در میان شرکتکنندگان خارجی، بیش از ۱۰ هیات در سطح سران، ۲۰هیات در سطح وزیر و بقیه در سطوح مختلف نظیر روسای پارلمان و فرستادگان ویژه بودند.آیتا... سیدابراهیم رئیسی، خادمالرضا(ع) و هشتمین رئیسجمهور جمهوری اسلامی ایران که عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد قیز قلعهسی به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استانآذربایجانشرقی دچارسانحههوایی شده بود،به همراه تمامی همراهان، همزمان با شب ولادت امام رئوف علیبنموسیالرضا(ع) به مقام رفیع شهادت نایل آمد.حجتالاسلام آلهاشم، نماینده ولیفقیه و امامجمعه تبریز؛ حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه، مالک رحمتی، استاندار آذربایجانشرقی؛ سردار سیدمهدی موسوی فرمانده یگان حفاظت رئیسجمهور و تعدادی از محافظان و خدمه بالگرد از سرنشینان بالگرد حامل رئیسجمهور بودند.
دیپلماتهای پیشین کشور: در دوره رئیسی مناسبات ایران با جهان گسترش یافت
آیتا...سیدابراهیم رئیسالساداتی۶۴ساله،هشتمین رئیسجمهورایران بود.وی متولد۲۳ آذر۱۳۳۹ شهرمقدس مشهدبود و مسئولیتهایی چون ریاست قوه قضاییه و معاونت اول این قوه، دادستانی کل کشور، عضویت در مجمع تشخیص مصلحتنظام، نایبرئیسی مجلس خبرگان رهبری و تولیت آستان قدس رضوی را در کارنامه داشت.رهبر معظم انقلاب شهریورماه به مناسبت هفته دولت ضمن قدردانی و تمجید از عملکرد خوب و قوی دولت در برخی بخشها ازجمله کارهای زیربنایی، رشد شاخصهای کلان اقتصادی و سیاست خارجی گفتند: حضور در بین مردم و مواجهه مستقیم و صمیمی و متواضعانه با آنها، بسیار باارزش است. رهبر معظم انقلاب سادهزیستی، مواضع انقلابی، روحیه جهادی و بهکارگیری جوانان در ردههای گوناگون مدیریتی را از دیگر کارهای تحسینبرانگیز دولت خواندند.با سیدصباح زنگنه، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی و سفیر و نماینده ایران در سازمان همکاریهای اسلامی درسالهای۷۷ــ۱۳۷۰ و محمدحسن قدیریابیانه، سفیر پیشین ایران در استرالیا و مکزیک گفتوگویی داشتیم که در ادامه آن را میخوانید.
چرا سانحه بالگرد رئیسجمهور و هیات همراه توسط مقامات ارشد جهان مورد پیگیری قرار گرفت؟
صباح زنگنه: شهید آیتا... رئیسی بهعنوان یک رئیسجمهور مثبت و پیگیر، دارای ارتباطات خوبی با بسیاری از مقامهای کشورهای خارجی بود و مورد احترام مسئولان و سران قرار داشت. از این رو ناپدیدشدن بالگرد و بعد احتمالات مختلف باعث پیگیری این سران شد.از طرفی ریاستجمهوری یک رکن اساسی در نظام جمهوری اسلامی است و از این رو درگذشت یا شهادت رئیسجمهور سبب میشود در خصوص چگونگی برخورد با این مسأله و چگونگی برقراری نظم و انتظام در جامعه هم توسط کشورهای همسایه و هم توسط کشورهای بزرگ مورد توجه قرار گرفته و پیگیری شود.
قدیریابیانه میگوید: ایران یک کشور بسیار مهم منطقه است و کسی نمیتواند آن را نادیده بگیرد. از طرفی با عملیات صادق، ایران از یک قدرت برتر منطقهای به یک ابرقدرت نظامی تبدیل شد و بهطور طبیعی این سانحه مورد توجه دوستان و دشمنان قرار گرفت و این امر طبیعی است.البته رئیس دستگاه دیپلماسی ما و چند تن از عزیزان هم به شهادت رسیدند، اما البته این شهادتها هیچ خللی در پیشرفت مسائل کشور نخواهد داشت. پیشتر هم فاجعههای دیگری تجربه کردیم مثل فاجعه ۷ تیر و شهادت شهید بهشتی و ۷۲ تن از یارانش، شهادت شهید رجایی، شهید باهنر و ارتحال امام(ره) که فاجعه بسیار بزرگی بود، اما دیدیم که سریع جایگزین انتخاب شد و کارها روال خود را در همان مسیر ادامه دادند.این بار هم معاون اول وظایف ریاستجمهوری را برعهده خواهد گرفت و ظرف ۵۰ روز انتخابات باید برگزار شود. همه مسئولان هم هرجا هستند، کاری را که بر عهده داشتند متوقف نمیکنند، بلکه با تلاش بیشتر سعی میکنند آن کارها را به سرانجام برسانند.
آیا شهادت رئیسجمهور تاثیری جدی در سیاست خارجی ایران خواهد داشت؟
صباح زنگنه: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در یک روند خاصی دنبال میشود و خطوط اصلی آن را رهبر معظم انقلاب تعیین میکنند و از این رو آیتا... رئیسی یک عامل اساسی در پیگیری آن خطوط کلی و سیاستها بود و هرکس که قبل ایشان بوده یا بعد از ایشان خواهد آمد، پیگیر این خطوط کلی بوده و خواهد بود. این خطوط کلی اجماع مراکز قدرت و ارکان نظام بوده و هست و از این رو تغییر عمدهای در آن اتفاق نخواهد افتاد.
قدیریابیانه: خیر. ازویژگیهای آیتا...رئیسی این بود که به خطمشی داخلی و خارجی مطرح توسط رهبر معظم انقلاب اعتقاد راسخ داشت و براساس آن عمل میکرد. سیاست خارجی ما هم بر همین اساس شکل گرفته بود. باز ظرف ۵۰ روز باید یک رئیسجمهور انتخاب کنیم. اگر رئیسجمهوری که انتخاب میکنیم، مانند آقای رئیسی پایبند به ولایت باشد، همین سیاستها ادامه پیدا خواهد کرد، اما اگر کسی باشد که وابستگی ذهنی به غرب داشته و دارد و مرعوب و مجذوب غرب است، خللی در این سیاستها وارد خواهد شد. امیدوارم این بار هم مردم از میان نامزدها، صالحترین فرد را انتخاب کنند و ملاک صلاحیت هم عمل در چارچوب نظام و خطمشی امامین انقلاب باشد.
افق همکاریها و مناسبات ایران با کشورهای منطقه و جهان چگونه خواهد بود؟
صباح زنگنه در این خصوص تصریح میکند: موقعیت مقامها طبق قانون اساسی در روند سیاستهایی که اتخاذ میشود قابل تعریف است و نظام با مجموعه ارکانهایش و در راس آن رهبر معظم انقلاب این سیاستها را تعیین میکند و اصول ثابتی در این سیاستها وجود دارد که این اصول تغییر آنچنانی پیدا نخواهد کرد. این اصول قابل احترام و مورد پذیرش همه مقامها و همه جریانهای سیاسی خواهد بود.
قدیریابیانه: ما همیشه سعی کردهایم با کشورهای همسایه ارتباطات خوبی داشته باشیم، اما بهطور معمول اینطور بود که کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس که نفوذ زیادی داشتند، بیجهت دولتها را از ما میترساندند و سعی میکردند رابطه آنها را با ما خدشهدار کنند و حتی از ما بترسانند، درحالیکه ما هیچوقت قصد ضربهزدن یا ترساندن یا دخالت در امور داخلی آنها را نداشته و نداریم.
ما در پی پرتابهای موشکی اخیر که به «وعده صادق» معروف است، شاهد مواضعی هستیم. دولتها فهمیدند که این برای ما مقدور است که دشمن، آنهم از یک فاصله دور مورد هدف قرار دهیم و البته آنهم با اعلام قبلی، بنابراین امکان حمله به مناطق نزدیکتر برای ما ممکن و مقدور است.بنابراین، بسیاری فهمیدند داشتن رابطه با آمریکا یا اسرائیل نمیتواند امنیت آنها را حفظ کند. همانطور که یک مقام اماراتی گفته است: ایران کشور قدرتمندی است و بهتر است با این کشور گفتوگو شود و روابط را گسترش دهند. درواقع، رخدادهای اخیر نشان داد که ارتباط با آمریکا یا اسرائیل نمیتواند امنیت ایجاد کند، بلکه ناامنی هم به همراه میآورد. به عبارتی این کشورها فکر میکردند وجود پایگاههای نظامی اسرائیل و آمریکا برایشان امنیت به همراه خواهد داشت.ما معتقدیم امنیت کشورهای منطقه و خلیجفارس توسط خود کشورها قابل تامین است و دولتهای منطقه در این زمینه باید با یکدیگر همکاری داشته باشند و به نظر من این کار را هم خواهند کرد. بنابراین، با شهادت رئیسی و امیرعبداللهیان سیاست خارجی ما ادامه خواهد یافت و روند بهبود روابط با کشورهای منطقه هم ادامه خواهد داشت.
قدیریابیانه:
از ویژگیهای آیتا... رئیسی این بود که به خطمشی داخلی و خارجی مطرح توسط رهبر معظم انقلاب اعتقاد راسخ داشت و براساس آن عمل میکرد
صباح زنگنه:
شهید آیتا...رئیسی بهعنوان یک رئیسجمهور مثبت و پیگیر، دارای ارتباطات خوبی با بسیاری از مقامهای کشورهای خارجی بود و مورد احترام مسئولان و سران قرار داشت