، طرفدار دارد و به همین دلیل بیشتر شرکتکنندگان این مسابقه جوان هستند.
یکی دیگر از دلایل انجام این نوع مسابقات، مبارزه با استرس و فشار درونی، روحی و خودشناسی است؛ یعنی این مسابقات می‌تواند به فرد کمک کند تا دایره توانایی خود را در شرایط بحران بسنجند و محک بزنند اما شرط مهم و اصلی قبل از تمام این فراز و فرودها جذابیت است.
مسابقات تلویزیونی مدت‌هاست به دلیل وجود رسانه‌های دیداری و شبکه‌های اجتماعی مانند گذشته مخاطب ندارد؛ از این رو سازندگان این نوع رقابت‌ها انرژی مضاعفی را باید صرف کنند تا یک مسابقه از مقبولیت لازم برخوردار باشد که ظاهرا آب و آتش با توجه به نظرسنجی صورت‌گرفته، در این زمینه موفق بوده‌است.
کار کردن در فضای باز همواره چالش‌های بسیاری دارد، به‌خصوص که مرحمت خورشید در فصلی که آب و آتش تصویربرداری شده، دوچندان است و وزش باد هم ماجرا را کمی سخت‌تر می‌کند. اینها جزو مسائل اجتناب‌ناپذیری است که کنترلی روی آن نداریم، اما گاهی مسئولان محلی که در اختیار گروه قرار داده شده هم بنای ناسازگاری می‌گذارند و کار را به کارزار تبدیل می‌کنند. بختیاری در این رابطه و انتخاب این محل برای تصویربرداری عنوان می‌کند: «ما به شدت با کار در دریاچه شهدای خلیج‌فارس مخالف بودیم و از ابتدا قرار بود به کیش برویم، اما به دلیل این‌که احتمال داشت فصل را از دست بدهیم و به فصل تابستان خوردیم، مجبور شدیم تهران بمانیم و در تهران هم تنها جایی که امکان آبی دارد، آنجاست. »
این تهیه‌کننده درباره دیگر مشکلاتی که در این پروژه با آن مواجه بوده‌است، می‌گوید: «یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما طولانی‌شدن ساخت دکور بود که درست در اوج تابستان در گرمای ۴۳ درجه مجبور شدیم کار را بسازیم که هم تجهیزات ما به شدت آسیب می‌دید و هم انرژی نیروی انسانی بعد از گذشت چند روز به شدت تحلیل می‌رفت و علاوه بر این، خود دریاچه هم امکانات رفاهی معمولی را مانند سرویس بهداشتی دریغ می‌کرد.» در خارج از کشور به دلیل بودجه‌های کلانی که در این عرصه مبادله می‌شود، ممکن است برای ساخت یک مجموعه شهرک یا کارجاهایی درست کنند که تا مدت‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. با توجه به این‌که مسابقات ورزشی و هیجانی بسیاری در تلویزیون ساخته می‌شود، بد نیست محلی هم برای این نوع مسابقات تعبیه شود که البته بختیاری ضمن موافقت با این موضوع، با ارائه پیشنهادی دیگر می‌گوید: «ما شهرک غرالی را به این بزرگی داریم که متأسفانه امکانات آبی ندارد تا بتوانیم کار ورزشی یا نمایشی در آن انجام دهیم. بنابراین ما مجبور می‌شویم با پرداخت هزینه با جاهایی کار کنیم که نمی‌دانند یا بلد نیستند چگونه باید رفتار کنند.»
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
