«جام‌جم» از چرخه تازه سریال‌سازی گزارش می‌دهد
عصر جدید قصه‌های تلویزیونی
از زمانی که بحث تحول در سازمان صداوسیما مطرح شد، تحول در سریال‌سازی هم در راس تلاش تولیدکنندگان قرار گرفت. سیمافیلم در راستای همین تغییرات، مدتی پیش جداسازی گروه فیلم و سریال‌ها را به سرانجام رساند تا مراحل مختلف تولید به صورت مجزا اجرا شود.
حالا سریال‌های بسیاری با حال وهوای دوران تحولی آماده تولید شده و برخی از آنها هم روی آنتن رفته است؛ هم سریال‌هایی که مثل سوران و سنجرخان به شخصیت‌های ملی پرداخته و هم مجموعه‌هایی مثل ترور که حال و هوای پلیسی و معمایی دارد. در پرونده پیش رو، ضمن مرور برخی از این آثار تلویزیونی که غالبا در مرحله تولید قرار دارند، با تعدادی از کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان در این رابطه گفت‌و‌گو کردیم.
ناریای ایران
سریال‌های پلیسی همیشه از ژانرهای محبوب مخاطبان است و در همه جای دنیا طرفداران بسیاری دارد. اگر یک قصه عاشقانه به تم پلیسی اضافه شود، به طور قطع مخاطبان آن را بیشتر می‌کند. جواد افشار که تجربه‌های موفقی در زمینه سریال‌سازی دارد، درجدیدترین فعالیتش مجموعه‌ای به نام«ناریا» را در دست تولید دارد؛ مجموعه‌ای از معاونت برون‌مرزی سازمان صداوسیما که هم تم پلیسی دارد و هم عاشقانه.
«بدل» روایت خانواده عطاران
«بدل» نام سریال تازه علیرضا مسعودی است که رضا نصیری، تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارد و آنچنان که گفته می‌شود در ۲۶ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای مقابل دوربین خواهد رفت.این سریال محصول سیمافیلم، فضایی کمدی دارد و درحال و هوای آثار قبلی مسعودی، کمدی‌اش هم بر کلام سوار است و هم بر موقعیت. به گفته دست‌اندرکاران، قصه حول محور یک خانواده و مناسبات آنها با هم‌محله‌ای‌های‌شان می‌گذرد. تهیه‌کننده درباره سریال به جام‌جم گفته بود: داستان سریال مثل کارهای قبلی آقای مسعودی حول محور یک خانواده و محلی است که در آن زندگی می‌کنند و همچنین ماجراهایی که میان اهالی محل و این خانواده می‌گذرد.
عیاری در دوران صفوی
سریال مهیار عیار که روایتگر ماجرای راهزنی در دل تاریخ است، از دیگر سریال‌های دوران تحولی است. این مجموعه شامل اتفاقاتی است که در دوران صفویه در شهر اصفهان می‌گذرد و مهیار با بازی کامران تفتی آنها را حل می‌کند. مهیار عیار به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی و تهیه‌کنندگی بهروز مفید برای پخش از شبکه دو ساخته می‌شود. داستان در دوران صفویه می‌گذرد که می‌توان گفت دوران باشکوه تاریخ ایران است و از این نظر مخاطبان با بخشی از تمدن این دوره از تاریخ هم بیشتر آشنا خواهند شد. این سریال در۳۰ قسمت تولید می‌شود و بازیگرانی همچون کامران تفتی، متین ستوده، بهنام تشکر، محمود جعفری، صفا آقاجانی، مهرداد ضیایی، پریا مردانیان، دانیال نوروش، بهراد خرازی، سامرند معروفی، بابک نوری و... ایفای نقش کرده‌اند.
«مادر سوجان» در گیلان
تاریخ وقتی در تاروپود درام تنیده می‌شود مخاطبان را برای پیگیری راغب‌تر و در خلق یک اثر مخاطب‌پسند جذابیت بیشتری ایجاد می‌کند. سریال تلویزیونی «مادر سوجان» سراغ همین فرمول رفته و قصه چند نسل را روایت می‌کند؛ نسل‌هایی که در خطه گیلان روزگار می‌گذرانند. البته این قصه به فضاهای دیگری همچون تهران قدیم پا می‌گذارد. آنچنان که در خبرها آمده این سریال روایتگر زندگی درسال‌های۱۳۱۰تا۱۳۵۷است و بامحوریت شخصیت مقاوم زن ایرانی و اهمیت نهاد خانواده ساخته می‌شود. قصه بیشتر بر پایه زندگی سوجان، دختری گیلانی است که در همین دوران بخش‌های مهمی از تاریخ معاصر ایران و گیلان هم روایت می‌شود.
غریبه‌ای در شهر
سریال دیگری که باید آن را از مجموعه‌های دوران تحولی دانست، «غریبه» به کارگردانی سروش محمدزاده است که این روزها با حضور بازیگرانی چون پژمان بازغی و حمید گودرزی در حال تصویربرداری است. سروش محمدزاده پیش از این چند سریال ساخته که آخرین آنها مجموعه «سوران» بود و درحال وهوای تاریخ معاصر به یکی ازقهرمانان کرد کشور می‌پرداخت.او همچنین کارگردانی مجموعه‌های «نوار زرد» و«همبازی» درتلویزیون و«سیاوش» درشبکه نمایش خانگی را برعهده داشته است.
«نون‌خ۵» ادامه دارد
سریال «نون‌خ» به فصل پنجم رسیده و بسیاری منتظر شنیدن خبرهای جدید از این اثر محبوب هستند. این فصل در حال تصویربرداری است. سعید آقاخانی و گروهش در فصل پنجم سفر طولانی را آغاز کردند تا بتواند مردم را با دیگر مناطق جذاب ایران هم آشنا کند؛ از همین رو این بار قصه آقای نون‌خ متفاوت از فصل‌های قبلی است و حتی می‌توان گفت این بار مخاطبان به واسطه قصه‌های این سریال بیشتر غافلگیر خواهند شد. تهیه‌کنندگی این سریال مثل همیشه با مهدی فرجی است. او این روزها همراه با سعید آقاخانی مشغول تولید فصل پنجم از سریال است تا بتوانند باز هم با تعریف قصه‌های شیرین، مهمان خانه‌ها شوند.
عاشقانه‌های طوبی
نام سریال بعدی که باید در چرخه تولید سیما از آن نام برد، طوبی است. سیدحسین امیرجهانی فیلمنامه «طوبی» را نوشته که سابقه نگارش «نجلا» را در کارنامه خود دارد؛ سریالی که اولین‌بار ماجرای اربعین سرخ را به شبکه سه آورد. سعید سلطانی یکی از کارگردانان پرکار تلویزیون در دهه‌های ۷۰، ۸۰ و ۹۰ که بیشتر با سریال‌های «پس از باران» و اثر چند فصلی «ستایش» شناخته می‌شود، کارگردانی این مجموعه را بر عهده دارد. طبق خبرها او این سریال را در شهرک غزالی جلوی دوربین برده است.
فصل دوم فراری
سریال فراری که از آثار تولیدشده جدید تلویزیون است، به فصل دوم رسیده است. امیرمهدی پوروزیری، تهیه‌کننده سریال مدتی پیش گفت: فصل اول سریال فراری در ۲۰قسمت فیلمبرداری شد؛ بعدازوقفه‌ای برای پیش‌تولید و بازنویسی فیلمنامه فصل دوم، فیلمبرداری این فاز نیز در حال انجام است. داستان این فصل در دهه ۸۰ اتفاق می‌افتد، برای همین تمهیدات خاصی در حوزه طراحی صحنه و لباس متناسب با آن دهه اندیشیده شده تا به بازسازی دقیق‌تر آن فضا نزدیک شویم. تعدادی از بازیگران فصل اول در فصل دوم هم بازی خواهند کرد اما بازیگران جدیدی نیز در این فاز ایفای نقش خواهند کرد.
رستگاری به عالم ماورا رسید
رسانه‌ملی در مسیر تحولی خود تغییرات گسترده‌ای در برنامه‌ها و سریال‌ها ایجاد کرده است. بخشی از این تغییرات در سریال‌های تلویزیونی رخ داده و شاهد تولید مجموعه‌های تلویزیونی با مضامین متفاوت هستیم که به سفارش مرکز سیمافیلم تولید می‌شود و مراحل پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید را سپری می‌کند؛ سریال‌هایی که هرکدام از آنها رنگ‌وبوی خود را دارند. ازهمین‌رو مرکز سیمافیلم به‌دنبال احیای برخی ژانرها در سریال‌های تلویزیونی است؛ ازجمله سریال تلویزیونی «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی که تصویر‌برداری‌اش تمام شده، روایتگر عالم برزخ است. این سریال قرار است از زاویه‌ای جدید و در قالب یک قصه شنیدنی و پر از گره به مبحث عالم برزخ بپردازد. ضمن این‌که اعلام شده قصه این مجموعه متفاوت‌تر از دیگر سریال‌های ماورایی بوده که تا امروز تولید و از شبکه‌های تلویزیون پخش شده است.
هشت‌پا؛ بلای خانمان‌سوز
سریال هشت‌پا به کارگردانی احمد معظمی هم در حال تصویربرداری است. مدتی پیش سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگو و معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس از پشت صحنه این مجموعه دیدن کرد و در سخنانی اهمیت ساخت فیلم‌های پلیسی و تاثیر آن در ارتقای آگاهی خانواده‌ها در خصوص برخی موضوعات که جوانان و فرزندان آنها را تهدید می‌کند (اشاره به بلای خانمان‌سوز موادمخدر، اعتیاد و برخورد پلیس با سوداگران مرگ) پرداخت و با توجه به نیازهای جامعه و استقبال بسیار زیاد مردم از ژانرهای پلیسی، به فیلمسازان در خصوص ساخت فیلم‌های هنری فاخر تاکید کرد.
ماجرای یک دانشمند
سریال دیگر «رویان» نام دارد که داوود بیدل، کارگردان آن است. این سریال با محوریت پژوهشگاه رویان به دستاوردهای علمی در این پژوهشگاه می‌پردازد. در خبرها آمده است که مریم مومن، حمیرا ریاضی، نیلوفر کوخانی، جواد قامتی، رویا جاویدنیا و... از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال نقش‌آفرینی خواهند کرد. خط اصلی قصه سریال درباره دکتر سبحان ایمانی است که گروهی از متخصصان شاغل در رویان را در قالب یک کارگروه به‌کار می‌گیرد و زندگی شخصی هریک از افراد گروه، داستان‌های پرکششی دارد. در واقع رویان با موضوع پیشرفت‌های پزشکی ساخته می‌شود.
رخنه به قلب دشمن
علی غفاری این روزها کارگردانی سریال «رخنه» را برعهده دارد که مدتی است در حال تصویربرداری است. رخنه درباره اقتدار موشکی ایران است و قصه این سریال یک درام معمایی با محوریت هوافضاست که بازیگران مختلفی در آن بازی می‌کنند و مهدی شفیعی، تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارد. امیرحسین صدیق، خسرو شهراز، نادر فلاح و سپیده خداوردی ازجمله بازیگرانی هستند که نام‌شان به‌عنوان بازیگران این سریال مطرح شده‌است. علی غفاری پیش از این فیلم و سریال‌های مختلفی را به تولید رسانده که «بچه‌مهندس» از جمله آنهاست.
چهارمین قاب زیر خاکی
سریال «زیرخاکی» نیز که پیشتر سه فصل از آن به پخش رسید، این روزها سری چهارم این سریال در حال تصویربرداری است. جلیل سامان، کارگردان سه فصل پیشین، کارگردانی این فصل راهم برعهده دارد وباید دید این سری چه اتفاقاتی برای شخصیت‌های اصلی رقم خواهد خورد.
در انتظار سلمان فارسی
«سلمان فارسی» مجموعه تلویزیونی در حال ساخت در ژانر درام تاریخی به کارگردانی و نویسندگی داوود میرباقری و تهیه‌کنندگی حسین طاهری است که تصویربرداری آن از ۱۰دی۱۳۹۸ آغاز شده‌است. این مجموعه قرار است در ۶۰ قسمت ساخته‌شود. گفته می‌شود سلمان‌فارسی تا الان بزرگ‌ترین پروژه تاریخ نمایش‌ایران محسوب می‌شود. این سریال داستان سلمان‌فارسی را در سه دوران تاریخی بیزانس، ایران ساسانی و حجاز صدراسلام به تصویر می‌کشد. علیرضا شجاع‌نوری، محمدرضا هدایتی، زنده‌یاد چنگیز جلیلوند، تورج نصر، احترام برومند، دارویش فرهنگ و... از بازیگران این سریال هستند.
آمادگی تولید سریال‌های الف ویژه
پیش از این مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم به جام‌جم درباره تولید سریال‌های الف ویژه گفته بود: ما آمادگی تولید ۱۰سریال الف ویژه را داریم. مثل خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی و حضرت معصومه(س)که فیلمنامه و بخشی از پیش‌تولید آنها انجام شده‌است. فرمایش دکتر جبلی در همایش افق رسانه هم این بود که ما آمادگی داریم ولی تامین بودجه الف ویژه خارج از بودجه عادی و معمول تلویزیون است و باید مصوب شود. از همین رو از نمایندگان محترم مجلس و همچنین دولت استدعا داریم تامین مالی این سریال‌ها را انجام دهند، چون به‌غیر از تلویزیون، تولید سریال‌هایی از این دست، نه درتوان کسی هست ونه دغدغه‌ای وجود دارد. اگر بخواهیم نگاه آسیب‌شناسانه به تولیدات بیرون ازتلویزیون داشته‌باشیم، می‌بینیم دغدغه فرهنگی‌شان به‌شدت کمرنگ است.
چند سریال دیگر
همان‌طور که بیان شد تعداد سریال‌هایی که در مراحل مختلف تولید اعم از مذاکره، نگارش، پیش‌تولید، تولید، پس‌تولید یا آماده پخش قرار دارد، بسیار است که از میان‌شان می‌توان به چند نام دیگر نیز اشاره کرد که مدتی است اسم‌شان در خبرها شنیده می‌شود. مثل حضرت موسی، سرباز کوچک امام، طوبی، مسیر اصلی، سرنخ ۲، تانک‌خورها، دروازه شیطان، آقای قاضی ۲، روزهای لاجوردی، نادر، تی‌مه‌ره، قصه‌های شهر جنگی، سپنتا، وطن زخمی، شهید امان الهی، شهید اسکندرلو، قول مردانه، ساحره، سنجرخان، شاهچراغ، ماه‌شرف خانم، خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی، حضرت معصومه(س)، روزهای روشن، گل گنج، نقطه رهایی، بارش تند، شهید دوران، سریالی درباره درمانگاه صحرایی جنگ، کندو،رویای نیمه شب، مقامات انقلاب، خانه مسعود، گاندو ۳، روزهای ابدی ۲، دیگران، طلاق، تب سالی، سریال شهید حججی، الف دزفول، روزی روزگاری جنوب، فصل دوم آتش و باد، حضرت اجل خان، آقای گرفتار ۳ و پردیسان.
ادغام گروه‌های فیلم و سریال
خبر تشکیل گروه‌هاى جدید در سیمافیلم، تنها بخشی از تحول در حوزه سریال‌سازی بود. هدفی که باید آن را در راستای همان سیاست‌های دوران تحولی و سرعت‌بخشی به انتشار آثار روی آنتن دانست. آن‌طور که مهدی نقویان هم پیش از این به جام‌جم گفته بود، هدف از تمرکز تولید سریال در سیمافیلم، از بین‌بردن بروکراسی اداری اضافه، چابک‌سازی فرآیند تولید، مدیریت واحد پروژه‌ها، همسان‌سازی قیمت‌ها و حذف خیلی دیگر از مسائل اضافی بوده که در تولید یک سریال صورت می‌گرفت. البته ایجاد تمرکز در دوران تحول صداوسیما فقط مختص سریال‌ها نیست. در زمینه‌های دیگر تولیدی هم ایجاد تمرکز در دستور کار بوده یا در حال انجام است. مثلا در مرکز فیلمنامه شاهد تمرکز نگارش فیلمنامه بودیم، در مرکز سیمرغ تولید سیتکام و تولیدات مغفول‌مانده متمرکز می‌شود و در مرکز آثار کوتاه، شاهد متمرکزشدن میان‌برنامه‌ها، کلیپ‌ها و دیگر آثار کوتاه هستیم.این روند که به دنبال سرعت در سریال‌سازی است، تلاش کرده به سرعت تولید کمک کند تا تهیه‌کنندگان دچار بروکراسی اضافی اداری نشوند و مراحل مختلف تولیدی با دقت بهتر و سرعت بیشتر به جلو رود. در ساختار جدید، علاوه بر گروه الف ویژه، چهار گروه تولیدی دیگر به نام‌های تاریخی، اجتماعی، حادثه‌ای و طنز نیز شکل می‌گیرند که خودشان شامل زیرمجموعه موضوعی متنوعی هستند. طی احکام صادر شده، غلامرضا الماسی به سمت سرپرست گروه تولیدات تاریخی، بهرنگ ملک‌محمدی به سمت سرپرست گروه تولیدات اجتماعی، مهدی خلجی به سمت سرپرست گروه تولیدات حادثه‌ای و مسعود کریمی به سمت سرپرست گروه تولیدات طنز منصوب شدند. در تغییرات ساختارى جدید، این چهار گروه تخصصى در گونه‌هاى متنوع نمایشى در مرکز سیمافیلم به جاى گروه‌هاى فیلم و سریال شبکه‌هاى یک، ۲ و ۳ و گروه فیلم و سریال سیمافیلم به فعالیت ادامه می‌دهند. مرسده نیک‌بخش هم به عنوان سرپرست طرح و برنامه و جواد آقازاده به مشاورت در اموراجرایی و تولیدات مرکز سیمافیلم منصوب شدند.
لزوم توجه به تنوع و رقابت کیفی آثار
ازجمله سریال‌های آماده پخش که با محوریت دوران تحولی و توجه به سرخط‌های کلی این دوران تولید شده، مادرسوجان به تهیه‌کنندگی مهدی کریمی است. این تهیه‌کننده در خصوص تولید این مجموعه در دوران تحولی به جام‌جم می‌گوید: سریال مادرسوجان قبل از طرح تحول صداوسیما کلید خورده بود اما به‌صورت موازی، همراستای دیدگاه و سیاستگذاری تحولی شد. به نظرم مهم‌ترین بخشی که در بحث طرح تحول لحاظ شده، دوری از مرکز و مرکززدایی است تا آثار تولیدی، بیشتر به جغرافیای متنوع بپردازد و تنوع فرهنگی و قومیتی بیشتر را به نمایش بگذارد. به طور کلی، هر نقطه‌ای از تاریخ ایران را پیش از این در تلویزیون می‌دیدیم، بیشتر متمرکز بر وقایعی بوده که در تهران روی داده بود. در حالی که در همه رویداد‌ها، شاید غالب استان‌ها و اقلیم‌های دیگر، اثرگذار و اثربخش بودند. اگر این تمرکززدایی با یک هدفگذاری درست صورت گیرد، باعث تنوع و جذابیت بیشتر می‌شود و در کنار آن، از نظر فرهنگی با تنوع قومیتی موجود در کشور، می‌توان کارهای متنوع‌تری تولید کرد. از طرفی، شاید یکی از اثربخشی‌های این نوع سیاستگذاری، جذب نیرو‌های مستعد و هنرمندان متعددی است که در سطح کشور فعال هستند و به دلیل عدم دسترسی به مرکز معرفی نشده‌اند.وی ادامه می‌دهد: این مسأله را هم باید در نظر داشت که حتما حواس‌مان به تنوع موضوعات و سلایق متکثر کارشناسان تصمیم‌ساز هم باشد. زیرا در دهه‌های گذشته عدم تمرکز تولیدات، خودش باعث رقابت کیفی شده بود. الان اگر قرار است متمرکز در یک مجموعه باشد، باید به بحث تنوع و رقابت کیفی هم توجه بیشتر و دقیقی شود. چون اگر رقابت نباشد و تولیدات آسیب‌شناسی نشود، دچار تکرار می‌شویم که بزرگ‌ترین آفتی است که می‌تواند به هر طرح جدید بزند.
کریمی در خصوص توجه به هویت‌محوری و عدالت‌گستری هم این‌طور بیان می‌کند: ما در برخی مجموعه‌ها شاهد هستیم که بخش زیادی از کار‌ها از طریق بازسازی یا حضور اندک، در استان‌ها صورت گرفته می‌شود. به نظرم این اتفاق‌ها اثرگذاری لازم را ندارند. این‌که بخواهیم از عوامل و هنرمندان استان و ظرفیت‌های آن استفاده کنیم، تاثیر بیشتری دارد. این تجربه را ما در سریال‌های مادرسوجان و جلال۱ داشتیم و تمرکز تولید و فیلمبرداری در جغرافیای مربوط بود. با این تجربه‌ها، بستر جدیدی برای ظهور استعداد‌های هنری منطقه فراهم و همزمان، باعث رونق حمایت و تولید محصولات نمایشی در آن استان‌ها نیز می‌شود و هنرمندان مستعد برای دیده شدن کار‌های‌شان ناچار به مهاجرت به تهران نمی‌شوند. فارغ از بحث اجتماعی این موضوع، احساس می‌کنم آداب و رسوم خاص و مفاخر و افسانه‌های هر منطقه، خودش عنصر جذابی برای کل بیننده‌ها خواهد بود. این مسأله باعث رونق گردشگری آن منطقه هم می‌شود. موضوعات متنوع، نقاط بکر و دیده نشده‌ای داریم که در هرکدام از این سریال‌ها می‌توان به آن پرداخت. این راهبرد، باعث رونق منطقه، فرهنگ و ادب ایرانی ـــ اسلامی کل کشور خواهد شد .
تحول به شیوه رحیل
رامین عباسی‌زاده، طراح و تهیه‌کننده سریال رحیل نیز در خصوص مسیر تحولی به جام‌جم می‌گوید: به هر حال برای پیشرفت در هر حیطه‌ای نیاز داریم به‌طور تخصصی به سریال‌سازی نگاه کنیم و آن را همچون یک صنعت ببینیم. در نگاه صنعتی، قبل از آن که اثری به تولید برسد، بحث طراحی داستان و یافتن سوژه و پژوهش را جدی می‌گیرند و بعد از یافتن سوژه است که تازه به سمت نگارش فیلمنامه می‌روند و بارها می‌شود که حتی سوژه را تغییر می‌دهند تا به سوژه نهایی برسند و آن را چنان می‌پرورند که به صلابت برسد. فیلمنامه که نهایی شد به سمت انتخاب عوامل می‌روند و حین و گاهی قبل از تولید به فکر شرایط پخش هستند. یعنی برنامه‌ریزی می‌کنند در چه زمانی، سریال را پخش کنند که بازخورد بهتری از مخاطب بگیرد. این‌که تصمیم بگیرند در سریال‌سازی رسانه‌ملی هم به سمت ایجاد جدیت در جداسازی طراحی، تولید و پخش برود، اتفاق بسیار خوبی است. البته نه این‌که قبلا نبوده، چون بسیاری از تولیدات ماندگار تلویزیون در همین چارت تولید شده و خودم هم در سریال‌هایی که تولید کرده‌ام همین رویه را پیش گرفته‌ام.وی در پاسخ به این‌که چقدر برای ساخت «رحیل» دغدغه داشته که سراغ آن رفته، این‌طور بیان می‌کند: تا دغدغه نباشد که اصلا نمی‌شود آفرینش هنری کرد و طبیعتا در بحث تولیدات رسانه‌ملی باید این دغدغه‌های شخصی را با دغدغه‌های مخاطبان فراگیر تلویزیون، همپوشانی کرد تا محصولی که تولید می‌شود در عین جذابیت‌های هنری، عناصری داشته باشد که فرهنگ ایرانی ـــ اسلامی را در جامعه بسط دهد. این‌که بتوانی این فرهنگ را وارد درام کنی حقیقتا کار دشواری است، چون شخصا با شعار مخالفم و هر نوع شعاردهی در محصول هنری را منافی با ذات هنر می‌دانم. کار شعار در میتینگ انتخاباتی و روزنامه‌های جناحی است و در فیلم و سریال‌سازی باید شعور دراماتیک را جایگزین شعار کرد. اگر می‌خواهیم تلویزیون و کلا صنعت سریال سازی‌مان متحول شود و مجدد به سمت این برویم که سریال‌های‌مان به جز ایران در نقاط دیگر دنیا و حداقل کشورهای همسو، مخاطب داشته باشد، راهی نداریم به جز ایجاد تحول و به‌روزرسانی ساختارها. خوشبختانه تیم مدیریتی جوان و پرانرژی سازمان به دنبال تحول است و این تحول هم ممکن نیست مگر در استفاده از افراد باسابقه و امتحان پس داده که گرانیگاه تولید کردند و در کنار آنها نیز جمعی از جوانترها قرار گیرند تا به نوعی انتقال تجربه صورت گیرد.
فضا برای حضور همه فراهم باشد
هادی حاجتمند، کارگردان سریال بیست‌کووید در‌خصوص تحول در سریال‌سازی به جام‌جم می‌گوید: یک نکته که برای ما وجود داشت این بود که در وسط دوران تحولی کار را جلو بردیم و هنوز تجربه‌های جدی ایجاد نشده بود. اتفاقی که افتاد این بود که فضای جدیدی در تلویزیون فراهم شده که هماهنگ شدن با آن، قدری زمانبر خواهد بود اما در این سال‌ها یک‌سری از اسامی، نام‌ها و برخی برند‌ها یک سایه‌ای به برخی جوانترها انداخته بود. البته منظورم افرادی هستند که حرفه‌شان سینما و تلویزیون است و حرفهای این کار را انجام می‌دهند. این سایه که روی برخی افراد افتاده، باید از بین برود و قطعا هزینه دارد و البته زمانبر خواهد بود اما به‌نظرم نتیجه خوبی خواهیم گرفت. وی ادامه می‌دهد: شاید در ابتدا تصور کنیم برخی مشکلات وجود دارد اما قطعا با استفاده از تجربه بزرگ‌تر‌ها و قدیمی‌تر‌ها و استفاده از حرف‌ها و انرژی‌های جدید، حتما اتفاق خوبی در آنتن می‌افتد. درست است مدیرانی آمده و رفته‌اند اما نام‌هایی که در این حوزه بوده گاهی تکراری است و شاید برخی تصور کنند اگر آنها نباشند اتفاق خوبی نمی‌افتد. زمان می‌برد اما اتفاق‌های خوبی می‌افتد. مگر این افراد از نتفلیکس آمده بودند؟ آنها هم همین مراحل را گذرانده بودند. در همین آنتن آمدند و معروف شدند و مردم دستورزبان‌شان را پذیرفتند. این دستورزبان نکته مهمی است. ما خودمان با این مسأله کار می‌کنیم. وقتی یک فیلم ساخته می‌شود، دستورزبانی دارد که مخاطب کم‌کم با آن آشنا شده و می‌پذیرد. مثلا وقتی مخاطب اولین‌بار سریال وضعیت سفید را دید، شاید این‌طور تصور می‌کرد که مخاطب نداشته باشد اما به مرور آن را پذیرفتند و دوستش داشتند. این مسأله با تکثر افراد اتفاق می‌افتد. درواقع آدم‌های بیشتری بیایند و درگیر شوند.این کارگردان می‌گوید: یک‌سری نام و باند‌ها هم بوده که گاهی تلاش کرده‌اند جلوی افراد جدید را بگیرند. من کاری به فضای سیاسی این افراد ندارم اما امیدوارم هر کاری مدیران می‌کنند، باعث بازتر شدن فضا و ورود افراد تازه شود تا ظرفیت بقیه کشور فعال گردد و فقط تهران نباشد. این کار در سریال‌هایی مثل «نون‌خ» و «پایتخت» آزموده شده و نتیجه گرفته بود. این نشان می‌دهد که بقیه کشور هم ظرفیت کارهای این‌چنینی را دارند. امیدوارم در بیست‌کویید مردم را با اقلیم و فرهنگ خراسان همراه کنیم.
سرفصل دیدگاه‌ها درباره تحول در سریال‌سازی
اگر رقابت نباشددچار تکرار می‌شویم
لزوم تمرکززدایی با هدفگذاری درست
رونق منطقه و فرهنگ با نمایش نقاط مختلف ایران
سختی‌های همراهی درام و فرهنگ ایرانی
راهی جز تحول نداریم
حرکت حرفهای رسانه ملی در تحول سریال‌سازی
تحول سریال‌سازی باید باعث بازتر شدن فضا شود
تمام نقاط ایران ظرفیت سریال‌سازی دارند
تحول، مخاطب را با خود همراه می‌کند
ناریای ایران
سریال‌های پلیسی همیشه از ژانرهای محبوب مخاطبان است و در همه جای دنیا طرفداران بسیاری دارد. اگر یک قصه عاشقانه به تم پلیسی اضافه شود، به طور قطع مخاطبان آن را بیشتر می‌کند. جواد افشار که تجربه‌های موفقی در زمینه سریال‌سازی دارد، درجدیدترین فعالیتش مجموعه‌ای به نام«ناریا» را در دست تولید دارد؛ مجموعه‌ای از معاونت برون‌مرزی سازمان صداوسیما که هم تم پلیسی دارد و هم عاشقانه.
«بدل» روایت خانواده عطاران
«بدل» نام سریال تازه علیرضا مسعودی است که رضا نصیری، تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارد و آنچنان که گفته می‌شود در ۲۶ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای مقابل دوربین خواهد رفت.این سریال محصول سیمافیلم، فضایی کمدی دارد و درحال و هوای آثار قبلی مسعودی، کمدی‌اش هم بر کلام سوار است و هم بر موقعیت. به گفته دست‌اندرکاران، قصه حول محور یک خانواده و مناسبات آنها با هم‌محله‌ای‌های‌شان می‌گذرد. تهیه‌کننده درباره سریال به جام‌جم گفته بود: داستان سریال مثل کارهای قبلی آقای مسعودی حول محور یک خانواده و محلی است که در آن زندگی می‌کنند و همچنین ماجراهایی که میان اهالی محل و این خانواده می‌گذرد.
عیاری در دوران صفوی
سریال مهیار عیار که روایتگر ماجرای راهزنی در دل تاریخ است، از دیگر سریال‌های دوران تحولی است. این مجموعه شامل اتفاقاتی است که در دوران صفویه در شهر اصفهان می‌گذرد و مهیار با بازی کامران تفتی آنها را حل می‌کند. مهیار عیار به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی و تهیه‌کنندگی بهروز مفید برای پخش از شبکه دو ساخته می‌شود. داستان در دوران صفویه می‌گذرد که می‌توان گفت دوران باشکوه تاریخ ایران است و از این نظر مخاطبان با بخشی از تمدن این دوره از تاریخ هم بیشتر آشنا خواهند شد. این سریال در۳۰ قسمت تولید می‌شود و بازیگرانی همچون کامران تفتی، متین ستوده، بهنام تشکر، محمود جعفری، صفا آقاجانی، مهرداد ضیایی، پریا مردانیان، دانیال نوروش، بهراد خرازی، سامرند معروفی، بابک نوری و... ایفای نقش کرده‌اند.
«مادر سوجان» در گیلان
تاریخ وقتی در تاروپود درام تنیده می‌شود مخاطبان را برای پیگیری راغب‌تر و در خلق یک اثر مخاطب‌پسند جذابیت بیشتری ایجاد می‌کند. سریال تلویزیونی «مادر سوجان» سراغ همین فرمول رفته و قصه چند نسل را روایت می‌کند؛ نسل‌هایی که در خطه گیلان روزگار می‌گذرانند. البته این قصه به فضاهای دیگری همچون تهران قدیم پا می‌گذارد. آنچنان که در خبرها آمده این سریال روایتگر زندگی درسال‌های۱۳۱۰تا۱۳۵۷است و بامحوریت شخصیت مقاوم زن ایرانی و اهمیت نهاد خانواده ساخته می‌شود. قصه بیشتر بر پایه زندگی سوجان، دختری گیلانی است که در همین دوران بخش‌های مهمی از تاریخ معاصر ایران و گیلان هم روایت می‌شود.
غریبه‌ای در شهر
سریال دیگری که باید آن را از مجموعه‌های دوران تحولی دانست، «غریبه» به کارگردانی سروش محمدزاده است که این روزها با حضور بازیگرانی چون پژمان بازغی و حمید گودرزی در حال تصویربرداری است. سروش محمدزاده پیش از این چند سریال ساخته که آخرین آنها مجموعه «سوران» بود و درحال وهوای تاریخ معاصر به یکی ازقهرمانان کرد کشور می‌پرداخت.او همچنین کارگردانی مجموعه‌های «نوار زرد» و«همبازی» درتلویزیون و«سیاوش» درشبکه نمایش خانگی را برعهده داشته است.
«نون‌خ۵» ادامه دارد
سریال «نون‌خ» به فصل پنجم رسیده و بسیاری منتظر شنیدن خبرهای جدید از این اثر محبوب هستند. این فصل در حال تصویربرداری است. سعید آقاخانی و گروهش در فصل پنجم سفر طولانی را آغاز کردند تا بتواند مردم را با دیگر مناطق جذاب ایران هم آشنا کند؛ از همین رو این بار قصه آقای نون‌خ متفاوت از فصل‌های قبلی است و حتی می‌توان گفت این بار مخاطبان به واسطه قصه‌های این سریال بیشتر غافلگیر خواهند شد. تهیه‌کنندگی این سریال مثل همیشه با مهدی فرجی است. او این روزها همراه با سعید آقاخانی مشغول تولید فصل پنجم از سریال است تا بتوانند باز هم با تعریف قصه‌های شیرین، مهمان خانه‌ها شوند.
عاشقانه‌های طوبی
نام سریال بعدی که باید در چرخه تولید سیما از آن نام برد، طوبی است. سیدحسین امیرجهانی فیلمنامه «طوبی» را نوشته که سابقه نگارش «نجلا» را در کارنامه خود دارد؛ سریالی که اولین‌بار ماجرای اربعین سرخ را به شبکه سه آورد. سعید سلطانی یکی از کارگردانان پرکار تلویزیون در دهه‌های ۷۰، ۸۰ و ۹۰ که بیشتر با سریال‌های «پس از باران» و اثر چند فصلی «ستایش» شناخته می‌شود، کارگردانی این مجموعه را بر عهده دارد. طبق خبرها او این سریال را در شهرک غزالی جلوی دوربین برده است.
فصل دوم فراری
سریال فراری که از آثار تولیدشده جدید تلویزیون است، به فصل دوم رسیده است. امیرمهدی پوروزیری، تهیه‌کننده سریال مدتی پیش گفت: فصل اول سریال فراری در ۲۰قسمت فیلمبرداری شد؛ بعدازوقفه‌ای برای پیش‌تولید و بازنویسی فیلمنامه فصل دوم، فیلمبرداری این فاز نیز در حال انجام است. داستان این فصل در دهه ۸۰ اتفاق می‌افتد، برای همین تمهیدات خاصی در حوزه طراحی صحنه و لباس متناسب با آن دهه اندیشیده شده تا به بازسازی دقیق‌تر آن فضا نزدیک شویم. تعدادی از بازیگران فصل اول در فصل دوم هم بازی خواهند کرد اما بازیگران جدیدی نیز در این فاز ایفای نقش خواهند کرد.
رستگاری به عالم ماورا رسید
رسانه‌ملی در مسیر تحولی خود تغییرات گسترده‌ای در برنامه‌ها و سریال‌ها ایجاد کرده است. بخشی از این تغییرات در سریال‌های تلویزیونی رخ داده و شاهد تولید مجموعه‌های تلویزیونی با مضامین متفاوت هستیم که به سفارش مرکز سیمافیلم تولید می‌شود و مراحل پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید را سپری می‌کند؛ سریال‌هایی که هرکدام از آنها رنگ‌وبوی خود را دارند. ازهمین‌رو مرکز سیمافیلم به‌دنبال احیای برخی ژانرها در سریال‌های تلویزیونی است؛ ازجمله سریال تلویزیونی «رستگاری» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی که تصویر‌برداری‌اش تمام شده، روایتگر عالم برزخ است. این سریال قرار است از زاویه‌ای جدید و در قالب یک قصه شنیدنی و پر از گره به مبحث عالم برزخ بپردازد. ضمن این‌که اعلام شده قصه این مجموعه متفاوت‌تر از دیگر سریال‌های ماورایی بوده که تا امروز تولید و از شبکه‌های تلویزیون پخش شده است.
هشت‌پا؛ بلای خانمان‌سوز
سریال هشت‌پا به کارگردانی احمد معظمی هم در حال تصویربرداری است. مدتی پیش سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگو و معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس از پشت صحنه این مجموعه دیدن کرد و در سخنانی اهمیت ساخت فیلم‌های پلیسی و تاثیر آن در ارتقای آگاهی خانواده‌ها در خصوص برخی موضوعات که جوانان و فرزندان آنها را تهدید می‌کند (اشاره به بلای خانمان‌سوز موادمخدر، اعتیاد و برخورد پلیس با سوداگران مرگ) پرداخت و با توجه به نیازهای جامعه و استقبال بسیار زیاد مردم از ژانرهای پلیسی، به فیلمسازان در خصوص ساخت فیلم‌های هنری فاخر تاکید کرد.
ماجرای یک دانشمند
سریال دیگر «رویان» نام دارد که داوود بیدل، کارگردان آن است. این سریال با محوریت پژوهشگاه رویان به دستاوردهای علمی در این پژوهشگاه می‌پردازد. در خبرها آمده است که مریم مومن، حمیرا ریاضی، نیلوفر کوخانی، جواد قامتی، رویا جاویدنیا و... از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال نقش‌آفرینی خواهند کرد. خط اصلی قصه سریال درباره دکتر سبحان ایمانی است که گروهی از متخصصان شاغل در رویان را در قالب یک کارگروه به‌کار می‌گیرد و زندگی شخصی هریک از افراد گروه، داستان‌های پرکششی دارد. در واقع رویان با موضوع پیشرفت‌های پزشکی ساخته می‌شود.
رخنه به قلب دشمن
علی غفاری این روزها کارگردانی سریال «رخنه» را برعهده دارد که مدتی است در حال تصویربرداری است. رخنه درباره اقتدار موشکی ایران است و قصه این سریال یک درام معمایی با محوریت هوافضاست که بازیگران مختلفی در آن بازی می‌کنند و مهدی شفیعی، تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارد. امیرحسین صدیق، خسرو شهراز، نادر فلاح و سپیده خداوردی ازجمله بازیگرانی هستند که نام‌شان به‌عنوان بازیگران این سریال مطرح شده‌است. علی غفاری پیش از این فیلم و سریال‌های مختلفی را به تولید رسانده که «بچه‌مهندس» از جمله آنهاست.
چهارمین قاب زیر خاکی
سریال «زیرخاکی» نیز که پیشتر سه فصل از آن به پخش رسید، این روزها سری چهارم این سریال در حال تصویربرداری است. جلیل سامان، کارگردان سه فصل پیشین، کارگردانی این فصل راهم برعهده دارد وباید دید این سری چه اتفاقاتی برای شخصیت‌های اصلی رقم خواهد خورد.
در انتظار سلمان فارسی
«سلمان فارسی» مجموعه تلویزیونی در حال ساخت در ژانر درام تاریخی به کارگردانی و نویسندگی داوود میرباقری و تهیه‌کنندگی حسین طاهری است که تصویربرداری آن از ۱۰دی۱۳۹۸ آغاز شده‌است. این مجموعه قرار است در ۶۰ قسمت ساخته‌شود. گفته می‌شود سلمان‌فارسی تا الان بزرگ‌ترین پروژه تاریخ نمایش‌ایران محسوب می‌شود. این سریال داستان سلمان‌فارسی را در سه دوران تاریخی بیزانس، ایران ساسانی و حجاز صدراسلام به تصویر می‌کشد. علیرضا شجاع‌نوری، محمدرضا هدایتی، زنده‌یاد چنگیز جلیلوند، تورج نصر، احترام برومند، دارویش فرهنگ و... از بازیگران این سریال هستند.
آمادگی تولید سریال‌های الف ویژه
پیش از این مهدی نقویان، رئیس سیمافیلم به جام‌جم درباره تولید سریال‌های الف ویژه گفته بود: ما آمادگی تولید ۱۰سریال الف ویژه را داریم. مثل خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی و حضرت معصومه(س)که فیلمنامه و بخشی از پیش‌تولید آنها انجام شده‌است. فرمایش دکتر جبلی در همایش افق رسانه هم این بود که ما آمادگی داریم ولی تامین بودجه الف ویژه خارج از بودجه عادی و معمول تلویزیون است و باید مصوب شود. از همین رو از نمایندگان محترم مجلس و همچنین دولت استدعا داریم تامین مالی این سریال‌ها را انجام دهند، چون به‌غیر از تلویزیون، تولید سریال‌هایی از این دست، نه درتوان کسی هست ونه دغدغه‌ای وجود دارد. اگر بخواهیم نگاه آسیب‌شناسانه به تولیدات بیرون ازتلویزیون داشته‌باشیم، می‌بینیم دغدغه فرهنگی‌شان به‌شدت کمرنگ است.
چند سریال دیگر
همان‌طور که بیان شد تعداد سریال‌هایی که در مراحل مختلف تولید اعم از مذاکره، نگارش، پیش‌تولید، تولید، پس‌تولید یا آماده پخش قرار دارد، بسیار است که از میان‌شان می‌توان به چند نام دیگر نیز اشاره کرد که مدتی است اسم‌شان در خبرها شنیده می‌شود. مثل حضرت موسی، سرباز کوچک امام، طوبی، مسیر اصلی، سرنخ ۲، تانک‌خورها، دروازه شیطان، آقای قاضی ۲، روزهای لاجوردی، نادر، تی‌مه‌ره، قصه‌های شهر جنگی، سپنتا، وطن زخمی، شهید امان الهی، شهید اسکندرلو، قول مردانه، ساحره، سنجرخان، شاهچراغ، ماه‌شرف خانم، خواجه نصیرالدین طوسی، پوریای ولی، حضرت معصومه(س)، روزهای روشن، گل گنج، نقطه رهایی، بارش تند، شهید دوران، سریالی درباره درمانگاه صحرایی جنگ، کندو،رویای نیمه شب، مقامات انقلاب، خانه مسعود، گاندو ۳، روزهای ابدی ۲، دیگران، طلاق، تب سالی، سریال شهید حججی، الف دزفول، روزی روزگاری جنوب، فصل دوم آتش و باد، حضرت اجل خان، آقای گرفتار ۳ و پردیسان.
ادغام گروه‌های فیلم و سریال
خبر تشکیل گروه‌هاى جدید در سیمافیلم، تنها بخشی از تحول در حوزه سریال‌سازی بود. هدفی که باید آن را در راستای همان سیاست‌های دوران تحولی و سرعت‌بخشی به انتشار آثار روی آنتن دانست. آن‌طور که مهدی نقویان هم پیش از این به جام‌جم گفته بود، هدف از تمرکز تولید سریال در سیمافیلم، از بین‌بردن بروکراسی اداری اضافه، چابک‌سازی فرآیند تولید، مدیریت واحد پروژه‌ها، همسان‌سازی قیمت‌ها و حذف خیلی دیگر از مسائل اضافی بوده که در تولید یک سریال صورت می‌گرفت. البته ایجاد تمرکز در دوران تحول صداوسیما فقط مختص سریال‌ها نیست. در زمینه‌های دیگر تولیدی هم ایجاد تمرکز در دستور کار بوده یا در حال انجام است. مثلا در مرکز فیلمنامه شاهد تمرکز نگارش فیلمنامه بودیم، در مرکز سیمرغ تولید سیتکام و تولیدات مغفول‌مانده متمرکز می‌شود و در مرکز آثار کوتاه، شاهد متمرکزشدن میان‌برنامه‌ها، کلیپ‌ها و دیگر آثار کوتاه هستیم.این روند که به دنبال سرعت در سریال‌سازی است، تلاش کرده به سرعت تولید کمک کند تا تهیه‌کنندگان دچار بروکراسی اضافی اداری نشوند و مراحل مختلف تولیدی با دقت بهتر و سرعت بیشتر به جلو رود. در ساختار جدید، علاوه بر گروه الف ویژه، چهار گروه تولیدی دیگر به نام‌های تاریخی، اجتماعی، حادثه‌ای و طنز نیز شکل می‌گیرند که خودشان شامل زیرمجموعه موضوعی متنوعی هستند. طی احکام صادر شده، غلامرضا الماسی به سمت سرپرست گروه تولیدات تاریخی، بهرنگ ملک‌محمدی به سمت سرپرست گروه تولیدات اجتماعی، مهدی خلجی به سمت سرپرست گروه تولیدات حادثه‌ای و مسعود کریمی به سمت سرپرست گروه تولیدات طنز منصوب شدند. در تغییرات ساختارى جدید، این چهار گروه تخصصى در گونه‌هاى متنوع نمایشى در مرکز سیمافیلم به جاى گروه‌هاى فیلم و سریال شبکه‌هاى یک، ۲ و ۳ و گروه فیلم و سریال سیمافیلم به فعالیت ادامه می‌دهند. مرسده نیک‌بخش هم به عنوان سرپرست طرح و برنامه و جواد آقازاده به مشاورت در اموراجرایی و تولیدات مرکز سیمافیلم منصوب شدند.
لزوم توجه به تنوع و رقابت کیفی آثار
ازجمله سریال‌های آماده پخش که با محوریت دوران تحولی و توجه به سرخط‌های کلی این دوران تولید شده، مادرسوجان به تهیه‌کنندگی مهدی کریمی است. این تهیه‌کننده در خصوص تولید این مجموعه در دوران تحولی به جام‌جم می‌گوید: سریال مادرسوجان قبل از طرح تحول صداوسیما کلید خورده بود اما به‌صورت موازی، همراستای دیدگاه و سیاستگذاری تحولی شد. به نظرم مهم‌ترین بخشی که در بحث طرح تحول لحاظ شده، دوری از مرکز و مرکززدایی است تا آثار تولیدی، بیشتر به جغرافیای متنوع بپردازد و تنوع فرهنگی و قومیتی بیشتر را به نمایش بگذارد. به طور کلی، هر نقطه‌ای از تاریخ ایران را پیش از این در تلویزیون می‌دیدیم، بیشتر متمرکز بر وقایعی بوده که در تهران روی داده بود. در حالی که در همه رویداد‌ها، شاید غالب استان‌ها و اقلیم‌های دیگر، اثرگذار و اثربخش بودند. اگر این تمرکززدایی با یک هدفگذاری درست صورت گیرد، باعث تنوع و جذابیت بیشتر می‌شود و در کنار آن، از نظر فرهنگی با تنوع قومیتی موجود در کشور، می‌توان کارهای متنوع‌تری تولید کرد. از طرفی، شاید یکی از اثربخشی‌های این نوع سیاستگذاری، جذب نیرو‌های مستعد و هنرمندان متعددی است که در سطح کشور فعال هستند و به دلیل عدم دسترسی به مرکز معرفی نشده‌اند.وی ادامه می‌دهد: این مسأله را هم باید در نظر داشت که حتما حواس‌مان به تنوع موضوعات و سلایق متکثر کارشناسان تصمیم‌ساز هم باشد. زیرا در دهه‌های گذشته عدم تمرکز تولیدات، خودش باعث رقابت کیفی شده بود. الان اگر قرار است متمرکز در یک مجموعه باشد، باید به بحث تنوع و رقابت کیفی هم توجه بیشتر و دقیقی شود. چون اگر رقابت نباشد و تولیدات آسیب‌شناسی نشود، دچار تکرار می‌شویم که بزرگ‌ترین آفتی است که می‌تواند به هر طرح جدید بزند.
کریمی در خصوص توجه به هویت‌محوری و عدالت‌گستری هم این‌طور بیان می‌کند: ما در برخی مجموعه‌ها شاهد هستیم که بخش زیادی از کار‌ها از طریق بازسازی یا حضور اندک، در استان‌ها صورت گرفته می‌شود. به نظرم این اتفاق‌ها اثرگذاری لازم را ندارند. این‌که بخواهیم از عوامل و هنرمندان استان و ظرفیت‌های آن استفاده کنیم، تاثیر بیشتری دارد. این تجربه را ما در سریال‌های مادرسوجان و جلال۱ داشتیم و تمرکز تولید و فیلمبرداری در جغرافیای مربوط بود. با این تجربه‌ها، بستر جدیدی برای ظهور استعداد‌های هنری منطقه فراهم و همزمان، باعث رونق حمایت و تولید محصولات نمایشی در آن استان‌ها نیز می‌شود و هنرمندان مستعد برای دیده شدن کار‌های‌شان ناچار به مهاجرت به تهران نمی‌شوند. فارغ از بحث اجتماعی این موضوع، احساس می‌کنم آداب و رسوم خاص و مفاخر و افسانه‌های هر منطقه، خودش عنصر جذابی برای کل بیننده‌ها خواهد بود. این مسأله باعث رونق گردشگری آن منطقه هم می‌شود. موضوعات متنوع، نقاط بکر و دیده نشده‌ای داریم که در هرکدام از این سریال‌ها می‌توان به آن پرداخت. این راهبرد، باعث رونق منطقه، فرهنگ و ادب ایرانی ـــ اسلامی کل کشور خواهد شد .
تحول به شیوه رحیل
رامین عباسی‌زاده، طراح و تهیه‌کننده سریال رحیل نیز در خصوص مسیر تحولی به جام‌جم می‌گوید: به هر حال برای پیشرفت در هر حیطه‌ای نیاز داریم به‌طور تخصصی به سریال‌سازی نگاه کنیم و آن را همچون یک صنعت ببینیم. در نگاه صنعتی، قبل از آن که اثری به تولید برسد، بحث طراحی داستان و یافتن سوژه و پژوهش را جدی می‌گیرند و بعد از یافتن سوژه است که تازه به سمت نگارش فیلمنامه می‌روند و بارها می‌شود که حتی سوژه را تغییر می‌دهند تا به سوژه نهایی برسند و آن را چنان می‌پرورند که به صلابت برسد. فیلمنامه که نهایی شد به سمت انتخاب عوامل می‌روند و حین و گاهی قبل از تولید به فکر شرایط پخش هستند. یعنی برنامه‌ریزی می‌کنند در چه زمانی، سریال را پخش کنند که بازخورد بهتری از مخاطب بگیرد. این‌که تصمیم بگیرند در سریال‌سازی رسانه‌ملی هم به سمت ایجاد جدیت در جداسازی طراحی، تولید و پخش برود، اتفاق بسیار خوبی است. البته نه این‌که قبلا نبوده، چون بسیاری از تولیدات ماندگار تلویزیون در همین چارت تولید شده و خودم هم در سریال‌هایی که تولید کرده‌ام همین رویه را پیش گرفته‌ام.وی در پاسخ به این‌که چقدر برای ساخت «رحیل» دغدغه داشته که سراغ آن رفته، این‌طور بیان می‌کند: تا دغدغه نباشد که اصلا نمی‌شود آفرینش هنری کرد و طبیعتا در بحث تولیدات رسانه‌ملی باید این دغدغه‌های شخصی را با دغدغه‌های مخاطبان فراگیر تلویزیون، همپوشانی کرد تا محصولی که تولید می‌شود در عین جذابیت‌های هنری، عناصری داشته باشد که فرهنگ ایرانی ـــ اسلامی را در جامعه بسط دهد. این‌که بتوانی این فرهنگ را وارد درام کنی حقیقتا کار دشواری است، چون شخصا با شعار مخالفم و هر نوع شعاردهی در محصول هنری را منافی با ذات هنر می‌دانم. کار شعار در میتینگ انتخاباتی و روزنامه‌های جناحی است و در فیلم و سریال‌سازی باید شعور دراماتیک را جایگزین شعار کرد. اگر می‌خواهیم تلویزیون و کلا صنعت سریال سازی‌مان متحول شود و مجدد به سمت این برویم که سریال‌های‌مان به جز ایران در نقاط دیگر دنیا و حداقل کشورهای همسو، مخاطب داشته باشد، راهی نداریم به جز ایجاد تحول و به‌روزرسانی ساختارها. خوشبختانه تیم مدیریتی جوان و پرانرژی سازمان به دنبال تحول است و این تحول هم ممکن نیست مگر در استفاده از افراد باسابقه و امتحان پس داده که گرانیگاه تولید کردند و در کنار آنها نیز جمعی از جوانترها قرار گیرند تا به نوعی انتقال تجربه صورت گیرد.
فضا برای حضور همه فراهم باشد
هادی حاجتمند، کارگردان سریال بیست‌کووید در‌خصوص تحول در سریال‌سازی به جام‌جم می‌گوید: یک نکته که برای ما وجود داشت این بود که در وسط دوران تحولی کار را جلو بردیم و هنوز تجربه‌های جدی ایجاد نشده بود. اتفاقی که افتاد این بود که فضای جدیدی در تلویزیون فراهم شده که هماهنگ شدن با آن، قدری زمانبر خواهد بود اما در این سال‌ها یک‌سری از اسامی، نام‌ها و برخی برند‌ها یک سایه‌ای به برخی جوانترها انداخته بود. البته منظورم افرادی هستند که حرفه‌شان سینما و تلویزیون است و حرفهای این کار را انجام می‌دهند. این سایه که روی برخی افراد افتاده، باید از بین برود و قطعا هزینه دارد و البته زمانبر خواهد بود اما به‌نظرم نتیجه خوبی خواهیم گرفت. وی ادامه می‌دهد: شاید در ابتدا تصور کنیم برخی مشکلات وجود دارد اما قطعا با استفاده از تجربه بزرگ‌تر‌ها و قدیمی‌تر‌ها و استفاده از حرف‌ها و انرژی‌های جدید، حتما اتفاق خوبی در آنتن می‌افتد. درست است مدیرانی آمده و رفته‌اند اما نام‌هایی که در این حوزه بوده گاهی تکراری است و شاید برخی تصور کنند اگر آنها نباشند اتفاق خوبی نمی‌افتد. زمان می‌برد اما اتفاق‌های خوبی می‌افتد. مگر این افراد از نتفلیکس آمده بودند؟ آنها هم همین مراحل را گذرانده بودند. در همین آنتن آمدند و معروف شدند و مردم دستورزبان‌شان را پذیرفتند. این دستورزبان نکته مهمی است. ما خودمان با این مسأله کار می‌کنیم. وقتی یک فیلم ساخته می‌شود، دستورزبانی دارد که مخاطب کم‌کم با آن آشنا شده و می‌پذیرد. مثلا وقتی مخاطب اولین‌بار سریال وضعیت سفید را دید، شاید این‌طور تصور می‌کرد که مخاطب نداشته باشد اما به مرور آن را پذیرفتند و دوستش داشتند. این مسأله با تکثر افراد اتفاق می‌افتد. درواقع آدم‌های بیشتری بیایند و درگیر شوند.این کارگردان می‌گوید: یک‌سری نام و باند‌ها هم بوده که گاهی تلاش کرده‌اند جلوی افراد جدید را بگیرند. من کاری به فضای سیاسی این افراد ندارم اما امیدوارم هر کاری مدیران می‌کنند، باعث بازتر شدن فضا و ورود افراد تازه شود تا ظرفیت بقیه کشور فعال گردد و فقط تهران نباشد. این کار در سریال‌هایی مثل «نون‌خ» و «پایتخت» آزموده شده و نتیجه گرفته بود. این نشان می‌دهد که بقیه کشور هم ظرفیت کارهای این‌چنینی را دارند. امیدوارم در بیست‌کویید مردم را با اقلیم و فرهنگ خراسان همراه کنیم.
سرفصل دیدگاه‌ها درباره تحول در سریال‌سازی
اگر رقابت نباشددچار تکرار می‌شویم
لزوم تمرکززدایی با هدفگذاری درست
رونق منطقه و فرهنگ با نمایش نقاط مختلف ایران
سختی‌های همراهی درام و فرهنگ ایرانی
راهی جز تحول نداریم
حرکت حرفهای رسانه ملی در تحول سریال‌سازی
تحول سریال‌سازی باید باعث بازتر شدن فضا شود
تمام نقاط ایران ظرفیت سریال‌سازی دارند
تحول، مخاطب را با خود همراه می‌کند
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تنظیم سازوکار غرب برای یک درگیری جبهه‌ای
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
پیامی اثر بخش برای مردم مقاوم لبنان
گفت و گو
