جمعیت به روایت صداقت و عداوت!

با قانونی‌شدن این طرح، عملا جریانات فکری مختلف مقابل آن صف‌آرایی کردند و سه راه جدا از هم را در پیش گرفتند؛ سه جریانی که با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای خود درواقع به سه شکل مقابل این قانون موضعگیری کردند. جریان اصولگرا و انقلابی، جریان اصلاح‌طلب و اعتدالی و جریان ضدانقلاب و معاند، سه جریانی هستند که از آبان ۱۴۰۰ تا امروز به شکل‌های مختلف له یا علیه قانون جوانی جمعیت فعالیت کرده و هرکدام توانسته‌اند با استدلال، تبیین یا اتهام‌زنی و دروغ‌پراکنی بخشی از مخاطبان را با خود همراه کنند.

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
چند هدف اصلی را دنبال می‌کند که افزایش آمار ازدواج، افزایـش فرزندآوری و جلوگیری از کاهش رشد جمعیت و شکل‌گیری پدیده سالخوردگی جمعیت از مهم‌ترین آنهاست که قرار است در مدت هفت سال با ارائه تسهیلات حمایتی برای ازدواج و فرزندآوری و نیز اجرای مقرراتی برای جلوگیری از سقط‌جنین و پیشگیری از بارداری محقق شود. در یک‌سال‌ونیم گذشته اما به دلایل مختلف بخش‌هایی از این قانون اجرایی نشده و همین موضوع دستمایه‌ای برای زیرسؤال‌بردن اصل قانون و حتی استهزای آن توسط گروه‌های منتقد و مخالف شده است مانند زمانی که رئیس‌جمهور از ناتوانی بانک‌ها و کمبود منابع برای اعطای وام ازدواج خبر داد و بلافاصله هجمه‌ها آغاز شد. اکنون براساس واکاوی واکنش‌ها نسبت به اجرای قانون جوانی جمعیت که از اول آذر۱۴۰۰ تا ۳۱اردیبهشت۱۴۰۲ را شامل می‌شود به تحلیل سه رویکرد متفاوت در قبال یک قانون می‌پردازیم که نشان داده شود رسانه‌ها تا چه اندازه از قدرت خویش برای اقناع یا انصراف مردم از همراهی با یک سیاست ملی استفاده می‌کنند.

تشویق‌ها و تنبیه‌های یک قانون
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره دارد که به‌طورکلی دو رویکرد تشویقی و سلبی را دنبال می‌کند. بر این اساس، اعطای تسهیلات مسکن به خانواده‌های دارای سه یا چهار فرزند، تامین خوابگاه برای دانشجویان متاهل، اعطای وام ازدواج و فرزندآوری، اختصاص واحدهای صندوق سـرمایه‌گذاری قابل معامله در بـورس بـرای نوزادان تازه‌متولدشـده، فروش خودروی بدون نوبت با قیمت کارخانه به مادران پس از تولد فرزند دوم، افزایش یارانه خانواده‌های چهار دهک پایین دارای سه فرزند و بیشـتر و نیز افزایـش امتیاز در جذب و استخدام افراد متاهل و دارای فرزنـد ازجمله رویکردهای تشویقی این قانون است. در مقابل اما رویکردهای سلبی با تعداد کمتری در قانون پیش‌بینی شده که ممنوعیت پرداخت بیمه برای زایمان غیرطبیعی خارج از ضوابط، ممنوعیت توزیع رایگان یـا یارانه‌ای اقلام پیشگیری از بارداری، ممنوعیت تشویق به استفاده از اقلام پیشگیری از بارداری در شبکه درمان، ممنوعیت عقیم‌سازی دائمی زنان و مردان، حذف ارجاع مادران باردار به غربالگری و ممنوعیت سقط‌جنین و توزیع داروهای آن در خارج از مراکز درمانی از این جمله‌اند. در قبال این رویکردهای روشن که براساس مصالح کشور طراحی شده اما سه جریان رسانه‌ای یک‌سال‌ونیم است فعال شده که عده‌ای مشغول فرهنگ‌سازی و حمایت از آن و عده‌ای دیگر در حال ایرادتراشی و سمپاشی علیه قانون هستند و شوربختانه به علت گسترده بودن فعالیت رسانه‌های ضدانقلاب و معاند، اذهان زیادی تحت‌تاثیر القائات آنها قرار گرفته است. البته در کنار این جریان رسانه‌ای، جریان اصولگرا و انقلابی نیز که وظیفه تبیین و حمایت از این قانون را به‌عنوان یک سیاست کلی و ملی بر خود واجب دانسته منکر کاستی‌ها نیست و حمایت تام و تمام از آن ندارد بلکه قانون را با عینکی واقع‌بینانه تحلیل می‌کند.

رویکردهای کاربران در فضای مجازی
رصد آنچه که رسانه‌ها در یک‌سال‌ونیم اخیر انجام داده‌اند، حقایق زیادی را روشن می‌کند. یکی از این حقایق این است که رسانه‌های اصولگرا از نظر تعداد انتشار اخبار، خبرهای بازنشری، تعداد بازنشر و ضریب بازدید به‌طور محسوسی بالاتر از رسانه‌های اصلاح‌طلب و اعتدالی و رسانه‌های ضدانقلاب و معاند قرار گرفته‌اند که مقایسه عددی فعالیت برخی از رسانه‌ها در توییتر، اینستاگرام، تلگرام و خبرگزاری‌ها نیز گویای این حقیقت است.این وضعیت باعث شده تا کاربران فضای مجازی نیز رویکردهای مختلفی را درباره قانون جوانی جمعیت اتخاذ کنند؛ مثل رویکرد تشویق مردم با توجه به تبعات منفی سالخوردگی جمعیت، رویکرد انتقاد از سیاست‌های دوگانه مسئولان با توجه به قیمت‌های سنگین اجاره مسکن و هزینه‌های زندگی، رویکرد هجمه به مسئولان بابت اجرانشدن صحیح قانون جوانی جمعیت و عمدتا توسط جریان اصولگرا، رویکرد تقبیح فرزندآوری و ترویج نگهداری از حیوانات به‌جای فرزند و رویکرد اعتبارزدایی از قانون توسط کاربران اصلاح‌طلب که سعی در القای اعطای رانت به اسم جوانی جمعیت دارند. این اطلاعات همگی گویای اتفاقاتی است که یک قانون در جامعه رقم زده و خارج از جامعه عده‌ای به آن دامن زده‌اند که لزوم هوشیاری هرچه‌بیشتر مسئولان و عمل به مفاد قانون به طرزی ملموس‌تر را یادآوری می‌کند.

واکنش معاندان و ضدانقلاب به قانون جوانی جمعیت
القای بی‌خاصیت‌بودن تسهیلات حمایتی فرزندآوری
هجمه علیه قانون به‌عنوان برنامه‌ای برای افزایش طرفداران نظام
القای فقدان امکانات و ظرفیت کافی برای تولید غذا در کشور
اعتبارزدایی از رویکرد نظام با عنوان کودک‌همسری
طرح ادعای مشکل‌زایی برای بانک‌ها و رشد نقدینگی
تاکید بر ادعای خانه‌نشین‌کردن و سرکوب زنان با استفاده از قانون