این در حالی است که همین پدران و مادران وقتی نوبت به تغذیه فرزندشان می‌رسد با وسواس ویژه‌ای مراقب خورد و خوراک او هستند. اما همین والدین حواس‌شان نیست رژیم آنلاین ما و فرزندان‌مان هم می‌تواند به اندازه رژیم غذایی بر سلامت روح و جسم ما و فرزندان‌مان اثرگذار باشد و حتی آنها را به وادی اعتیاد به فضای مجازی و بازی‌های آنلاین بکشاند.
دنیای امروز، دنیای دیجیتال و صفر و یک‌هاست . صفر و یک‌هایی که چشم ما را به جهانی متفاوت باز می‌کنند . دنیای بی‌انتهایی که اگر چه حقیقی نبوده و مجازی است اما واقعیتی در دنیای حقیقی ماست و می‌تواند زمان و انرژی ما را بگیرد. فضای مجازی و هزارتوهای آن به خصوص برای کودکان و نوجوانان با جذابیت‌های ویژه‌ای همراه است و می‌تواند ساعت‌ها آنها را پای لپ‌تاپ و رایانه بنشاند و جم نخورند! اما همین نشستن‌های طولانی‌مدت و همین تمرکز بیش از حد کودکان بر فضای مجازی و وسایل الکترونیک می‌تواند تبعاتی جدی بر سلامت آنان داشته باشد. پس طبق توصیه کارشناسان، باید برای حضور بچه‌ها در فضای مجازی و بازی‌های آنلاین هم رژیم مناسبی طراحی کرد.
افسردگی و اضطراب، نتیجه حضور طولانی
هر چند در دنیای امروز نمی‌توان بچه‌ها را از حضور در فضای مجازی و استفاده از ابزار الکترونیک منع کرد اما استفاده افراطی از این دستگاه‌ها و نشستن طولانی‌مدت پای بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی طی سال‌های اخیر به معضلی جهانی تبدیل شده است. بر این اساس پژوهش درباره آثار و تبعات منفی دستگاه‌های آنلاینی همچون تبلت، رایانه و تلفن همراه پای ثابت مطالعات در تمام کشورهای دنیاست و کارشناسان نسبت به رعایت نکردن رژیم آنلاین در افراد و به‌ویژه کودکان و نوجوانان همواره هشدار می‌دهند. نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد استفاده از صفحه نمایش توسط کودکان می‌تواند مغز در حال رشد آنها را با ورود به دوره نوجوانی تغییر داده و خطر ابتلا به اختلالات خلقی را افزایش دهد. به گزارش هلث‌دی نیوز، محققان دریافتند کودکان ۹ و ۱۰ ساله که زمان بیشتری را صرف استفاده از گوشی‌های هوشمند، تبلت، بازی‌های ویدئویی و تلویزیون می‌کنند، در سن ۱۱ و ۱۲ سالگی سطوح بالاتری از افسردگی و اضطراب را نشان می‌دهند.
اختلالات مشابه با مصرف الکل و مخدر
برای این مطالعه، محققان داده‌های بیش از ۵۱۰۰ کودک شرکت‌کننده در مطالعه رشد شناختی مغز نوجوانان را تجزیه و تحلیل کردند. این داده‌ها شامل اسکن مغز، ارزیابی‌های روانشناختی و ردیابی رفتار این کودکان از سنین ۹ تا ۱۰ سالگی بود.
به گفته پوتنزا، وقتی محققان دور اول داده‌های کودکان ۹ و ۱۰ ساله را بررسی کردند، به رابطه بین میزان بالای استفاده از صفحه نمایش و اختلالات خلقی و همچنین رفتارهای «برونی‌سازی» مانند پرخاشگری و نظم پی بردند.
آنها همچنین الگوهای ساختار مغز را در آن کودکان مشاهده کردند که مشابه الگوهای مرتبط با مصرف مشروبات الکلی در افراد زیر سن قانونی در مطالعات قبلی بود.آنها سپس شرایط بچه‌ها را چندین سال زیر نظر گرفتند تا ببینند آیا با افزایش سن، مشکلات روانی همچنان ادامه دارد و آیا با تغییرات مغزی بیشتر مرتبط است یا خیر. علاوه بر این، طبق گزارشی که اخیرا در مجله اعتیادهای رفتاری منتشر شد، محققان برخی از این اختلالات خلقی را با تغییرات ساختاری واقعی که در مغز در حال رشد کودکان رخ می‌دهد مرتبط دانستند.
دکتر مارک پوتنزا، محقق ارشد از دانشکده پزشکی ییل در کنکتیکت می‌گوید: «مکانیسم‌های مغزی خاصی وجود دارد که تا حدی در این رابطه دخیل هستند، به این معنی که تغییرات مبتنی بر مغز در طول دوره دو ساله نشان‌دهنده رابطه بین فعالیت رسانه‌های صفحه نمایش در کودکان کوچک‌تر و بروز افسردگی و اضطراب دو سال بعد بود.»
در سن ۱۱ و ۱۲ سالگی، کودکان به افسردگی و اضطراب مرتبط با استفاده زیاد از صفحه نمایش مبتلا بودند و مغز آنها به گونه‌ای تغییر کرده بود که توضیح‌دهنده برخی از این اختلالات خلقی بود.
پوتنزا می‌افزاید: «تغییرات مغزی مشاهده‌شده هم شامل نواحی مغزی قشری درگیر در فرآیندهای سطح بالاتر مانند توجه یا تنظیم هیجانی و هم در مناطق زیر قشری مرتبط با تمایلات فرد می‌شود.»
راهکارهایی برای درمان
سال ۲۰۱۸ سازمان بهداشت جهانی موسوم به WHO پس از بررسی‌های طولانی، اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای را در دسته اختلالات روانی معرفی کرد. بر همین اساس هم در بسیاری از کشورهای دنیا کلینیک‌هایی برای درمان اعتیاد به بازی‌های آنلاین راه‌اندازی شده است و در کشور ما هم برخی کلینیک‌های روان‌شناسی و مشاوره برای درمان اختلالات روانی ناشی از رژیم نامناسب آنلاین خدماتی ارائه می‌کنند. اما اگر بخواهیم خلاصه راهکارهای خلاصی از این مدل اعتیاد را بگوییم، تغییر سبک زندگی و تمرکز بیشتر بر حضور اعضای خانواده در کنار یکدیگر و وقت‌گذرانی و بازی‌های فکری و سنتی به جای تمرکز بر وقت‌گذرانی در فضای مجازی است. بی‌تردید کودکان در تمامی زمینه‌ها از والدین و بزرگ‌ترهای خود الگو می‌گیرند پس اگر احساس می‌کنید فرزندان شما به بازی و استفاده از وسایل آنلاین معتاد شده‌اند، بهتر است ریشه‌های این رفتار را در عملکرد خودتان هم جست‌وجو کنید، این که چقدر برای خانواده وقت می‌گذارید و چقدر از اوقات فراغت‌تان را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانید.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
