سینمای حرفه‌ای در آینه «جام‌جم»

طبیعی است یک رسانه مکتوب که رویکرد فرهنگی وهنری رابه‌عنوان رویکرد اصلی خود برگزیده است، به این هنربه‌شکلی ویژه و با نگاهی خاص‌تر بنگرد. به همین دلیل صفحات سینمایی جام‌جم به‌صورت روزانه منتشرمی‌شودوخوانندگان پیگیر و علاقه‌مند روزنامه می‌دانند که در صفحه ۱۰ هر روز می‌توانند تازه‌ترین رویدادها، اخبار، تحلیل‌ها و نقدهای سینمایی را بخوانند. امروز در سالگرد انتشار روزنامه به سراغ اهالی سینما رفتیم و از آنان پرسیدیم که دیدگاه‌ شان درباره صفحات سینمایی روزنامه چیست و به نظر آنان رسانه‌های مکتوب چگونه می‌تواند به هنر- صنعت سینما و تعالی آن کمک کند؟
   
نقد فیلم‌ها در «جام‌جم» برایم مهم است 
پوران درخشنده، کارگردان بنام سینمای ایران، معتقد است: رسانه‌های مکتوب همچنان کارکرد و جایگاه خود را بین رسانه‌ها حفظ کرده‌اند و هنوز هم در ایران همه مردم به‌صورت آنلاین و اینترنتی فعالیت‌های مورد نظر خود را دنبال نمی‌کنند و همچنان افرادی هستند که خبرها را از مجاری برخط دنبال نمی‌کنند و بیشتر رسانه‌های سنتی‌تر را به‌عنوان مرجع دریافت خبر می‌شناسند. البته اقشاری که اکثریت را هم تشکیل می‌دهند، با وسایل ارتباط جمعی جدید آشنا شده‌اند و حتی اگر از نسل‌های قبل باشند، به‌واسطه فرزندان خود به آگاهی استفاده از این بسترهای نوین رسانه‌ای رسیده‌اند.  کارگردان فیلم «بچه‌های ابدی» ادامه می‌دهد: همه می‌دانیم که تأثیرات روزنامه‌ها و تحلیل‌هایی که از گذشته تا‌کنون دنبال شده است قابل انکار نیست. همیشه نقدهایی که در رسانه‌های تحلیلی درخصوص آثار مختلف مطرح می‌شود، برای من دارای اهمیت بالایی بوده و وقتی فیلمی اکران می‌کردیم، آنچه را رسانه‌ها در مورد اثر می‌نوشتند دنبال می‌کردم و در مورد روزنامه جام‌جم نیز همیشه اخبار یا نقدهایی را که در مورد فیلم‌های من نوشته‌اند، خوانده‌ام و برایم اهمیت دارد. به اعتقاد وی، روزنامه‌ها با توجه به گسترش شبکه‌های مجازی، اعتماد به نفس خود را از دست داده و خودشان به این باور رسیده‌اند که دیگر کاربردی نیستند اما درخشنده تأکید می‌کند که واقعا این‌گونه نیست و نیاز به روزنامه و رسانه مکتوب و تحلیلی همچنان حس می‌شود. همه‌چیز بستگی به نوآوری و داشتن دیدگاه است. می‌دانید که در دنیا هم همچنان نشریات کاغذی در کنار رسانه‌های برخط فعالیت خود را دنبال می‌کنند و مخاطب خاص خودشان را هم دارند.  درخشنده با بیان این‌که روزنامه‌ها و مجلات می‌توانند به افزایش سرانه مطالعه مردم و حتی سوق دادن آن به مطالعه بیشتر و کتابخوانی و خواندن مجلات تخصصی کمک کنند، می‌گوید:گاهی درسفرهای درون‌شهری، درمترو یا مطب پزشک وهر جایی که فرصتی فراهم است، می‌توان روزنامه‌ای مطالعه کرد ودرهمان فرصت کم مطلب کوتاهی راخواند و اگرامکانی فراهم شودکه روزنامه یا مجله در چنین اماکنی قرار داده شود، مسافران می‌توانند کمی مطالعه کنندوهمین مطالعه کوتاه شاید باب مطالعاتی دیگری در حوزه‌ای باشد که ‌فرد به آن علاقه‌مند است.کارگردان«پرنده‌کوچک‌خوشبختی»درباره آنچه رسانه‌های‌مکتوب درجهان امروزرسانه‌ای بایدبرای تأثیرگذاری بیشتر درنظرداشته باشند، می‌گوید: به‌نظرم روزنامه جام‌جم به فکر پیش‌رو بودن در پوشش و تحلیل اخبار است. مطالب مورد نیاز جامعه را بیشتر مورد تاکید قرار داده؛ ضمن این‌که به افزودن جلوه‌های بصری بیشتر در طراحی صفحات خود فکرمی‌کند. 
   
«جام‌جم» برای هنرمندان جذاب است
او پیشنهادهایی هم برای روزنامه دارد، از‌‌جمله می‌گوید: خوب است که بخش‌های تصویری در کنار تحلیل‌های مکتوب طراحی می‌کنید که خوانندگان بیشتری را به جام‌جم جذب می‌کند، یعنی مخاطبانی که بخش‌های تصویری شما را دنبال می‌کنند یا برعکس کسانی که دنبال بخش‌های تصویری اخبار جام‌جم هستند، به کلی دنبال‌کننده تمام بخش‌های خبری شما شوند و با این رویکرد، وجه تمایزی بین خود و سایر رسانه‌ها ایجاد کنید.  به اعتقاد من، باید بخش‌هایی از اخبار که رسانه‌های خبری دیگر و خبرگزاری‌ها به آن توجه نمی‌کنند یا فرصت پرداخت به آن را ندارند در روزنامه‌ها مورد تاکید قرار بگیرد. حیات روزنامه‌ها و رسانه‌های مکتوب تاکنون بر همین پایه پیش رفته است که باید به خلاقانه‌ترین شکل ممکن ادامه پیدا کند و مخاطب را با وجوه تازه‌ای از بررسی موضوعات فرهنگی و هنری آشنا کنند. این کارگردان نامدار سینمای ایران، جام‌جم را روزنامه‌ای توصیف می‌کند که کلاس افراد شاغل در این رسانه همیشه بالا بوده و به نظر افراد با‌سوادی بوده و هستند و نگاه عمیقی که به مضامین مختلف دارند و به همین دلیل برای هنرمندان جذابیت دارد.  وی در ادامه می‌گوید: صفحات فرهنگی روزنامه‌ها باید همه حوزه‌های هنری را مورد توجه قرار دهد و از ارتباطی که وضعیت ادبیات، سینما، تئاتر و سایر هنرها با یکدیگر دارند، غافل اطلاع‌رسانی کند. داشتن اشتراک روزنامه هنوز اتفاق جالبی است اما به شرطی که رسانه‌ها نیز با خلاقیت و پیشرو بودن به ما مخاطبان انگیزه اشتراک گرفتن بدهند.  تبلیغات برای جلب نظر مردم برای خواندن یک روزنامه امروز اهمیت بالایی دارد. باید در این رقابت روزنامه‌ها به شکلی ویژه مخاطبان را به خواندن مطالب خود دعوت کنند. با این کار هم به بقای خودشان کمک کرده‌اند هم موجب سواد و آگاهی مردم از موضوعات مختلف شده‌اند و به همین جهت پیشنهاد می‌کنم روزنامه جام‌جم خودش را به این فضاها برساند و در دسترس مردم قرار دهد.  به اعتقاد وی در یک کار فرهنگی مانند روزنامه‌نگاری شاید نباید صرفا بخش‌های مادی را در نظر گرفت و می‌توان به خاطر بعد معنوی این حرفه اقدامات تازه‌ای کرد تا موجب رشد فرهنگ کشور شویم، به همین دلیل وی می‌گوید اگر این رویکرد رسالت روزنامه جام‌جم شود اصلا همین می‌تواند وجه تمایز این رسانه با دیگران شود و مردم را با روزنامه‌خوانی آشتی دهند.  این‌که در چه بسترهایی می‌توان روزنامه را ارائه کرد و به چه نحوی باید این ایده دنبال شود، نیاز به کمی بررسی و پژوهش دارد تا فرصت خواندن برای مردم فراهم شود و بتوانند در همین فرصت اندک کمی مطالعه داشته باشند و در نهایت روزنامه‌خوانی اگر در مردم شوق کتابخوانی را هم زنده کند و بابی برای افزایش سرانه مطالعه شود اتفاق مبارکی خواهد بود و همین دلیل بر ضرورت ادامه حیات روزنامه‌ها البته با رویکردهای نوین و خلاقانه است. 
     
تنها مأمن امن من برای گفت‌وگوست
جعفر دهقان، بازیگر سینما با بیان این‌که حدود دوسال است که با هیچ روزنامه‌ای گفت‌وگو نکردم، چون یک‌بار گفت‌وگویی با رسانه‌های دیگر داشتم که برایم تبعات داشت، ادامه می‌دهد: خدا را شکر خط مشی و تفکر پشت روزنامه جام‌جم مشخص است و کسانی داخل آن کار می‌کنند که صداقت دارند و همدلی برای‌شان مهم از بالا بردن تیراژ است. یکی دو بار بعد از این قضایا هم با جام‌جم گفت‌وگو کردم و فکر می‌کنم تنها مأمن امن من برای گفت‌وگو و درد دل، روزنامه جام‌جم باشد.  وی خطاب به روزنامه‌نگاران شاغل در جام‌جم می‌گوید: شک نکنید که رسالت خبرنگاری شما بسیار مهم است و کارهایی که تاکنون انجام دادید هم خوب بوده است‌،یعنی با کسانی گفت‌وگو انجام دادید که قلب‌شان برای فرهنگ وهنر این کشورمی‌تپد، ارزشی بوده‌اند و برای‌شان اتفاقات و مسائلی که در کشور می‌افتد‌، مهم است. دهقان می‌گوید: وقتی نگاه می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم شما با کسانی گفت‌وگو کردید که جهت‌گیری خاصی ندارند و مطالبش از روی غرض‌ورزی و از روی حاشیه نیست. شما واقعیت‌ها را می‌نویسید و با آنها طرفید و خیلی هم کارتان خوب است. دهقان با تأکید بر این‌که ما در جنگ رسانه‌ای هستیم، می‌گوید: شما به‌عنوان یک روزنامه باید اطلاعات و آمار در مورد مسائل مختلفی را که در اختیار مخاطبان می‌گذارید به‌روز و خود را در این زمینه قوی کنید. وقتی مردم خبری را می‌خوانند، دنبال منشأ و درستی خبر می‌گردند و شما می‌توانید با تحقیق و مطالعه این اخبار را منتشر کنید تا صداقت ما و دروغ آنها‌ـــ رسانه‌های معاند ـــ مشخص شود و در این صورت مردم می‌پذیرند. انتظار ما از روزنامه‌ها و روزنامه جام‌جم خیلی زیاد نیست و فقط می‌خواهیم واقعیت‌ها منعکس شود، نه این‌که صحبت‌هایی را که می‌شنوند، تحلیل و منتشر کنند بلکه صحبت‌های ما را به صورت واقعی بیان و دلسوز هنرمندان باشند که خداراشکر روزنامه جام‌جم دلسوز هنرمندان است.
   
حضور در فضای مجازی
محمدرضا ورزی، کارگردان سینما و تلویزیون درباره روزنامه جام‌جم و رویکرد فرهنگی این روزنامه چنین می‌گوید: به‌نظرم روزنامه جام‌جم از بدو تاسیس تاکنون روزنامه خوبی بوده و دورانی در رقابت با روزنامه همشهری پیش می‌رفت و پایاپای با هم جلو می‌رفتند. این روزنامه کیفیت بالایی دارد، مطالب مفیدی را به جامعه ارائه می‌کند و مباحث فرهنگی و هنری تا اجتماعی و حوادث در این روزنامه به‌خوبی منعکس شده است ولی از زمانی که روزنامه‌های کاغذی در جامعه کمرنگ شده، خوانندگان روزنامه‌ها نیز کم شده‌اند. خودم مدتی است که کمتر روزنامه می‌خرم و بیشتر اخبار را از طریق صفحات مجازی رسانه‌هایی مانند جام‌جم‌ پیگیری می‌کنم.  پیشنهاد وی برای ادامه تأثیرگذاری روزنامه‌ها مکتوب، افزودن بخش‌های تصویری و کانال‌های خبری در فضای مجازی در کنار روزنامه، است که بسته مفیدی می‌شود می‌تواند سبک خود را در هرکدام از بخش‌ها داشته باشد. دنیا نیز به همین سمت حرکت کرده‌ا است.  زمانی که روزنامه وقایع اتفاقیه به‌عنوان یکی از نخستین نشریات کشور چاپ شد، برای این‌که مخاطب خود را داشته باشد، شامل چندبرگ بیشتر نبود. امروز نیز می‌توان روزنامه‌های کم‌حجم‌تر داشت؛ چراکه شرایط ایجاب می‌کند. منظور این نیست که بخش فیزیکی جام‌جم از بین برود بلکه این بخش به صورت کم‌حجم‌تر در کنار سایر بخش‌های تصویری و مجازی می‌تواند ادامه حیات داشته باشد. کارگردان فیلم «پروین» با اشاره به گسترش فضای مجازی و تأثیر آن بر وضعیت رسانه‌های دیگر می‌گوید: می‌بینیم که افراد نسل قدیمی‌تر هم با موبایل در فضای مجازی می‌چرخند و حتی آنها نیز تلاش کرده‌اند خود را به‌روز کنند. روزنامه‌خوانی شاید موجب تشویق افراد به مطالعه عمیق‌تر شود ولی می‌بینیم که امروز حتی افراد در سنین بالا هم ساعات زیادی را در فضای مجازی با خواندن مطالب واخبار چند خطی سپری می‌کنند. به نظرم تاکنون روند روزنامه جام‌جم خوب بوده و می‌توان در فضای مجازی بیشتر کار کرد و مثلا درزمینه سینما، بخش‌هایی را به نمایش پشت‌صحنه فیلم‌هایی سینمایی و روندی که طی می‌شود، اختصاص داد که برای مخاطب هم جذابیت زیادی دارد. درواقع می‌توان بسته‌های رسانه را تهیه کردکه شامل تولیدات مکتوب وتصویری باشد ودرتاریخ سینمای کشور به‌عنوان مستندات برای آینده از آن بهره برد. 

رسانه صادق، موفق است
محمد متوسلانی، بازیگر، تهیه‌کننده ونویسنده سینمای ایران، انتظار خود را از رسانه‌های مکتوب، صداقت عنوان می‌کند و می‌گوید: تصور این است که هم رسانه‌های مکتوب و هم دیگر رسانه‌ها اگر کار خودشان را به درستی انجام دهند، عمرشان تمام نمی‌شود. به هر حال، مردم به سمتی می‌روند که بتوانند اخبار درست را از منابع موثق و مورد اعتماد خود به دست بیاورند و متأسفانه اگر رسانه‌ها نتوانند اعتماد مخاطبان خود را جلب کنند، طبیعی است که از بین می‌روند. هر رسانه‌ای اگر بتواند به رسالت خود عمل کند، می‌تواند بقای خود را تضمین کند. کما این‌که به رغم این میزان فراوانی رسانه‌های مختلف، هنوز کتاب و مجله جایگاه خود را حفظ کردند‌؛ البته به این بستگی دارد که تا چه اندازه توانسته‌اند نظر مخاطبان خود را جلب و با خود همراه کنند. وی تأکید می‌کند: انتظارم از رسانه‌های مکتوب، صداقت است و رسانه‌ای که صداقت داشته باشد، مخاطب دارد‌؛ چون امروز با تکثر رسانه‌ها روبه‌رو هستیم و دیگر مثل گذشته نیست که مردم به رسانه‌های مختلف دسترسی ندارند.