به این ترتیب، اولین پرتاب فضایی جهان اسلام در مدار ۲۵۰ کیلومتری انجام شد و جمهوری اسلامی ایران رسما به عنوان دهمین کشور دارای چرخه کامل فضایی، پا به باشگاه فضایی جهان گذاشت و حالا بعد از گذشت ۱۵ سال به مدد دانشمندان این حوزه و در شرایط تحریمی، قرار است با پرتاب سیمرغ و ذوالجناح از فاز تحقیقاتی به فاز خدماتی برسیم و مصداقی برای آن تعبیر رهبری باشیم که در قله ایستادهایم. پرتاب نمونه مقیاس کوچک کپسول حامل فضانورد هم تکهای دیگر از پازل گروه فضایی وزارت دفاع است که میخواهد اقتدار علمیاش را به رخ رقبای خود کشیده و این پیام را به مستکبرانی که با تحریم میخواهند زمینه عقبماندگی ما را فراهم کنند، برساند که فهرستی از ماهوارهها را برای مدارنشینی آماده کردهایم و در این مسیر از هیچ آزمون و خطایی واهمه نداریم و عقب نمینشینیم تا طبق پیشبینیهای صورت گرفته از مدار لئو به ژئو برسیم. ارتقای جایگاه ایران در عرصه فناوری فضایی و پیوستن کشورمان به جمع کشورهای دارای چرخه کامل فناوری فضایی همچنین موفقیت در زمینه طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره و نیز ساخت ایستگاههای زمینی از جمله اقدامات افتخارآفرین در این حوزه است که سیداحمد حسینیمونس؛ سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع به آن اشاره کرد. نگاهی به عملکرد حوزه فضایی حکایت از این دارد که توسعه این فناوری از ۱۵ سال گذشته شکل جدی به خود گرفته و ما توانستهایم به دانش ساخت ماهوارههای کوچک و دانشجویی، سنجش از راه دور و فناوری ساخت ماهوارهبرهای داخلی دست یابیم و به اذعان اتحادیه جهانی مخابرات، در زمره پنج قدرت نوظهور فناوری فضا و جایگاه اول منطقه قرار بگیریم. دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتری از برنامههای آتی حوزه فضایی وزارت دفاع و از اولویتهایی است که رئیسجمهور خواستار تعجیل در انجام آن است و انشاءا... با همت دانشمندان توانمند ایرانی، دستیابی به این جایگاه نیز دور از ذهن نبوده و قابل تحقق است. برای بررسی آخرین وضعیت پرتاب ماهوارهبرها و پرتابهای پیش رو موضوع گفتوگوی جامجم با سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع است که مشروح آن را در ادامه از لنز نگاهتان میگذرد.
فناوری فضایی حوزه گستردهای از کاربردهایی است که ما عموما در حال استفاده و بهرهبرداری از آنها هستیم، بدون آنکه متوجه شویم ریشه و بنیان این کاربردها از کجاست. امروزه فناوری فضایی در حوزههای کشاورزی، هواشناسی، پایش منابع آبی و معدنی، رصد و پایش سرزمینی، ناوبری و موقعیت یابی، ارتباطات و فناوری اطلاعات، موضوعات دفاعی و... کاربرد دارد. فناوری فضایی با ایجاد امکان نگاه از فضا به زمین، میتواند در مهار بحرانهای طبیعی از جمله زلزله، آتشسوزیهای گسترده، آلودگی هوا، کمبود آب و خشکسالی و .. به کمک انسان بیاید. به این آمارها توجه کنید، در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ شرکت در سطح دنیا با گردش مالی بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار در سال، مشغول فعالیت در حوزه فضا میباشد. پیشبینیهای انجامشده حاکی از رشد بیش از ۶۰ درصدی این گردش در هفت سال آینده است (گردش ۶۴۰ میلیارد دلاری در سال ۲۰۳۰). ورود روزافزون بخش خصوصی به حوزه فضا و کاهش سهم کاربردهای دفاعی در پروژههای فضایی به کمتر از ۵۰ درصد کل ماموریتها، بیانگر وجود ظرفیتهای بسیار بالایی در حوزه فعالیتهای فضایی پیش رو است. قطعا همین طور است. در آینده کشورهایی که در حوزه فضا، دچار عقبماندگی باشند، بهشدت کشورهای وابسته و ضعیفی خواهند بود. حضور در فضا علاوهبر دسترسی به کاربردهایی که به آن اشاره شد، یکی از مولفههای قدرتافزا در سطح بینالمللی بوده و کاربرد خودباوری و عزتمندی برای کشور خواهد داشت. حضور در فضا یکی از مهمترین دستاوردهای قرن بیستم میلادی بوده است. زمانی که اولین ماهواره اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۵۷ به فضا پرتاب شد، رقابت فضایی بین دولتهای آمریکا و شوروی شکل گرفت به طوری که تقریبا پس از چهار سال، اولین انسان به فضا فرستاده شد. در چند سال گذشته چین هم به این رقابت اضافه شده و کشورهای پیشرو در این صنعت در حال ارسال تلسکوپهای پیچیده (مثل جیمز وب) جهت کشف جهان هستی، کاوشگرهای رباتیک بر سطح سایر سیارات، تلاش برای کشف زیست فرازمینی و ... میباشند. عرصه فناوریهای فضایی از ابتدا تا به امروز بسیار تغییر کرده است. امروزه فضا، به یک زمین بازی جدید برای رقابت کشورها تبدیل شده است.
خوب همانطور که مطلع هستید، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (ودجا)، بهمن سال۱۳۸۷ موفق به اولین پرتاب فضایی جهان اسلام در مدار ۲۵۰ کیلومتری شد. با این اتفاق، عملا جمهوری اسلامی ایران به عنوان دهمین کشور دارای چرخه کامل فضایی، پا به باشگاه فضایی جهان گذاشت. منظور از چرخه کامل، طراحی و ساخت ماهواره، ماهوارهبر، پایگاه پرتاب، ایستگاههای زمینی ارسال و دریافت(تلهمتری، تلهکامند و رهگیری) مختص ماهوارهبر و ایستگاههای زمینی مربوط به ارتباط با ماهواره است. همانطور که گفتم، چرخه کامل فضایی، سبد متنوعی از محصولات و سیستمهای فنی را شامل میشود. ایران به عنوان اولین کشور منطقه و جهان اسلام، توانست به این چرخه دست پیدا کند.
تا امروز فعالیتهایی که در سایر کشورهای منطقه صورت گرفته، منجر به دستیابی کامل کشورها به چرخه فضایی نشده و عمدتا کشورها حداقل در یکی از بخشهای ذکرشده، متکی به سایرین هستند. کلیدیترین بخش این چرخه، بخش ماهوارهبر و بهتبع آن پایگاه پرتاب است.
به صورت آماری، در کل حدود ۹۰ کشور در فضا ماهواره دارند که از این ۹۰ کشور، ۵۸ کشور سازنده ماهواره هستند و بقیه کشورها، ماهوارههایشان را از این ۵۸ کشور تامین میکنند. در حوزه ماهوارهبر تنها ۱۰کشور توانمندی طراحی، ساخت و پرتاب ماهوارهبر را دارند که از این ۱۰ کشور، شش کشور خدمات پرتاب ماهوارههای سایر کشورها را برعهده دارند. باتوجه به وجود توانمندی طراحی و ساخت انواع ماهواره با کاربردهای متنوع، در کنار مجموعه صاایران، سایر بخشهای علمی و فنی کشور، خصوصا سازمان فضایی، پژوهشگاه فضایی و دانشگاههای صنعتی کشور پا به این عرصه گذاشتند. سازمان صنایع هوافضا، در مسیر توسعه فضایی، ماهوارههای نوید، رصد و فجر را که همگی ماهوارههای ساختهشده در خارج از مجموعه ودجا بوده، توسط ماهوارهبر سفیر، در مدار قرار داده است. در چرخه فناوری فضایی، سازمان هوافضا به عنوان متولی طراحی و ساخت ماهوارهبر، پایگاه پرتاب نسلهای متعددی از ماهوارهبرها را توسعه داده است.
ببینید در دنیا ماهوارهبرها به کلاسهای نانو، میکرو، مینی، سبک، متوسط، سنگین و فوقسنگین تقسیمبندی میشوند. این دستهبندی معمولا بر اساس حداکثر جرم محموله قابل تزریق در مدار LEO (مدار ۲۰۰ کیلومتری زمین) صورت میپذیرد.
ماهوارهبرهای سفیر با وزن ۲۷ تن در کلاس نانو قرار گرفته، با توانمندی تزریق محمولههای ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرمی
ماهوارهبر ذوالجناح و سیمرغ، با وزنهای حدودی ۵۰ و ۹۰ تنی، ماهوارهبرهای کلاس سبک و با توانمندی تزریق محمولههای ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرمی
ماهواره بر سریر با وزن بیش از ۳۰۰ تن، کلاس متوسط محسوبشده با قابلیت تزریق محموله چهار تنی
و درنهایت مطابق نقشه راه فضایی کشور، ماهوارهبرهای سروش ۱ و ۲ با قابلیت تزریق محمولههای ۱۰ و ۲۰ تنی در مدار ۵۰۰ کیلومتری در کلاس ماهوارهبرهای سنگین و فوقسنگین، قرار خواهد گرفت. مسیر توسعهای، با هدف تزریق محمولههایی با وزنهای بالاتر در مدار LEO یا قابلیت حمل محمولههای با وزن کمتر در مدارات بالاتر پیشبینی شده است.
در نقشه راه فضایی ایران که قبلا درخصوص آن اطلاعرسانی شده بود، ماهوارهبر سریر به عنوان گام میانی برای دستیابی به مدار GEO و ماهوارهبرهای کلاس سنگین در نظر گرفته شده بود. خوشبختانه با تشکیل دولت سیزدهم و توجه و نگاه ویژه رئیسجمهور محترم به برنامه فضایی و تشکیل اولین جلسه شورایعالی فضایی در بهمن ۱۳۹۹، ایشان دستیابی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری تا سال ۱۴۰۴ را در برنامه ابلاغی قرار داد و دولت را متعهد به پشتیبانیهای لازم جهت تامین منابع و حمایتهای لازم در اینخصوص دانست. باتوجه به این موضوع، همکاران بنده در بخشهای تخصصی، به جهت تحقق دستور ریاست محترم جمهور و کاهش زمان دستیابی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری، ماهوارهبر سریر را به گونهای مورد بازنگری در طراحی قرار دادند که با حفظ قابلیتهای قبلی، قابلیت انجام ماموریت جدید ابلاغی را هم داشته باشد. همین امر منجر به بازطراحی ماهوارهبر سریر جدید، با ظاهری متفاوت و افزایش قابلیت نسبت به مدل قبلی که در نقشه راه فضایی اطلاعرسانی شده بود، گردید.
با در نظر گرفتن سایر ماموریتهای ابلاغی شورایعالی فضایی، ماهواره بر سریر با چهار هدف اصلی طراحی مجدد شده است:
تزریق مستقیم محمولههایی تا وزن چهار تن در مدار LEO
تزریق چند ماهواره در نقاط مختلف مداری به منظور منظومهسازی
تزریق محموله یا بلوک انتقال مداری تا وزن یک تن در مدار GTO
تزریق محموله ۲۰۰ کیلوگرمی در مدار GSO
با توضیحات قبلی که ذکر شد، هدف اول که مشخص است. درخصوص هدف دوم باید گفت این ماهوارهبر قادر خواهد بود با استفاده از موتور مرحله سوم خود که برای اولین بار قابلیت خاموش و روشن شدن مجدد برای آن ایجاد شده است، تزریق چندگانه تعدادی ماهواره را در نقاط مختلف مداری انجام دهد. این کار با هدف پرتاب اقتصادی انجام میشود. واضح است که باتوجه به هزینههای بالای پرتاب پرتابگر، در صورتی که بتوان پرتاب چند ماهواره را با یک ماهوارهبر انجام داد، از منظر اقتصادی، هزینه کمتری بابت در مدار قرار گرفتن ماهوارهها، صرف میشود. این قابلیت، ماهوارهبر سریر را کاندید بسیار مناسبی برای تزریق ماهوارههای یک منظومه در فضا، میگرداند. همانطور که در ابتدای بحث اشاره شد، در دنیای امروزی، بیشتر پرتابهای فضایی با هدف منظومهسازی جهت ارائه انواع خدمات فضایی، صورت میپذیرد. در کشور ما با توجه به طراحی منظومه شهید سلیمانی توسط سازمان فضایی، نیاز به طراحی یک ماهوارهبر با قابلیت ارسال چند ماهواره و تزریق در نقاط مداری مختلف، احساس شده بود که در بازنگری طراحی ماهوارهبر سریر، این موضوع نیز به قابلیتهای آن اضافه شد. البته در گذشته، تزریق همزمان چند ماهواره در یک نقطه از مدار با استفاده از ماهوارهبر سیمرغ، با موفقیت انجام شده بود، لکن تفاوت ماهوارهبر سریر با پروژههای قبلی، قابلیت حمل وزنهای بالاتر، تغییر نقطه مداری و تزریق متوالی در زمانهای متفاوت است.
درخصوص هدف سوم و چهارم که با هدف دستابی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری است، بهتر است در ابتدا توضیحاتی بابت وظیفه بلوک انتقال مداری داده شود. روش دسترسی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری، عمدتا به صورت مستقیم نیست؛ اینکه یک ماهوارهبر محموله خود را به این ارتفاع برده پس از رساندن به سرعت مداری در مدار تزریق کند، کار بهینهای نیست. روش دسترسی به این شکل است که عمدتا ماهوارهبر، یک محموله شامل یک مرحله یا دو مرحله را در مداری تحت عنوان مدار پارک (در محدوده مدار LEO یا حضیض مدار GTO) قرار داده و سپس سناریو عملکرد انتقال مداری اجرا میشود. انتقال مدار به این شکل است که مطابق محاسبات مداری و محاسبات جرم و انرژی اگر در نقطهای مشخص از مدار، یک پالس انرژی زیاد جهت افزایش سرعت مداری ایجاد شود، محموله از مدار پایینی به مدار بالایی منتقل انتقال مییابد. درخصوص مدارات بیضوی (GTO)، این افزایش سرعت باعث دایرهای شدن مدار میشود. در گذشته، پژوهشکده حمل و نقل سامانههای فضایی، وابسته به سازمان فضایی ایران، روی بلوک انتقال مداری سوخت جامد که با عنوان بلوک سامان شناخته میشود، فعالیتهایی را انجام داده است. نمونه مقیاس کوچک زیرمداری این بلوک در سال ۱۴۰۰ توسط کاوشگر زیرمداری سامان، با موفقیت مورد تست قرار گرفت و نتایج حاصل از تست انجامشده، توسط کارشناسان سازمان فضایی مثبت ارزیابی گردید. ماهوارهبر سریر قادر است بلوک انتقالمداری سامان با وزن حدودی یک تن را در مدار GTO یا LEO قرار داده و سپس این بلوک باتوجه به توضیحاتی که ارائه شد، فرآیند انتقال مداری را اجرا کند. البته باتوجه به قابلیت استارت مجدد مرحله سوم ماهوارهبر سریر، قابلیت انتقال مداری و تزریق یک محموله ۲۰۰ کیلوگرمی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری (GSO)، توسط خود ماهوارهبر نیز وجود دارد که به عنوان هدف چهارم از اهداف این پروژه به آن اشاره شد. به موازات بلوک انتقال مداری سامان که وظیفه انتقال محموله از مدار GTO به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری را دارد، سازمان صنایع هوافضا، اقدام به طراحی بلوک انتقال مداری با سوخت مایع کرده است. باتوجه به اینکه موتورهای سوخت مایع این بلوک قابلیت چند بار روشن و خاموش شدن را دارد، جدای از ماموریت انتقال مداری، ماموریت تزریق چندگانه و منظومهسازی نیز برای این بلوک دیده شده است. در ورژن اولیه، قابلیت تزریق چهار ماهواره حدود ۶۰ کیلوگرمی در مدار ۵۰۰ کیلومتری با اختلاف فاز ۹۰ درجه حاصل میشود. بلوک انتقال مداری در فاز نهایی طراحی مفهومی است و به نام «کاشف» نامگذاری شده و قرار است انشاءا... با ماهوارهبر سیمرغ، به فضا پرتاب شود. برای ورژنهای بعدی بلوک انتقال مداری کاشف، ماموریت انتقالمداری از مدار LEO و GTO به مدار GEO در نظر گرفته شده است.
بله، ماهوارهبر سریر، یک ماهوارهبر سه مرحلهای است که یک هسته مرکزی سه مرحلهای به همراه چهار بوستر کمکی در مرحله اول دارد.
مرحله اول و بوسترهای جانبی همانند مرحله اول ماهوارهبر سیمرغ، است. این به معنی استفاده از پنج مجموعه موتور مرحله اول ماهوارهبر سیمرغ، به صورت کلاسترشده در کنار هم است. همانطور که میدانید، موتور مرحله اول ماهواره بر سیمرغ شامل چهار موتور اصلی است. به عبارتی، در لحظه استارت مرحله اول ماهوارهبر سریر، در مجموع ۲۰ موتور به صورت همزمان روشن میشود. پیچیدگی کار روی ماهوارهبرهای نیمهسنگین از همین ابتدای کار مشخص میشود.
برای مرحله دوم ماهوارهبر سریر، یک موتور جدید با قابلیتهای منحصربهفرد برای کاربردهای فضایی از جمله ضربه ویژه بسیار مناسب در ارتفاع کاری خود، طراحی شده است. این موتور نیز در سالیان گذشته طراحیشده و تستهای اولیه و تست گرم را نیز با موفقیت پشتسر گذاشته است.
مرحله سوم این ماهوارهبر، تقریبا از ساختار یکسان با ساختار موتور مرحله دوم ماهوارهبر سفیر، بهره میبرد. اما قابلیتهایی مثل قابلیت استارت مجدد، به این موتور اضافه شده است.
طول ماهوارهبر سریر حدود ۳۵ متر بوده و قطر پایینی آن با احتساب بوسترهای جانبی، بیش از هشت متر است. وزن استارتی این ماهوارهبر در ورژن نهایی حدود ۴۸۰ تن خواهد بود.در حال حاضر فازهای امکانسنجی و طراحی مفهومی پروژه به اتمام رسیده و همکاران من در بخشهای مختلف مشغول طی مراحل طراحی اولیه این ماهوارهبر هستند. پرتابهای تحقیقاتی پروژه سریر در سه فاز پرتاب هسته مرکزی، پرتاب با دو بوستر و درنهایت پرتاب چهار بوستری پیشبینی شده است. انشاءا... قرار است کلیه ماموریتهای تعریفشده برای ماهوارهبر سریر در فاز دوم محقق شود و فاز سوم مقدمهای باشد برای ورود به پروژههای سروش.
ببینید، دسترسی به مدارهای بالا، به لحاظ پیچیدگی شرایط فضا، همواره باچالشهای فراوانی روبهرو بوده است. غلبه بر این چالشها نیازمند اکتساب فناوریهای بسیار پیچیده است. به عنوان مثال جهت دستیابی به مدار ۳۶۰۰۰ کیلومتری، یک بلوک انتقال مداری حدودا باید چندین روز در فضای چندین هزار کیلومتری قرار بگیرد تا با فراهم شدن شرایط انتقال مداری، انتقال مدار را صورت دهد. این مجموعه در این زمان باید ضمن حفظ منابع انرژی خود که عمدتا باتریهای پیشرفته است، در برابر تشعشعات ذرات پرانرژی کیهانی مقاومت داشته باشد. بنابراین سیستمهای الکترونیکی خاصی باید در این پروژهها استفاده گردد. یا به طور مثال در بعضی از شرایط، اختلاف دمایی دو وجه از بلوک بیش از ۳۰۰ درجه خواهد بود. چالشبرانگیز بودن بحثهای فضا برای مهندسان، متاثر از اینگونه شرایط پیچیده است.
درخصوص فناوریهای مورد نیاز برای طراحی و ساخت ماهوارهبر سریر، میتوان به فناوری ساخت سازههای فضایی و فیرینگهای بزرگ، سیستمهای بوسترینگ و جدایش آنها، تجهیزات حمل و نقل ویژه و تجهیزات پرتاب متناظر با ماهوارهبر، سیستمهای شارژ سریع و اتوماتیک، سیستمهای تعیین موقعیت و جهتیابی در ارتفاعات بالا، منابع تامین انرژی الکتریکی با بازدهی و عمر بالا اشاره کرد. غلبه بر این چالشها نیازمند فناوریهای بسیار پیچیده در همه حوزهها است. یکی از سیاستهای ودجا در اکتساب فناوریهای مختلف، همچون گذشته، ارتباط صنایع مرتبط با مراکز علمی کشور (عمدتا دانشگاههای صنعتی) و شرکتهای دانشبنیان در بخش خصوصی است. در حال حاضر دستیابی به فناوریهای مورد نیاز در این پروژه، به صورت جزئی یا حتی به صورت کلی، به شبکه بیرونی ودجا سپرده شده است.
به نکته خوبی اشاره کردید، همانطور که میدانید، پایگاه امام خمینی (ره) در استان سمنان قرار گرفته و از نظر زیرساختی، یک پایگاه کامل جهت پرتاب ماهوارهبرهای کلاس سبک و متوسط است. البته فاصله زیاد از خط استوا و محدودیت زاویه پرتابها به جهت وجود مناطق مسکونی در زیر مسیر پرواز، محدودیتهایی را برای انجام پروژههای آتی، ایجاد میکند. برای پرتابهای اولیه پروژه سریر، باتوجه به اینکه جهت بررسی زیرسیستمها، صرفا هسته مرکزی پرتاب خواهد شد، از پایگاه سمنان استفاده میشود اما برای پرتابهای بوستردار در حال برنامهریزی پرتاب از پایگاه چابهار هستیم.
اگر بخواهیم درخصوص مزایای پایگاه چابهار صحبت کنیم، میتوانیم به صورت کلان به این دو مهم اشاره کنیم :
نزدیکی به خط استوا و کاهش انرژی مورد نیاز جهت قرار دادن محموله در مدارات خورشیدآهنگ و زمینآهنگ
دستیابی به رنج وسیع زاویه پروازی و تزریق ماهواره در مدارهای متنوع به جهت وجود مسیر پرواز امن روی دریا
طرح اولیه پایگاه چابهار بیش از ۱۰ سال است که مطرح شده، لکن بهدلیل مشکلاتی از قبیل عدم وجود منابع مالی مورد نیاز برای احداث پایگاه فضایی، مورد توجه دولتهای قرار نگرفته است. بحمدا... با اراده دولت و حمایتهای انجامشده، مراحل تملک زمین و عقد قراردادهای طراحی و ساخت پایگاه چابهار به اتمام رسیده و اکنون پروژه با پیشرفت مناسبی در حال اجرا است. امیدوارم بتوانیم پرتاب چهارم ماهوارهبر ذوالجناح را از این پایگاه انجام بدهیم.
انشاءا... تا پایان سال پرتاب ماهوارهبر سیمرغ و ماهوارهبر ذوالجناح محقق خواهد شد. درخصوص ماهوارهبر سیمرغ با توجه به اینکه در پرتاب قبلی تقریبا به گامهای نهایی رسیده بودیم و در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری در سرعت ۷۳۰۰ متر بر ثانیه، متوقف شدیم (سرعت مداری لازم جهت تزریق، ۷۶۰۰ متر بر ثانیه است)، بسیار امیدواریم که در پرتاب آتی بتوانیم به موفقیت کامل دست پیدا کنیم و ماهوارهبر سیمرغ از فاز تحقیقاتی به فاز خدماتی ورود کند. درخصوص ماهوارهبر ذوالجناح نیز با توجه به اینکه از ابتدا سه پرتاب تحقیقاتی برای آن درنظر گرفته شده بود، امیدواریم در پرتاب سوم مراحل تحقیقاتی پروژه به اتمام برسد و ماهوارهبر ذوالجناح هم وارد حوزه خدمات پرتاب گردد. با موفقیت در این دو پروژه امیدواریم تثبیت مدار LEO که جزو برنامههای ابلاغی سازمان صنایع هوافضا از طرف شورایعالی فضایی است، محقق گردد. پرتاب دیگری که میخواهم به آن اشاره کنم، پرتاب نمونه مقیاس کوچک کپسول حامل فضانورد است که انشاءا...در آینده نزدیک، انجام خواهد شد. با توجه به تجربه موفق سازمان صنایع هوافضا در چندین پرتاب زیرمداری از جمله کاوشگر زیرمداری سامان و کاوشگرهای پیشگام و پژوهش، پرتاب نمونه کپسول زیستی که طراحی و ساخت آن در پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم تحقیقات و فناوری انجام شده، به این سازمان سپرده شده است. امیدواریم که در این پرتاب همچون گذشته، شاهد یک پرتاب موفق باشیم.
من هم تشکر میکنم از وقت و فرصتی که برای این کار گذاشتید، بر خودم لازم میدانم از این طریق به همه همکاران خودم که همیشه در پشتصحنه مشغول انجام چنین فعالیتهای بزرگی هستند، خداقوت عرض کنم و برایشان آرزوی توفیقات الهی را داشته باشم.
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
گفتوگو با علی کاظمی، از ورودش به بازیگری تا نقشهای مورد علاقهاش
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»: