۱۹کشتی کالای اساسی در گرداب بلاتکلیفی

در آن زمان مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در استان خوزستان اعلام کردند این کشتی‌ها مشکل اسناد ارزی دارند که حل نشده است. چند هفته‌ای از این ماجرا می‌گذرد اما بررسی‌های جام‌جم نشان می‌دهد تعداد این کشتی‌های معطل مانده اکنون به ۱۹ فروند رسیده است. جزئیات معطلی این کشتی‌ها در ادامه گزارش آمده است.

ظاهرا معضل عدم ترخیص کالاهای اساسی از بنادر به دلیل تخصیص نیافتن ارز به عنوان یکی از مشکلات جدی در تامین نیاز بازار کشور وجود داشته و حجم بسیاری از کالاها در بنادر کشور در معرض فساد قرار گرفته ‌است. دراین خصوص آمارهای موجود بیانگر ادامه بلاتکلیفی کالاهای اساسی در بندرامام‌خمینی‌(ره) به دلیل مشکلات تخصیص ارز است که علاوه بر احتمال بروز مشکل برای کالاها، هزینه نگهداری آن را نیز که بر عهده طرف ایرانی است، بالا می‌برد. مطابق این آمارها در حال حاضر ۱۹کشتی بزرگ حامل دانه‌های روغنی، ذرت، کنجاله سویا، گندم و شکر با حجم حدود ۱.۳میلیون تن در این بندر منتظر تامین ارز و تخلیه بار هستند.

برنامه دولت‌ ها برای کالاهای اساسی
واردات کالاهای اساسی به منظور تنظیم بازار در برنامه کلان همه دولت‌ها قرار دارد و اکنون معطلی ۱۹ کشتی آن هم حامل کالای اساسی جای تعجب دارد. در تیرماه گذشته بود که حمید بدوی مدیر کل پشتیبانی امور دام استان خوزستان اعلام کرد که معطلی کشتی‌ها به دلیل رفع نشدن مشکلات ارزی است. حالا اسناد ارزی چیست و چرا حل نمی‌شود. بر اساس قانون وزارتخانه مربوطه برای واردات کالاهای اساسی باید ثبت سفارش خود را در سامانه‌ای زیر نظر وزارت صمت انجام ‌دهد. پس از ثبت در سامانه، مدارک به بانک مرکزی رسیده و این بانک تایید می‌کند که ارز را تخصیص می‌دهد یا خیر. پس از گذر از این مرحله اقداماتی مانند ارسال مدارک به گمرک ایران و سازمان بنادر و دریانوردی انجام می‌شود. بعد از رسیدن کالا به بندر، وزارتخانه مربوطه با اعلام رسیدن کالا به بانک مرکزی و نیز به دلیل این‌که کالاهای خوراکی فاسد‌شدنی است، بانک مرکزی پرداخت ارز را در اولویت قرار می‌دهد و دستگاه‌های اجرایی مانند گمرک نیز آن را بدون معطلی ترخیص می‌کنند.
   
برخی کشتی‌ها ترخیص شدند
اوایل تیرماه  گذشته ۷ کشتی حامل نهاده‌ های دامی در لنگرگاه بندرامام خمینی به دلیل مشکلات اسناد ارزی امکان پهلوگیری، تخلیه و بارگیری نداشتند. اما یکباره خبر رسید مشکل اسناد ارزی چهار کشتی حامل نهاده‌های دامی حل شده و در حال تخلیه و بارگیری هستند. این ۴ کشتی حامل بیش از ۲۷۰ هزار تن انواع نهاده‌های دامی بود که از سوی شرکت پشتیبانی امور دام خریداری و به منظور تامین نیاز کشور وارد شده‌اند. البته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی وعده داده بود، به زودی مشکلات اسناد ارزی ۳ کشتی دیگر باقی مانده در لنگرگاه بندر امام (ره) نیز حل خواهد شد تا این کشتی‌ها نیز بتوانند در اسکله پهلو گرفته  و نسبت به تخلیه و بارگیری آنها اقدام شود، اما اکنون تعداد کشتی‌ها به عدد ۱۹ رسیده است.
 
ماجرا چیست؟
برای پیگیری این موضوع با گمرک ایران تماس گرفتیم. مسئولان گمرک اعلام کردند که  برای واردات کالاهای اساسی مسیر سبز در نظر گرفته شده تا اصلا معطل نمانند اما بانک مرکزی باید تایید این موضوع را به گمرک ارسال کند. مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند برای تخصیص و پرداخت ارز ابتدا باید وزارت جهاد کشاورزی تاییدیه ارسال کند و ظاهرا تاییدیه به این بانک ارسال نشده است. آن‌طور که خبرنگار «جام‌جم» کسب اطلاع کرده برخی واردکنندگان کالاهای اساسی بدون اطلاع به وزارتخانه مربوطه، اقدام به واردات کالا می‌کنند و زمانی که کالا به بندر می‌رسد دنبال ارز می‌روند. در واقع برای واردات کالاهای اساسی چندین دستگاه و وزارتخانه درگیر هستند و در این شرایط پاسخگویی مطلوبی وجود ندارد. 
   
میزان رسوب کالای اساسی
بررسی اظهارنامه‌های در جریان تشریفات ترخیص واردات کالاهای اساسی نشان می‌دهد که از ابتدای سال تا هفته اول مرداد، به ارزش ۲۳۲هزار و ۳۷۲میلیارد ریال، هنوز ترخیص قطعی نشده‌اند. البته این رقم افزایش هم داشته است.

بررسی وضعیت ترخیص واردات چهارده قلم کالاهای اساسی نشان می‌دهد، از ابتدای فرودین ماه سال جاری تا ششم مرداد ماه بالغ بر ۳۸فقره اظهارنامه، به ارزش ۲۳۲هزار و ۳۷۲میلیارد ریال، همچنان در جریان تشریفات ترخیص بوده و ترخیص قطعی نشده‌اند.

از بین این اقلام، بیشترین وزن و ارزش متعلق به انواع دانه‌های روغنی با ارقام ۵۲۸هزار تن و ۱۰۹هزار و ۴۷۸میلیارد ریال و طی ۷فقره اظهارنامه بوده است.

پس از آن ذرت، برنج، جو و روغن‌های خوراکی به لحاظ ارزش در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار دارند. شکر خام، گندم، حبوبات، چای خشک، گوشت قرمز سرد(سنگین)، گوشت قرمز سبک گرم، گوشت مرغ و تخم‌مرغ در رده‌های بعدی قرار دارند.

پیگیری خبرنگار «جام‌جم» از وزارت جهادکشاورزی مبنی بر صحت خبر معطلی کشتی‌ های حامل کالاهای اساسی بی‌نتیجه ماند. به نظر می‌رسد این وزارتخانه در مورد نحوه ثبت سفارش و جزئیات این موضوع باید نظر خود را اعلام کند تا شائبه‌ها پایان یابد.