اعتراف رادیو فردا به شکست صهیونیست‌ها

اهم مطالب این یادداشت به شرح زیر است:

۱.عملیات «طوفان الاقصی» هیمنه اقتدار اسرائیل را شکست. اسرائیل از بدو تشکیل در سال ۱۹۴۸ و پیروزی در رویارویی‌ها و جنگ‌های متعدد با اعراب و در ادامه در مصاف با گروه‌های مسلح فلسطینی، تصور یک قدرت شکست‌ناپذیر از خود ترسیم کرده بود. اما الان این تصور فروریخته و بعید است که دستکم به صورت کامل ترمیم شود. بعد از جنگ «یوم کیپور» تا کنون سابقه نداشته است که اسرائیل حداقل هزار و ۳۰۰ نفر تلفات انسانی داشته باشد.

۲.ناتوانی در اطلاع از وقوع این علمیات گسترده و غافلگیری بزرگ، شکست بزرگ اطلاعاتی را نه فقط برای نظام سیاسی اسرائیل بلکه برای سی‌آی‌ای و دیگر سازمان‌های اطلاعاتی غرب رقم زده‌است.این وضعیت آسیب‌پذیری بالای اسرائیل را به نمایش گذاشته که اگر نتواند بر آن غلبه کند در آینده ثبات آن را در خطر قرار می‌دهد.

۳.این بی‌ثباتی پیامدهای منفی برای اقتصاد و توسعه اسرائیل و وضعیت روانی شهروندان آن نیز خواهد داشت و پس‌لرزه‌های این فاجعه تا سال‌ها جامعه اسرائیل را رنج خواهد داد. تا کنون خسارت اقتصادی پیش‌آمده علاوه بر تعطیلی موقت فعالیت‌های توسعه میدان گازی بیش از شش میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. سرمایه‌گذاری جدید در اسرائیل و حضور گردشگران نیز با چالش مواجه می‌شود.

۴.موازنه قوا در شامات شامل اسرائیل، فلسطین، لبنان، سوریه و اردن از نقطه تعادل قبلی خارج شده‌است. تغییر متغیرهای راهبردی و ژئوپلتیک وضعیت تازه‌ای ایجاد کرده است. رشد قابلیت نظامی و اطلاعاتی حماس این واقعیت را بازتاب می‌دهد که شبکه نیروهای شیعی بنیادگرا تحت کنترل سپاه قدس و نیروهای سنی جهادی همسو با آن، در موقعیت قوی‌تری قرار گرفته ‌است.

۵.سیاست خارجی اسرائیل بر محورهایی استوار است که دو مورد مهم آن یعنی «دسترسی به قدرت و توان برتر» و «صلح با همسایگان» مورد هجمه واقع شده است. حتی محور «اتحاد با قدرت‌های جهانی» نیز به دلیل عدم حمایت روسیه آسیب دیده است.

۶.یکی از قربانیان اصلی عملیات طوفان الاقصی پیمان «صلح ابراهیم» بود. فعلاً مذاکرات عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی به تعلیق درآمده است. فضا هم در حدی دو قطبی شده که تا اطلاع ثانوی مجالی برای تنش‌زدایی بیشتر بین اسرائیل و کشورهای اسلامی را نمی‌دهد. حتی بحرین و امارات که مناسبات دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کرده‌اند نسبت به تشدید حملات اسرائیل به غزه هشدار داده‌اند.

۷.جنگ جدید غزه بدل به فرصتی برای آشکار شدن مناسبات تازه اسرائیل و روسیه نیز شد که به سمت ضعیف شدن در حال حرکت است. مجموعه موضع‌گیری‌های روسیه که از این جنگ استقبال کرده و به نفع انحراف توجهات از جنگ اوکراین ارزیابی می‌کند، به حماس نزدیک‌تر از اسرائیل است.

می‌توان نتیجه‌گیری کرد که روابط دو کشور وارد یک تحول کیفی در مسیر واگرایی شده است. شوروی سابق و جانشین آن روسیه، همیشه از حامیان اسرائیل و بالادستی آن در منطقه بوده‌اند. تغییر سیاست روس‌ها که از مواضع اسرائیل در حمایت از اوکراین ناراضی بودند، در تغییر معادلات راهبردی خاورمیانه اثرگذار خواهد بود.

۸.دکترین امنیتی اسرائیل این چنین تنظیم شده بود که در صورت شکست بازدارندگی قابلیت واکنش سریع به تهدید خارجی داشته و شکست حتی در یک نبرد را تحمل نکند. اما هر دوی این سیاست‌ها تا کنون عملی نشده و راه طولانی برای تحقق آنها و بازسازی موقعیت مسلط امنیتی گذشته در پیش است.

۹.حماس عملیاتی پیچیده به لحاظ هماهنگی در زمین، هوا و دریا و شدت غافلگیری به نمایش گذاشت که با سطح توان قبلی آن تفاوت چشمگیر داشته و نوعی جهش را بازتاب می‌دهد. این توانایی قابلیت انتقال به دیگر گروه‌های جهادی اسلامی را دارد.

۱۰.به نظر می‌رسد دنیا به سمت نظام چندجانبه قدرت در حال حرکت است که کماکان آمریکا قدرت برتر است اما فرادستی و سیطره سابق را ندارد. وقوع این عملیات و تحقیر اسرائیل در زمانی که افراطی‌ترین دولت تاریخ اسرائیل بر سر کار بود، نشان داد که امنیتی‌شدن بیشتر دولت و حضور گرایش‌های اولتراارتدوکس یهود و فلسطینی‌ستیز نه تنها حاشیه امنیت ایجاد نمی‌کند، بلکه می‌تواند آسیب‌پذیری را افزایش دهد.