بامداد پنجشنبه ۷ اردیبهشت در دریای عمان یک نفتکش توسط ارتش توقیف شد، ماجرا از این قرار بود که یک فروند شناور تانکر عبوری در آب‌های جنوب‌شرق جاسک با یک فروند موتور لنج برخورد کرد اما بدون توجه به فرامین و قوانین دریایی به مسیر خود ادامه داد و به همین دلیل شناسایی شناور تانکر متواری که قوانین دریایی بین‌المللی را نقض کرده است، در دستور کار قرار می‌گیرد.
در این حادثه که به مفقود شدن دو نفر و زخمی شدن چند نفر دیگر از خدمه این شناور منجر می‌شود، کشتی ناشناس بر‌خلاف مقررات بین‌المللی مبنی بر کمک به شناور و مصدومان، اقدام به فرار از معرکه کرد که بلافاصله پس از درخواست نجات شناور صدمه‌دیده ایرانی به مرکز تجسس و نجات دریایی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در قالب مرکز بین‌المللی امنیت دریایی مستقر در چابهار به رهگیری و شناسایی کشتی ناشناس اقدام کرد.در این عملیات ناوشکن شهید بایندر نیروی دریایی ارتش پس از رهگیری کلیه کشتی‌های عبوری در منطقه، با توجه به خاموش بودن سامانه ارسال موقعیت خودکار جهانی یک فروند کشتی ناشناس و تغییر مسیرهای مکرر، به آن مشکوک شده و با مجوز مراجع قضایی جمهوری اسلامی ایران طی یک عملیات هلی‌برن کشتی مورد اشاره توقیف و به سمت آب‌های سرزمینی جمهوری اسلامی ایران هدایت شد.
واکنش آمریکا به توقیف کشتی متخلف
بعد از این اتفاق، ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا هم با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که نفتکش ادونتیج سوئیت با پرچم جزایر مارشال در دریای عمان توقیف شده است. ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا این اقدام را مغایر با قوانین بین‌المللی و مخل امنیت و ثبات منطقه‌ای خواند و از جمهوری اسلامی ایران خواست تا فورا این نفتکش را آزاد کند.
امنیت خلیج‌فارس در دست ایران
ابعاد این رویداد برای توقیف کشتی متخلف پیام بسیار مهمی دارد و بار دیگر اثبات کرد امنیت منطقه خلیج‌فارس در دست ایران است، درواقع ماجرای توقیف یک نفتکش در خلیج‌فارس، پیامی فراتر از این حادثه دارد و روایتگر این است دولتی که امنیت منطقه را تامین می‌کند، صرفا جمهوری اسلامی ایران است.
داستان از آنجا آغاز شد که نیروی دریای آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران یک نفتکش با پرچم جزایر مارشال به اسم Advantage Sweet را که ۲۷۴متر طول و ۴۸متر عرض داشته در محدوده آب‌های بین‌المللی دریای عمان توقیف کرده است. این کشتی حامل محموله‌ای متعلق به آمریکا بوده است. داده‌های ردیابی ماهواره‌ای MarineTraffic.com نشان می‌دهد این کشتی در دریای عمان در شمال مسقط پایتخت عمان بوده، از کویت آمده و مقصد خود را شهر هیوستون در ایالت تگزاس آمریکا ذکر کرده است.
در توضیح جزئیات این اتفاق، روابط عمومی ارتش اعلام کرد: بر اثر تصادف یک فروند کشتی ناشناس با یک شناور ایرانی در شمال اقیانوس هند که به مفقود شدن دو نفر و زخمی شدن چند نفذ دیگر از خدمه این شناور منجر شد، کشتی ناشناس بر‌خلاف مقررات بین‌المللی مبنی بر کمک به شناور و مصدومان، اقدام به فرار از معرکه کرد که بلافاصله پس از درخواست نجات شناور صدمه‌دیده ایرانی به مرکز تجسس و نجات دریایی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در قالب مرکز بین‌المللی امنیت دریایی مستقر در چابهار به رهگیری، شناسایی و در نهایت توقیف کشتی ناشناس اقدام کرد.
هرچند آمریکا از ایران خواسته این نفتکش را آزاد کند و تهران هنوز واکنشی به این درخواست آمریکا نداشته است اما آنچه فراتر از این موضوع حائز اهمیت است، اذعان به نقش ایران در پیگیری و تامین امنیت خلیج‌فارس و بی‌نیازی به حضور نیروهای بیگانه است.
درحالی که آمریکا سال‌ها با استراتژی‌های مختلف درصدد بوده تا خود را به‌عنوان ژاندارم منطقه غرب آسیا به کشورهای حوزه خلیج‌فارس تحمیل کند و حتی برای تحقق این اتفاق پایگاه‌های متعدد نظامی هم تاسیس کرده است، حالا با اتحاد ایران و عربستان و نزدیکی تهران به کشورهای عربی از عربستان گرفته تا بحرین و امارات، این تلاش‌ها در زمین عملیاتی بی‌نتیجه مانده است.
بنابراین توقیف نفتکشی که محموله آمریکایی داشت، نشان می‌دهد که نیروهای مسلح کشورمان میدان‌دار تحولات منطقه هستند و حضور آمریکا در خلیج‌فارس، جز افزایش تنش‌ها نتیجه ملموس دیگری ندارد.
هرچند ایران از مرزهای آبی خود دفاع می‌کند و با تامین امنیت برخی کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها هم می‌تواند اقتصاد کشور را سالم نگه دارد از این‌رو تجارت دریایی ایران و به‌طور کلی دیپلماسی دریایی ما ادامه دارد و برای گسترش نفوذمان در دریای آزاد نیازمند توسعه نیروهای انسانی و ساخت تجهیزات در حوزه دریایی هستیم.
عصبانیت از زوال توقیف محموله‌های ایران
نکته بسیار جالب و تامل‌برانگیز دیگر بعد از این حادثه عصبانیت سناتورهای آمریکایی از افزایش فروش نفت ایران و در عین حال درخواست توقیف محموله‌های نفتی ایران است. سناتورهای آمریکا به دلیل افزایش صادرات نفت ایران به‌رغم تحریم‌ها، خواستار توقیف محموله‌های نفتی ایران شدند و همزمان به ضبط نزدیک به ۲۲۸میلیون دلار نفت‌خام و نفت‌کوره ایران در سال ۲۰۱۹ اعتراف کردند.حتی سناتورها از بایدن خواسته‌اند به وزارت خزانه‌داری دستور دهد تا توقیف نفت ایران برای باقیمانده این سال مالی حمایت کرد و توضیح دهد که چرا هیچ بودجه‌ای برای توقیف محموله‌های نفتی ایران که اجرای آشکار تحریم‌های ایران است، وجود ندارد. از سوی دیگر هم یکی از دستیاران جونی ارنست، سناتور جمهوریخواه به خبرگزاری انگلیسی رویترز گفته است: «در حالی که ایران کشتی‌ها را توقیف می‌کند، برنامه آمریکا برای توقیف محموله‌های نفتی ایران کاملا رو به زوال است».
این تقلای آمریکایی‌ها در حالی است که صادرات نفت ایران به بالاترین رقم از زمان احیای تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸ رسیده و به گفته وزیر نفت کشورمان در سال گذشته نسبت به یک سال قبل از آن، ایران ۸۳میلیون بشکه بیشتر نفت صادر کرده است.
تکرار شکست خلیج خوک‌ها
این اتفاق و چنین مواضعی از سوی آمریکایی‌ها یادآور بیانات رهبر انقلاب در سال ۹۵ هم هست که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای درباره حضور نظامی ایران در خلیج‌فارس فرمودند: «وقتی مقابل دشمن از نشان دادن قدرت بترسیم، دشمن پررو می‌شود، می‌گویند ایران در خلیج‌فارس رزمایش نداشته باشد؛ چه غلط‌ها! از آن طرف دنیا می‌آید رزمایش برگزار می‌کند؛ خب بروید همان خلیج خوک‌ها، اینجا چه می‌کنید؟! خلیج‌فارس خانه ما است. جای حضور ملت ایران است، این‌طور باید با قدرت‌های زیاده‌خواه مواجه شد.»
درواقع اشاره رهبر انقلاب به خلیج خوک‌ها کنایه‌ای به ضعف ارتش آمریکا و عملیات ناموفق «خلیج خوک‌ها» در کوبا بود. خلیج خوک‌ها بخش کوچکی از دریای کارائیب در جنوب کوباست که در ۳۰کیلومتری جنوب خاگوئی‌گرانده، ۷۰کیلومتری غرب سینفوئگوس و ۱۵۰کیلومتری جنوب شرقی هاوانا، پایتخت کوبا قرار دارد.
این خلیج در ۱۷ آوریل ۱۹۶۱ شاهد عملیات موسوم به خلیج خوک‌ها به‌منظور براندازی دولت فیدل کاسترو در کوبا بود. در آن زمان حدود ۱۵۰۰ تبعیدی کوبایی که توسط آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) سازمان‌یافته و مسلح شده بودند در این منطقه فرود آمدند اما فیدل کاسترو از نقشه عملیات مطلع شد و نیروهای طرفدار او، با غافلگیر کردن ضد‌انقلابیون کوبایی، ظرف ۴۸ساعت، نیروهای شرکت‌کننده در عملیات خلیج خوک‌ها را دستگیر، زندانی و اعدام کردند.
دریادار سیاری تشریح کرد:
استراتژی دریایی ارتش در آب‌های آزاد
معاون هماهنگ‌کننده ارتش با بیان این‌که اجازه نمی‌دهیم هیچ کشوری به کشتی‌های تجاری ما تعرضی داشته باشد، گفت: اگر ما نمی‌توانستیم در دریاهای آزاد حضور داشته باشیم، باید به انگلیسی‌ها دلار می‌دادیم تا امنیت کشورمان برقرار شود که این مسأله برای ما ننگ است.
دریادار حبیب‌ا... سیاری، رئیس ستاد و معاون هماهنگ‌کننده ارتش در گفت‌وگویی ضمن اشاره به تشریح استراتژی اهمیت حضور ارتش ایران در دریاهای آزاد، گفت: ایران یک کشور دریایی است که ما سه نوع مرز اعم ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر در دریای بسته شمال، نزدیک هزار و اندی کیلومتر در دریای نیمه‌بسته خلیج همیشه فارس و نزدیک ۹۰۰ کیلومتر در سواحل دریای باز عمان داریم.
دریادار سیاری با اشاره اهمیت راهبردی تجارت دریایی خاطرنشان کرد: ۹۰ درصد واردات و صادرات هر کشوری که به دریا راه دارد، از این طریق انجام می‌شود که این رقم بالایی است و این مسأله از اهمیت بالایی برای ما برخوردار است.
دریادار سیاری به تشریح چرایی حضور ایران در دریاها پرداخت و تاکید کرد: گلوگاه حرکت همه کشتی‌های تجاری و نفتکش کشورمان از شمال اقیانوس هند می‌گذرد و علت این‌که در خلیج عدن و تنگه باب‌المندب دزدی اتفاق می‌افتد به این مسأله برمی‌گردد که بیش از یک‌سوم تجارت جهان از همین مسیر انجام می‌شود.
وی ادامه داد: مسیر همه کشتی‌های ما هم در همین مسیر است و اگر ما در اینجا حضور نداشته باشیم و امنیت را برقرار نکنیم، واردات و صادرات کشورمان دچار مشکل می‌شود و از بین می‌رود کما این‌که در گذشته این اتفاق افتاد. بنابراین؛ حضور در دریاها برای حفظ منافع ملی از اهمیت بالایی برخوردار است و باید بتوانیم اقتدار خود را در این حوزه نشان دهیم.
معاون هماهنگ‌کننده ارتش با تاکید بر این‌که حفظ اقتدار کشورمان به معنای حفظ منابع و منافع ملی کشورمان است، تصریح کرد: امروز ناوهای ایران در اقصی نقاط دریاهای جهان حضور دارند و با برافراشته شدن پرچم کشورمان روی ناوشکن نیروی دریایی، اقتدار خود را به نمایش می‌گذاریم. در این شرایط همه می‌فهمند که ایران کشور بزرگی است که ملت توانمندی دارد و در حوزه‌های مختلفی همچون صنعت و تولید کشتی کشورمان سرآمد هستیم.
وی ادامه داد: ما توانستیم ۵۰۰۰ کشتی تجاری و نفتکش را در همین مدت که در خلیج عدن دزدی صورت می‌گرفت، اسکورت کنیم و با حفظ امنیت آنان عملا اقتصاد کشور را هم از آسیب در امان قرار دادیم.
دریادار سیاری با اشاره به پیمان سنتو تصریح کرد: ما پیش از انقلاب بخشی از زنجیره ناتو بودیم و سیاست‌های ناتو را در دریا اجرا می‌کردیم؛ در آن زمان این‌گونه نبود که بتوانیم به طور مستقل در دریای آزاد حضور داشته باشیم و بتوانیم اقتدار خود را نشان دهیم.
وی با بیان این‌که در آن زمان هم از تجهیزات دریایی برخوردار بودیم، افزود: در پیش از انقلاب با تصمیم خودمان نمی‌توانستیم کاری انجام دهیم و امروز به برکت انقلاب روی پای خودمان ایستاده‌ایم.
معاون هماهنگ‌کننده ارتش خاطرنشان کرد: امروز سرمان را بالا گرفته و با افتخار به دیگر کشورها می‌گوییم که اگر در تامین امنیت مشکل دارند، ما آن را حل کنیم.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
