شکست رویای حصر ایران

به‌طوری‌که فقط مرور تحولات سیاسی در ۱۰روز اخیر نشان داد چگونه ابرپروژه منزوی‌کردن جمهوری اسلامی با شکست طرح غرب همراه و آن کشوری که برگ برنده را در دست داشت، ایران بود اما این معادله چگونه شکل گرفت و توانست به برتری تهران در برابر پایتخت‌های کشورهای غربی منتهی شود؟

ایران در هفته‌های گذشته همزمان با سفرهای مهم سران قوا به یکی از کشورهای فعال در عرصه تبادل و رفت‌وآمد در سطح جهان تبدیل شد، یعنی همزمان با سفر مهم و راهبردی رئیسی به چین، قالیباف به الجزایر و دریادار شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی به روسیه تصویر تبلیغ‌شده دشمنان برای منزوی نشان‌دادن جمهوری اسلامی ایران به‌کلی خنثی شد به ویژه این‌که این سفرها در سطح مسئولان تراز اول کشور آن‌هم به کشورهای صاحب‌قدرت و موثر در معادلات جهانی صورت گرفته و این معادله به معنای وارونه‌کردن خواسته دشمن و فضاسازی آنها علیه ایران اجرا شده است.

آلترناتیو رابطه ایران و چین

توافق تهران و پکن در قالب تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌های صورت‌گرفته در حوزه‌های مختلف ازجمله زیرساخت‌ها، کشاورزی، انرژی تجدیدپذیر و محیط‌زیست نشان می‌دهد که همکاری‌های توسعه‌ای و اقتصادی بین دو کشور وارد فاز عملیاتی شده و انتظار می‌رود رفت‌وآمدها و مذاکرات فنی و اقتصادی برای تبدیل تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌ها در بالاترین سطح سیاسی دو دولت در آینده افزایش داشته باشد.همچنین برگزاری نشست کمیته مشترک تجاری و اقتصادی در سال ۲۰۳۳ میلادی در تهران، زمانی خواهد بود که آنچه روی کاغذ توافق و امضا شده، در عمل به یک برنامه اقدام مشترک تبدیل شود و از این منظر سفر رئیس‌جمهور به چین را می‌توان یک بازگشت با دستان پر توصیف کرد و ترسیم و توافق بر سر ۱۰ محور همکاری و ۱۰ دستاورد عملی نشان می‌دهد که تهران و پکن مرحله جدیدی از اجرای توافق ۲۵ساله را کلید زده‌اند و حالا مبنایی برای همکاری‌های بیشتر قرار گرفته است. به‌ویژه تعمیق مناسبات اقتصادی که تقریبا همه رسانه‌های خارجی به همکاری‌های اقتصادی ایران و چین به‌ویژه در دوره تحریم اشاره کرده‌اند.البته ضدیت با غرب به‌ویژه آمریکا یکی دیگر از محورهای مورد بررسی و تحلیل رسانه‌های خارجی در ارتباط با سفر رئیسی به چین بوده است و این موضوع باعث نزدیکی بیشتر این دو متحد شده است و مجموع این وضعیت یک زمینه سرعت‌دهنده برای خنثی‌کردن پروژه منزوی‌کردن ایران است.

سیگنال‌های مذاکراتی

البته این سفرها تمام عملیات ضد زدن به پلن تنگ‌نظرانه طراحان غربی برای انزوای ایران نبود و بخش زیاد و وزنه سنگین این معادله به آمادگی‌ها و سیگنال‌های مذاکراتی هم بازمی‌گشت به این معنا که با وجود لفاظی مقامات غربی درخصوص مسائل ایران و به‌طور خاص برنامه هسته‌ای کشورمان حداقل در سه هفته گذشته سفر فرستاده‌های مقامات ارشد قطر و عمان به تهران که حامل پیام‌های همکاری از سوی برخی کشورهای غربی بود، بخش دیگری از اقدامات پشت‌پرده اروپا و آمریکا برای عادی‌سازی روابط با ایران است. حتی ۱۱بهمن هم رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت: آمریکا به‌صراحت برای مذاکرات غیرمستقیم با ایران اعلام آمادگی کرده است.

اما رابرت مالی یک اقرار مهم دیگر هم داشت که قرینه دیگری برای عقب‌نشینی از طرح انزوای ایران بود، آنجایی که این مقام آمریکایی درخصوص برخی گزارش‌ها مبنی بر این‌که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برجام را «مرده» خوانده است، اعلام کرد: «بایدن هیچ‌گاه نگفت که دیپلماسی مرده است، هرگز نگفت که احتمال دستیابی به تفاهم با ایران مرده است. ما همواره بر عکس آن تاکید داشته‌ایم». حتی مالی این را هم گفت که ماموریت او تلاش برای دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک است.

نکته بسیار اساسی دیگر در این زمینه مسیر خنثی‌شدن تحریم‌هاست که ایران آن را نه از راه مذاکره و FATF که از مسیر گشایش ارتباط با همسایگان دنبال و اجرایی کرده است و از این رو در میدان تحریمی ایران به‌طور جدی وارد میدان شده و سعی کرده خود را از قیدوبندهای قدرت‌های غربی رها کند کمااین‌که می‌بینیم بحث دلارزدایی فراتر از ایران در حوزه قدرت‌های نوظهور و سازوکارهای مورد حمایت آنها هم به‌نحوی‌جدی دنبال می‌شود و در دولت سیزدهم به‌صورت ویژه در حوزه همسایگان روابط ایران با کشورهای همسایه مبتنی بر رفع اختلافات با آنها بوده و این سازوکار تا حد زیادی در دستورکار قرار گرفته است.

عضویت در سازمان‌های مهم بین‌المللی

عضویت ایران در سازمان‌های مهم بین‌المللی بخش دیگری از خنثی‌سازی طرح انزوای ایران در بلندمدت بوده است. به‌طورمثال در شرایط کنونی شاهدیم که وزن و جایگاه ایران در چارچوب معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش قابل‌توجهی داشته و مثلا حضور ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و پذیرش این مسأله از سوی کشورهای عضو تا حد زیادی ناشی از نیاز کنشگران حاضر در این سازمان‌ها به استفاده از ظرفیت‌ها و قدرت ایران بوده و متقابلا ما هم از این موضوع منافع زیادی را می‌بریم. یا مورد دیگر سازوکار بریکس‌پلاس است که رویکردی مشابه داشته و کشورهای این مجموعه هم با توجه به نقش و جایگاه بین‌المللی ایران پذیرای کشورمان بودند. درواقع سرعت فزاینده نیازهای جهانی به نقش‌آفرینی ایران یکی از آلترناتیوهای این اتفاق بوده که تا حد زیادی مایه نگرانی جبهه مخالفان ایران هم شده و درمجموع با توجه به اقدامات صورت‌گرفته و برآورد برنامه‌ها و اقدامات پیش‌رو می‌توان گفت تاکنون بخش زیادی از پروژه «انزوای جمهوری اسلامی ایران» در محیط غرب آسیا و بین‌المللی خنثی شده است.

روزنامه جام جم