لرزه بر جان جاده‌ها

چند هفته‌ای می‌شود که روزهای سرد و برفی و یخبندان‌های ناشی از آن در اکثر استان‌های ایران حاکم است و با این‌که دل همه شهروندان از بارش‌ها و نزولات آسمانی شاد شده اما افزایش آمار تصادفات جاده‌ای نشان می‌دهد باز هم بی‌توجهی به راه‌ها و بالارفتن میزان لغزندگی آنها در کنار ناامنی خودروها کمافی‌السابق ادامه دارد.

میزان خسارت‌های ناشی از تصادف‌های رانندگی در ایران، به‌دلایلی چون ایمن نبودن خودروها، غیراستانداردبودن جاده‌ها و نیز فرهنگ غلط رانندگی به ۲۰ برابر میانگین جهانی رسیده است. وقتی از آمارها صحبت می‌کنیم، حتما میانگینی از کل ماه‌های سال مد‌نظر است و بی‌شک روزهای تعطیل، بارانی و برفی می‌توانند ارقام را به‌شدت بالا ببرند.شاید دیگر زیبنده نباشد که به گذشته برگردیم و در کمال تاسف، صعودی بودن آمار کشته‌شدگان و معلولان ناشی از تصادفات جاده‌ای تا امروز را مرور کنیم.آنچه به ثبت رسیده، این است که بین سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۹۹ بیش از ۵۰۹هزار نفر در ایران بر اثر تصادفات رانندگی کشته شده‌اند. برای درک بزرگی این آمار می‌توان از جنگ هشت‌ ساله ایران و عراق یاد کرد که مجموع شهدا به حدود ۱۹۰ هزار نفر رسید.
مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی، عواقب مالی این سوانح نیز فراوان بوده و در کشورهای با درآمد کم و متوسط، مرگ‌‌ومیر ناشی از تصادفات جاده‌ای، بین ۲ تا ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد.هر وقت از ایمن‌سازی و رفع نقاط حادثه‌خیز صحبت می‌شود، مسئولان یکصدا از کمبود اعتبارات سخن می‌گویند اما تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی در کشور بالغ بر ۸ درصد تولید ناخالص داخلی است؛ به‌طوری‌که هزینه مذکور فقط برای سال ۹۰ چیزی حدود ۵۲ هزار میلیارد تومان بوده است.
استان‌های فارس، سیستان و بلوچستان، کرمان، خوزستان و اصفهان بیشترین میزان تلفات را در تصاد‌ف‌های رانندگی داشته‌اند که دلیل آن وجود نقاط حادثه‌خیز در راه‌ها و رعایت نکردن اصول رانندگی نسبت به مناطق دیگر است.اما در کنار این عوامل باید به کاهش بودجه راه‌سازی هم اشاره کرد که روند ترمیم جاده‌ها را با مشکل روبه‌رو کرده و هر سال نیز به تعداد این نقاط افزوده می‌شود.مشکل آنجاست که بعضا عنوان می‌شود تعداد نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای از رقم ۱۰ هم گذشته و این به غیر از مواردی چون روزهای بارانی و برفی و لغزنده بودن راه‌ها و اتفاقات ناشی از آن است که جان بیشتری از شهروندان را می‌گیرد.در اروپای همیشه بارانی که زمستان‌های سختی را تجربه می‌کند هرگز میزان تصادفات به نصف ایران هم نمی‌رسد.ETSC یک سازمان غیرانتفاعی مستقل مستقر در بروکسل است که در حوزه کاهش تصادفات در حمل‌ونقل در حوزه اروپا فعالیت می‌کند.این سازمان در پایگاه تحلیلی و اطلاع‌رسانی خود، آمار خسارات جانی و مالی ناشی از تصادفات جاده‌ای در این اتحادیه را منتشر کرده که در بخشی از آن آمده: «در سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۸هزار و ۸۴۴ نفر در ترافیک جاده‌ای در اتحادیه اروپا جان خود را از دست دادند که ۱۰ هزار و ۸۴۷ نفر کمتر از سال ۲۰۱۰ و نشان‌‌دهنده کاهش ۳۷ درصدی است.»بر‌اساس این گزارش، تعداد جان‌‌باختگان در تصادفات جاده‌ای اتحادیه اروپا بالغ بر ۱۸ هزار نفر در یک‌ سال است، در حالی‌که طبق آمار پلیس ایران در کشورمان سال ۱۳۹۹، ۱۷ هزار نفر در تصادفات‌ قربانی داده‌ایم. یک تناسب ساده وضعیت ما را نشان می‌دهد وقتی بدانیم اتحادیه اروپا حدود ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت دارد و تعداد خودروهای آن بسیار بیشتر از ایران است.

سیداحمد هاشمی اشکا - گروه ایران