در دولت سیزدهم، رویکردی جدید به برگزاری جشنواره دربخش بینالملل را شاهد بودیم. این رویکرد، با دلکندن از سینمای غرب و تغییر نگاه به سمت کشورهایی که با ایران دارای ویژگیهای فرهنگی وتمدنی مشترکی هستند، بازارهای منطقهای را هدف گرفته است. این رویکرد، با توجه به پتانسیل بالای سینمای ایران در منطقه، میتواند راهگشای ارتقای سطح همکاریهای مشترک با کشورهای شرق و غرب آسیا، آمریکای لاتین، آسیای مرکزی وآفریقا باشد و بازارهای جدید وجدی برای سینمای ایران بگشاید. این رویکرد اگر بهصورت جدیتر و با برنامهریزی بهتری صورت بگیرد، میتواند راههای جدیدی برای رونقدادن به اقتصاد هنر که از سیاستهای اصلی وزارت ارشاد دردوره کنونی است، بازکند وزمینه رابرای یافتن مشتریان جدیدتر ووفادارتر برای سینمای ایران فراهم آورد. یکی از جلوههای این رویکرد جدید، حضور فیلم «دروغهای زیبا» بهعنوان محصول مشترک کشورما با بنگلادش در بخش سودای سیمرغ جشنواره بود. اگرچه سطح کیفی این فیلم به اندازه لازم راضیکننده نبود امامیتواندراهگشای ساخت فیلمهای مشترک دیگری با کشورهای منطقه باشد.
تعهد ۷ کشور برای همکاریهای سینمایی
در حاشیه جشنواره امسال اجلاس روسای سینمایی کشورهای منطقه باحضورکشورهای ایران، روسیه، ارمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکیه در برج میلاد برگزار شد. در این نشست کشورهای حاضر بیانیهای در شش بند امضا کردند که در آن راههای گسترش همکاری سینمایی این کشورها مورد تاکید قرار گرفته است. شش بندی که در این بیانیه اشاره شده، عبارتند از: بندهای کلی برای گسترش همکاریهای چندجانبه در زمینه تولیدات مشترک، تسهیل اکران آثار در کشورهای منطقه، ایجاد صندوق حمایت مشترک منطقهای برای فعالان سینما، گسترش همکاری در زمینه توسعه فناوری، افزایش همکاریهای آموزشی و پژوهشی و حمایت ویژه از آثار منطقه در جشنوارههای هر یک از اعضا. در این نشست محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی یکی از افتخارات این دوره از جشنواره را نشست مشترک روسای سینمایی کشورهای هفتگانه با هدف همگرایی بیشتر و پرداختن عمیقتر و جدیتر به موضوع سینما دانست و گفت: سینما زبان مشترک جهانی است. سینما میتواند دغدغههای مختلف کشورها را مرتفع کند. سینما میتواند ملتها را به هم نزدیک کند. کشورهای منطقه در این سالها درحوزه سینما کمتر مورد توجه بودهاند و جلسات همکاری و همگراییدر این حوزه کمتر برگزار شده است. خزاعی ادامه داد: بر همین اساس در یک سال گذشته در سازمان سینمایی سفرهایی به برخی کشورهای منطقه داشتهایم و تفاهمنامههایی برای توسعه و تقویت سطح همکاریها و تعاملات صورت گرفته است. به گفته رئیس سازمان سینمایی، تا امروز تقریبا ۱۰کشور از ایران درخواست تولید مشترک داشتهاند که بررسی این طرحها به کمک بنیاد سینمایی فارابی صورت گرفته و قرار است در سال ۱۴۰۳ طرحهایی که امکان آنها مهیا باشد، بهصورت عملی اجرایی شوند.
رئیس سازمان سینمایی مطرح کرد: اگر میخواهیم از این مرحله عبور کنیم و اقتصاد سینمای ما تقویت شود، باید وارد بازارهای جهانی شویم. یکی از راههای ورود به بازار جهانی تولیدات مشترک است. دومین راه نیز این است که زبان مشترک بینالملل داشته باشیم و با آنها گفتگو شود. اما این نکته هم وجود دارد که بهدلیل تحریمهای اعمالشده در حوزه فرهنگ گاهی پخشکنندهها این اتفاق را قبول نمیکردند.
وی افزود: سال گذشته گروههایی علیه سینمای ایران فعالیت کردند و این موضوع سینمای ایران را کمی تحت تاثیر قرار داد، ولی امروز وضعیت روبهبهبود است. در همین شرایط جالب است بدانید که ما طی ۱۰سال گذشته ۲۳فیلم تولید مشترک داشتهایم. این تفاهمنامه آغازی است که ما در عرصههای بینالمللی و مخصوصا در منطقه حضور جدیتری داشته باشیم. وی خاطرنشان کرد: دوستان طی بازدیدی که داشتند، درخواست کردند علاوه بر بحث تولید و همکاریهای اینچنینی، از ظرفیت شهرکهای سینمایی ایران برای تولیدات خود استفاده کنند. از طرف دیگر ظرفیتهای طبیعی ایران مانند کویر، دریا، جنگل و... میتواند نظر دوستان را برای فیلمبرداری در ایران جلب کند. سینمای ایران در منطقه و در حوزه امکانات پستولید حرفهای بسیاری برای گفتن دارد و میتوانیم در این زمینه نیز خدماتی ارائه دهیم.
علاقهمندی مسئولان سینمایی کشورها به همکاری با ایران
در این نشست، محمدسعید شوهیون از تاجیکستان گفت: سینما در زمینه انسانیت میتواند فعالیتهای گستردهای داشته باشد. ما با ایران تعاریف مشترک داریم. ما امروز در شهرک سینمایی غزالی بودیم و چیزهایی دیدیم که در فرهنگ هر دو کشور بسیار مشترک هستند. ما فکر میکنیم باید همکاریهای مشترک را با ایران آغاز کنیم. همچنین فیلمهای تاجیکستان باید در ایران اکران شوند. ما در تاجیکستان هرساله جشنوارههایی داریم، امسال نیزجشنواره ملی تاجیکستان برگزارمیشود ودوست دارم امسال دراین جشنواره سینماگران حضوری جدی داشته باشند. من در ایران فقط فیلمهای احساسی ندیدم، بلکه قصه و امید و آینده را در آنها دیدم.
آکژول بکبولوتوف ازقرقیزستان عنوان کرد:امیدواریم تا پایان سال قراردادهای دوجانبهای راامضا کنیم وفیلمهای ما در ایران و فیلمهای ایرانیها در کشورقرقیزستان اکران شوند. درحال حاضر ارزش فیلمهای ایرانی را دربازارهای جهانی درک میکنیم وامیدواریم فیلمهای ایرانی را در جشنواره قرقیزستان ببینیم و لذت ببریم. چنین قراردادهای دوجانبهای اجازه میدهند تا ما فرهنگمان را به کشورهای مختلف ببریم و تماشاگران بیشتری داشته باشیم.
کمال اویسال، معاون سازمان سینمایی ترکیه بیان کرد:سینما به اقتصاد نیاز دارد و چنین کارهای مشترکی باعث میشوند سینما گسترش پیدا کند. این قراردادها به ما اجازه میدهند که فیلمهای قویتری تولید کنیم. ما طی این دو روز جلسات بسیارخوبی داشتیم. با مدیرعامل بنیاد فارابی برای دو سال آینده برنامههایی داریم. ما در ابتدا دوست داریم کارهای مشترک بسازیم و درمرحله دوم دوست داریم در حوزه اکران فیلم درکشورهای همدیگرتلاش کنیم. درمرحله سوم نیزعلاقهمندیم درجشنوارههای هردو کشور از فیلمها حمایت شود.
فیسل سویسل نیز گفت: ما با حمایت بنیاد سینمایی فارابی یک تولید مشترک داشتیم و تجربه بسیار خوبی بود. پس از شروع فیلمبرداری شنیدیم فارابی از کارهای مشترک حمایت میکند؛ به همین دلیل بعد از شروع فیلمبرداری کارهای پس از فیلم را در ایران انجام دادیم. هنرمندان ایرانی در مرحله پستولید بهصورت درجهیک کار کردند و درکل ۲۵جایزه در جشنوارههای بینالمللی دریافت کردیم. در پایان نیز میخواهم این را بگویم که ما نباید نسبت به اتفاقاتی که در غزه میافتد سکوت کنیم و چشمان خود را ببندیم.
رستم جبارو از کشور ازبکستان مطرح کرد: ما سه روز در ایران هستیم و با دوستان عزیز صحبت کردهایم وهمکاریهایی خواهیم داشت. ایران و ازبکستان از قدیم خیلی دوست بودهاند و ادیبان و دانشمندان ما با هم در ارتباط بودند. امروز در سینما نیز همکاری ما تولد خواهد داشت. سینما همیشه انسانها و کشورها را با هم دوست کرده است. امیدوارم جشنواره فیلم فجر مردم و کشورها را با هم دوست کند. در ازبکستان نیز سینما بسیار رونق پیدا کرده است. هرسال جشنواره بینالمللی تاشکند برگزار میشود و همه شما را به این رویداد دعوت میکنم. محمدسعید شوهبون نیز بیان کرد: ما یک فیلم تاریخی مشترک بین تاجیکستان و ازبکستان داریم. این فیلم باید در ایران، ترکیه، ازبکستان و تاجیکستان اکران شود، زیرا به این کشورها نیز ارتباط دارد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد