تاسال گذشته هر بار که صحبت از گرانی بلیتهای هواپیما به میان میآمد، انگشت اتهام به سمت بلیتهای چارتری میرفت. البته برای مدتی بلیتهای چارتری کنار گذاشته شدند اما دوباره در لیست خرید و فروش قرار گرفتند. حالا این روزها قیمت بلیت هواپیماهای مسافربریتبدیل بهمعضلی شده که علیرغم اخبارمنتشرشده ازسوی وزارت راه و شهرسازی، نارضایتیهای مردمی را نیز به همراه داشته است. علیرغم واردات هواپیما به کشور، نگاهی به سایتهای فروش بلیت، خبر از نبود بلیت پرواز روز و گرانی قیمتها میدهد.
شناورسازی، گرانی را رقم زد
دولت دوازدهم به منظور ساماندهی بازار بلیت هواپیما اقدام به شناورسازی نرخ کرد. درواقع نرخ مصوبی را در نظر گرفت و ۳۰درصد بالاتر و ۳۰درصد پایینتر درموارد پرتقاضا و کم تقاضا اجرا شد اما درهمان زمان هم این رویه به درستی اجرا نشدوافزایش قیمتها بیش ازمیزان تعیین شده وقانونی بود. این موضوع منتقدان زیادی داشت. به عقیده بسیاری از کارشناسان، هزینههایی که مسافران برای دریافت خدمات پرداخت میکردند ناعادلانه بوده و نباید شرکتها هر قیمتی که مد نظر دارند را از متقاضیان دریافت کنند. در دولت سیزدهم این روند تغییرکرد. به همین سبب تعیین نرخ قیمت بلیت به ستاد تنظیم بازار واگذار و در همین راستا با بسیاری از شرکتهای هواپیمایی به دلیل گرانفروشی برخورد شد.
حذف یارانه جواب نداد!
نیمه سال۱۴۰۰، وزارت راه و شهرسازی اقداماتی را برای کنترل قیمت پرواز هواپیماها انجام داد. یکی از این اقدامات، تعیین نرخ بلیتها بر اساس نرخ ارز بود. به همین سبب یارانهای که برای مسافران خارجی در نظر گرفته میشد، حذف شد تا دسترسی ایرانیها به پروازهای داخلی تسهیل شود. مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی دراینباره گفته بود: اساسا دلیلی ندارد که به مسافران خارجی یارانهای که به مسافران ایرانی داده میشود، پرداخت شود. با این حال اما هنوز مشکلات دسترسی ایرانیها به پروازهای داخلی پابرجا بوده و چهبسا در روزهای عادی نیز شاهد نبود بلیت پروازهای داخلی هستیم!
سایتهای فروش بلیت چه میگویند؟
عملکرد سایتهای فروش بلیت هواپیما موجد نابسامانی حوزه مسافربری هوایی است. نگاهی به برخی سایتهای پرتقاضای خرید و فروش بلیت هواپیما نشان میدهد برای مسیر تهران-مشهد طی روزهای ۱۹و۲۰ دی ماه ۱۴۰۲ به صورت سیستمی و بهصورت چارتری پروازی وجود ندارد و کاربران با پیام «متاسفانه هیچ پروازی مطابق فیلترهای مدنظر شما پیدا نشد» مواجه میشوند.برای پرواز به شهرهای دیگر اینگونه مشکلات مطرح است. برای مسیر تهران-کیش درتاریخ ۱۹دی۱۴۰۲، تمام پروازهای شرکتهای هواپیمایی کاسپین، قشمایر، آسمان، چابهار، وارش، کیشایر، ایرانایر و... تکمیل بوده و ظرفیتی برای ارائه خدمات وجود ندارد. البته برای روز پنجشنبه ۲۱ دی ماه، ظرفیت خالی برای شرکت هواپیمایی چابهار وجود دارد اما تقریبا ۱.۳میلیون تومان گرانتر از قیمت مصوب عرضه میشود در حالی که قیمت مصوب یک میلیون و ۷۰۰هزار تومان است. برای مسیر تهران-شیراز نیز پروازی برای تاریخ ۲۰دی ماه موجوداست که با قیمت دومیلیون و ۱۰هزارتومان به فروش میرسد که حدود ۷۰۰هزارتومان با نرخ مصوب تفاوت دارد. برای مسیر تهران-اهواز نیز تا روز شنبه ۲۳ دی ماه۱۴۰۲، پروازی موجود نیست. البته هواپیمایی کارون بلیت این پرواز را برای روز یکشنبه ۲۴ دی ماه با قیمتی گرانتر از قیمت مصوب عرضه کرده است. برای مسیرهای دیگری همچون تبریز-کیش و کیش-تبریز نیز تا اطلاع ثانوی پروازی برای ارائه وجود ندارد. این مشاهدات نشان میدهد که برخلاف ادعاهای مسئولان نه تنها تغییری در روند خدمترسانی شرکتهای هواپیمایی به مردم صورت نگرفته، بلکه شرکتهای هواپیمایی با خیالی آسوده در حال گرانفروشی پروازهای داخلی هستند. این در حالی است که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری شهریور امسال درخصوص نظارتها بر نحوه عرضه بلیت گفته بود: سازمان تعزیرات، دادستانی، سازمان هواپیمایی کشوری و سازمان بازرسی کل کشور در قالب یک گروه از تمام شرکتها و سایتهای فروش بلیت بهصورت روزانه نحوه عرضه و نمایش فروش بلیت را بررسی و بازرسی میکنند.
چرا واردات تاثیر نداشت؟
یکی ازاظهاراتی که همواره ازسوی وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم مطرح میشود، ورودهواپیماهای متعدد به کشور و الحاق آنها به ناوگان هوایی است. اوایل شهریور امسال محمد محمدیبخش، رئیس سازمان هواپیمایی کشور از افزایش تعداد هواپیماهای فعال به ۲۵۰ فروند تا پایان سال جاری خبر داده و گفته بود: درطول ۲۰ماه گذشته ۶۰ فروند هواپیما به کشور وارد و ۳۰ فروند از آنها تاکنون عملیاتی شده است.همچنین این مقام مسئول درآذر ماه امسال نیزاعلام کرد: از ابتدای دولت سیزدهم ۷۰هواپیما و هلیکوپتر کارکرده واردکشورشده اما باتوجه به وضعیت تحریمی تا قبل ازورودهواپیما، آن را رسانهای نمیکنیمموضوع قابل تأمل دراینخصوص، میزان تاثیرورودهواپیماهای جدید به ناوگان هوایی مسافری کشور است؛ چراکه طی دو سال اخیر خرید بلیت هواپیما با دشواری انجام شده و بعضا خبری از فروش بلیت با قیمتهای مصوب نیست.