قربانی تازه سوداگری سینمایی

این ضیافت تکراری که عقبه‌ای چون تشکیل جلسات متعدد با حضور و همکاری سرپرست مجتمع قضایی ارشاد، دبیرکل ستاد صیانت از آثار سینمایی و سمعی و بصری و رئیس هیات مدیره جامعه صنفی تهیه‌کنندگان داشت، هرچند وقت یکبار نقل محافل سینما و رسانه و باعث می‌شد کمی تا قسمتی حساب کار دست سوداگران سینما بیاید و برای مدتی از قاچاق و انتشار نسخه‌های کپی و غیرقانونی فیلم‌های روی پرده و سریال‌های شبکه نمایش خانگی جلوگیری می‌کرد اما «جان من کپی نکنید»های مهران مدیری در آغاز هر قسمت قهوه تلخ و همه جلسات و اقدامات پیشگیرانه و پسگیرانه و بازدارنده گروه‌های قضایی، ارشادی و سینمایی کارساز نبود و قاچاقچیان به قصد سودجویی دوباره بساط غیرمجازشان را در پیاده‌روها و روی پل‌های عابر پیاده پهن می‌کردند و باعث می‌شدند فیلم‌های داغ غیرقانونی به رهگذران چشمک بزنند و خب آنهایی که بیگانه با فرهنگ بودند و درک و تصوری از میزان خاستگاه غیرشرعی آن نداشتند، برای خرید و تماشای این آثار دست به جیب می‌شدند. اگرچه مقابله و مبارزه مستمر با پدیده قاچاق فیلم تا حدودی جواب داد و در مقطعی خبری از این معضل نبود اما با تغییرات اساسی در سیستم نمایش فیلم و گذر از سینمای آنالوگ و سنتی به سینمای دیجیتال، سازوکار قاچاق فیلم هم متحول شد و سوداگران سینما به محض اکران آنلاین فیلم‌ها و نمایش آثار در شبکه نمایش خانگی، کار به مراتب راحت‌تری در ضبط و تکثیر نسخه‌های غیرمجاز پیش رو داشتند و دارند. در کنار این گروه، تعداد زیادی از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان هم در کمترین و سریع‌ترین زمان ممکن، از خجالت فیلم و سریال‌های تولید داخل درمی‌آیند و آگاهانه و به قصد سودآوری و کسب درآمد نامشروع، ضربات جبران‌ناپذیری به اقتصاد نحیف سینمای ایران می‌زنند. به نظر می‌رسد در این چند وقت اخیر این شیطنت‌های ماهواره‌ای، مقاصد سیاسی را هم چاشنی کار خود کرده تا پازل ضرر و زیان خود به هنر- صنعت سینمای داخلی را کامل کنند. اگر از شائبه و شایعه انتشار نسخه غیرقانونی «برادران لیلا» بگذریم که سازمان سینمایی در این زمینه انگشت اتهام را به سوی خود سازندگان گرفته، چنین گمانه‌ای درباره فیلمی چون «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی پذیرفته نیست. این که چطور فیلمی موفق و تحسین‌شده که نماینده سینمای ایران در اسکار۲۰۲۳ و یکی از گزینه‌های اکران عید فطر بود(و هست) سر از شبکه قاچاق فیلم درمی‌آورد، نیاز به بررسی و پاسخگویی سازمان سینمایی و سازندگان و پخش‌کننده اثر دارد. ضمن این که توزیع غیرقانونی این فیلم، یک بار دیگر نشان می‌دهد با همه اقدامات بازدارنده، همه آن امحاهای تاریخی اثرگذار نبود. حالا باید با مراقبت فنی به مراتب بیشتر و هماهنگ با سازوکار دوران دیجیتال، تعریف صریح جرایم و تشدید مجازات برای مجرمان، پذیرش قانون کپی‌رایت (برای مقابله با شبکه‌های ماهواره‌ای) و البته فرهنگ‌سازی، راه را بر تکرار چنین وقایعی بست.