مطالعات حاکی از آن است که اسکیزوفرنی ممکن است با تغییراتی در عروقیشدن نواحی خاص مغز مرتبط باشد. یافتهها نشان میدهد که ارتباطی بین آستروسیتها (سلولهای سیستم عصبی مرکزی) بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و تشکیل عروق خونی باریک وجود دارد. در مطالعه جدیدی، محققان بر نقش آستروسیتها در ایجاد این بیماری تمرکز کردند. سلولهای گلیال، نگهبان سیستم عصبی مرکزی بوده و برای دفاع از آن مهم هستند. آنها عناصر مرکزی واحدهای عصبی عروقی هستند که مدارهای عصبی را با جریان خون موضعی، یکپارچه کرده و نورونها را با پشتیبانی متابولیک ارائه میدهند. این مطالعه به اهداف درمانی جدید اشاره میکند و درک دانشمندان را از مکانیسمهای مولکولی پنهان در اسکیزوفرنی ارتقا میدهد. آستروسیتها ممکن است با تغییر در ضخامت رگهای خونی در مغز درگیر شوند که به نوبه خود، ممکن است با کاهش جریان متابولیک در نواحی خاصی از مغز مرتبط باشد که نوعی عامل کلیدی در اسکیزوفرنی است.
محققان آستروسیتهای حاصل از سلولهای پوستی بیماران اسکیزوفرنی را با سایر سلولهای افراد بدون این بیماری مقایسه کردند. برای این منظور، آنها سلولهای اپیتلیال بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و گروه کنترل را مجددا برنامهریزی کرده تا به سلولهای بنیادی پرتوان القایی (iPSCs) تبدیل شوند. سپس تمایز iPSC ها را به سلولهای بنیادی عصبی القا کردند که میتواند هم نورونها و هم آستروسیتها را ایجاد کند. تحقیقات قبلی نشان داد که ناهنجاریهای مولکولی و عملکردی آستروسیتها میتواند در ایجاد بیماری اسکیزوفرنی دخیل باشد. محققان، دو سری آزمایش با آستروسیتهای مشتقشده از بیماران و افراد سالم انجام دادند. اولین مورد آنالیز پروتئومی بود که در آن تمام پروتئینهای موجود در هر نمونه بهمنظور تشخیص تفاوت بین دو مجموعه آستروسیت شناسایی شدند.
در تجزیه و تحلیل پروتئومهای سلولی، تغییرات ایمنی مرتبط با آستروسیتها را مشاهده کردند. در مورد سلولهای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، تفاوتهایی در سطوح سیتوکینهای پیشالتهابی و چندین پروتئین دیگر پیدا کردند که نشاندهنده عملکرد آنژیوژنز (رگزایی) در عروق مغزی بود. آنژیوژنز یا رگزایی، فرآیند فیزیولوژیکی است که رگهای خونی جدید از عروق پیش از آن تشکیل میشود. این بخشی طبیعی از رشد و بهبود است اما میتواند در بیماری نقش داشته باشد. پس از آنالیز پروتئومی، محققان آزمایشهای عملکردی انجام دادند تا نشان دهند پاسخ التهابی در آستروسیتهای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی تغییر کرده است و سلولها موادی ترشح میکنند که بر عروق تأثیر میگذارد.
آستروسیتهای مشتقشده از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، علاوه بر اثراتشان بر عروق، التهاب مزمن را نشان دادند. آستروسیتها به عنوان تنظیمکننده پاسخ ایمنی در سیستم عصبی مرکزی شناخته شدهاند، بنابراین این امکان وجود دارد که آنها عروق نابالغتر یا کمکارآمدتر را گسترش دهند.
به گفته محققان، یافتهها، نقش رشد عصبی در اسکیزوفرنی را تقویت میکند و به وضوح نشان میدهد که آستروسیتها به عنوان واسطه مهم هستند. علائم بیماری معمولا در سنین جوانی ظاهر میشود، اما همان طور که مطالعات نشان میدهد، سلولهای گلیال این بیماران، از ابتدا متفاوت است و بر رشد عصبی جنین تأثیر میگذارد. تمایز و شکلگیری مغز هر دو تغییر میکنند. بنابراین، ممکن است تغییر سیستماتیک عروق منجر به ناهنجاری اولیه مدار مغز شده و این به نوبه خود منجر به اسکیزوفرنی در آینده شود.
نکته دیگر این است که آستروسیتها چقدر در اختلالات عصبی اهمیت دارند؟ نقش سلولهای گلیال، از جمله آستروسیتها، نهتنها در اسکیزوفرنی بلکه اخیرا در اختلالات عصبی کشف شده است. دیدگاه غالب در گذشته این بود که محققان باید روی نورونها تمرکز کنند. رویهمرفته، نتایج نشان میدهد که آستروسیتهای بیماران اسکیزوفرنی، از نظر ایمنی ناکارآمد هستند و در نتیجه ممکن است روی عروق با کمک عوامل ترشحی تأثیر بگذارند.