تبعات سنگین رفتار هیجانی باکو

از سوی دیگر فکر می‌کردند در شمال‌غرب ایران اقوام ترک ایرانی را در حمایت از جمهوری آذربایجان به مخالفت با دولت ایران بکشانند که وفاداری آذربایجان، اردبیل و زنجان به وطن خود، ایران اسلامی نقشه آنها را نقش بر آب کرد.» هرچند دستگاه دیپلماسی کشورمان هم با محکوم کردن این تحرکات باکو خواستار پاسخگویی مقامات آذربایجان شد.در این گزارش دلایل ایران‌هراسی این روزهای باکو در قبال جمهوری اسلامی را بررسی کرده‌ایم تا ابعاد این مناقشه را بهتر تحلیل کنیم.

سکوت باکو درباره تروریست آذربایجانی
حقیقت این است که در هفته‌های اخیر باکو روند تنش‌آمیز روابط خود با ایران را تسریع کرده، هرچند این کشور کوچک در سال‌های پسااستقلال، بیشتر اوقات به دنبال ایجاد مزاحمت برای ایران بوده اما این روند با وقوع جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ شدت گرفت و در عین حال حادثه سفارت باکو در تهران هم مزید بر علت شد. هرچند درباره آن اما و اگرهای زیادی از جمله احتمال قاچاق انسان و تحریک سرویس‌های اطلاعاتی وجود دارد اما هرچه بود این اتفاق موجب شد علی‌اف سفارت خود در تهران را تعطیل کند در حالی که کنسولگری این کشور در تبریز هنوز فعال بود! البته نکته بسیار قابل تامل این است که فیدبک عصبی و پرخاشگرانه باکو به ماجرای سفارت در حالی است که این قضیه در یک زمینه کاملا شخصی بوده اما فرد تروریستی که به حرم شاهچراغ شیراز حمله کرد، تبعه جمهوری آذربایجان بود و منجر به شهادت ۱۳ ایرانی و مجروحیت ۲۱ نفر شد.
بخش دیگر پلن خصومت‌آمیز باکو علیه تهران بعد از گشایش رسمی سفارت باکو در اراضی اشغالی فلسطین فعال شد به طوری که این موضوع حتی با ترور ساختگی یک نماینده مجلس این کشور که سابقه لجن‌پراکنی علیه ایران و تشیع را در کارنامه سیاسی خود دارد، همراه شد.

جاه‌طلبی‌ تا سیونیک
بعد از دریافت این نمای کلی، می‌توانیم موضوع را با جزئیات بیشتری دنبال کنیم. پس از پایان جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ و آزاد شدن سرزمین‌های جمهوری آذربایجان، باکو با تحریک متحدان خود جاه‌طلبی‌هایش را تا مرز مشترک ایران- ارمنستان در سیونیک گسترش داد تا بتواند دالان جعلی زنگزور را خلق کند. تحولات میدانی هم نشان می‌دهد الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان به دنبال شعله‌ور کردن آتش جنگی دوباره در منطقه قفقاز جنوبی با هدف تحمیل این دالان به ژئوپلیتیک منطقه است. البته تجاوز باکو به مرز تاریخی ایران-ارمنستان همان خط قرمزی است که رهبر انقلاب در دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه بر آن تأکید و تصریح کردند با وجود این، همسایه شمالی ایران با کنار گذاشتن سیاست حسن همجواری حمله به ارکان ملی- مذهبی کشورمان را در دستور کار خود قرار داده است. البته بعد از تبدیل مرزهای شمال‌غربی ایران به پناهگاه صهیونیست‌ها و تبلیغ پان ترکیسم در شهرهای آذری‌زبان ایران، نقطه اختلاف دیگری پررنگ شد.

طرح باکو به نفع تل‌آویو و علیه تهران
پس از پایان جنگ قره‌باغ، ترکیه و باکو در موضعگیری مشترک به بهانه اتصال جمهوری آذربایجان به خاک نخجوان، خواستار ایجاد این مسیر ارتباطی بدون حضور ایست‌های بازرسی ارمنی شدند که این موضوع سبب تغییر ژئوپلیتیکی بزرگی در منطقه قفقاز جنوبی به نفع ترکیه و رژیم صهیونیستی و به زیان جمهوری اسلامی ایران خواهد شد، روی دیگر این جاه‌طلبی ژئوپلیتیکی هم تکمیل مرز زمینی با استان‌های آذری‌زبان ایران و پیشبرد پروژه «پان‌ترکیسم» و در نهایت تجزیه ایران است.

دومین پرده از نمایش باکو، ترور نافرجام
فاضل مصطفی، نماینده ضدایرانی مجلس آذربایجان است. بلافاصله پس از این ترور مشکوک، دستگاه‌های اطلاعاتی و مقام‌های امنیتی جمهوری باکو انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند و این حادثه را ادامه حمله به سفارت این رژیم در تهران دانستند. دستگیری شیعیان دیگر اقدام ضدایرانی باکو بود و سرویس جاسوسی باکو با دستاویز قرار دادن بهانه‌های مضحکی همچون بنیادگرایی مذهبی، جاسوسی برای ایران، قاچاق مواد مخدر و... اقدام به دستگیری سریالی شیعیان آذری کرد. در کنار پیش بردن این جنگ مذهبی و رسانه‌ای، ظاهرا باکو تحرکات نظامی- امنیتی خود را هم در نقاط مورد مناقشه با ارمنستان و ایران افزایش داده و به عنوان مثال در دو ماه اخیر هواپیماهای نظامی رژیم صهیونیستی با پرواز مداوم میان سرزمین‌های اشغالی و جمهوری باکو در حال انتقال تجیهزات نظامی به این منطقه بودند. بنابراین به نظر می‌رسد براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت در سیاست خارجی ایران، باید موقعیت مصلحت‌اندیشی در قبال باکو به دو ویژگی دیگر یعنی عزت و حکمت هم تعمیم داده شود، چون گرچه باکو جزئی از خاک اسلام نامیده می‌شود، چنانچه به خاکریز دشمن تبدیل شود، رفتار جمهوری اسلامی قطعا متفاوت خواهد بود.