منظومه شهیدسلیمانی و بلوک انتقال مداری امسال به فضا می‌روند

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران درباره دستاورد‌های دولت سیزدهم در حوزه فضایی اظهار کرد: دولت سیزدهم در شرایطی صنعت فضایی را برعهده گرفت که بسیاری از برنامه‌های صنعت فضایی ایران به دلیل توقف‌های سال گذشته، نیاز به بازنگری و بازبینی جدی داشت. در بسیاری از حوره‌ها از جمله پرتابگر، پایگاه فضایی، زیرساختی و ساخت ماهواره نیاز تغییر رویه جدی و شتاب‌دهی منطقی به صنعت فضایی داشتیم.

وی گفت: صنعت فضایی یک صنعت بسیار استراتژیک و راهبردی در دنیا محسوب می‌شود و اگر ایران در سال‌های آینده در صنعت فضایی به صورت جدی وارد نشده و نقش‌آفرینی جدی نداشته باشد به طور حتم در حوزه حکمرانی دچار چالش خواهیم بود. در همین راستا تمام تلاش دولت سیزدهم و شخص رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی احیای صنعت فضایی ایران و شتاب‌دهی این صنعت است که در همین راستا یک کار تیمی بسیار تنگاتنگ و قوی شکل گرفت

وی ادامه داد: همه بازیگران صنعت فضایی ایران از جمله وزارت ارتباطات و شخص وزیر، وزارت دفاع، وزارت علوم، نیروی هوافضای سپاه و سایر نهاد‌ها و بازیگران صنعت فضایی تلاش کردند تا با اتحاد و همدلی تغییر و تحول جدی در این صنعت ایجاد کنند.

تشکیل شورای عالی فضایی بعد از ۱۱ سال در دولت شهید جمهور آیت‌الله رئیسی

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به تلاش دولت سیزدهم برای احیای شورای عالی فضایی تصریح کرد: ۳ ماه بعد از تشکیل دولت سیزدهم شورای عالی فضایی که نزدیک به ۱۱ سال هیچ‌گاه با شخص رئیس‌جمهور برگزار نشده بود نخستین جلسه خود را تشکیل شد.

سالاریه با بیان اینکه صنعت فضایی در ایران یک صنعت توزیع‌شده است، گفت: صنعت توزیع‌شده به این معناست که بخش‌های دولت و حاکمیت حوزه‌های مختلف صنعت فضایی را پوشش داده و برعهده دارند. به عنوان مثال حوزه پرتاب و پرتابگر جزو وظایف نیرو‌های مسلح و وزارت دفاع است؛ حوزه ماهواره و حوزه بهره‌برداری از صنعت فضایی با وزارت ارتباطات و وزارت علوم و ... است؛ با وجود این این نهاد‌ها و ارگان‌ها در صنعت فضایی، وجود یک شورای عالی که شخص رئیس‌جمهور به عنوان هماهنگ‌کننده در محور آن قرار دارد بسیار ضروری است تا موازی‌کاری صورت نگیرد.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: این شورا براساس قوانین بالادستی وجود داشت که شخص رئیس‌جمهور و در نبود ایشان معاون اول رئیس‌جمهور بایستی جلسات این شورا را برگزار کند، اما ۱۱ سال این شورا برگزار نشد!

پایگاه فضایی چابهار از مصوبات مهم و راهبردی نخستین جلسه شورای عالی فضایی

سالاریه با اشاره به برگزاری اولین جلسه شورای عالی فضایی در دوران ریاست شهید رئیسی تصریح کرد: در نخستین جلسه، پروژه‌هایی که در صنعت فضایی تعریف شده و معطل مانده بود و همچنین پروژه‌های نیمه تمام فضایی به همراه پروژه‌های جدید مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. یکی از مهمترین پروژه‌هایی که در جلسه اول شورای عالی فضایی در دولت سیزدهم مورد بحث قرار گرفت پایگاه فضایی چابهار بود که یکی از زیرساخت‌های بسیار مهم و راهبردی برای صنعت فضایی کشور در آینده خواهد بود.

وی ادامه اداد: بعد از موضوع پایگاه فضایی چابهار، بحث اصلاح و بازنگری برنامه ۱۰ ساله فضایی جدید کشور مطرح شد. با توجه به توقف‌هایی که در این حوزه ایجاد شده بود و با توجه به رویکرد‌های جدید در صنعت فضایی، ضرورت دیده شد که این برنامه اصلاح، بازنگری و تدوین شود. نخستین جلسه شورای عالی فضایی در آذرماه ۱۴۰۰ برگزار شد و یکسال بعد در سال ۱۴۰۱ برنامه ۱۰ ساله راهبردی صنعت فضایی ایران را خدمت آقای رئیس‌جمهور ارائه کردیم.

رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: در طول یکسال ده‌ها جلسه برگزار شد که در آن کارگروه‌های تخصصی شورای عالی فضایی با حضور بازیگران و نهاد‌های مختلفِ اثرگذار تشکیل شده و برنامه بازنگری و ابعاد مختلف آن و برنامه‌های قبلی بازخوانی شد و درنهایت نقاط ضعف و قوت استخراج شد و براساس آن، هدف‌گذاری‌های جدیدی برای ۱۰ سال آینده صنعت فضایی مشخص شد.

هدف‌گذاری صنعت فضایی ایران برای سه سال ۱۴۰۴ و ۱۴۰۷ و ۱۴۱۰

وی ادامه داد: هدف‌های کاملاً کمی و کیفی تعیین شد و در بازه‌های زمانی سه سال ۱۴۰۴ و ۱۴۰۷ و ۱۴۱۰ تقسیم شد تا مشخص شود چه فناوری‌ها و ماهواره‌هایی باید توسعه پیدا کند، چه پرتابگر‌ها و زیرساخت‌هایی باید توسعه پیدا کند.

سالاریه گفت: برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران در سال ۱۴۰۱ ابلاغ شد. ما در سال ۱۴۰۰ بسیاری از پروژه‌هایی فضایی را تعریف کردیم که در ادامه و در ماه‌ها و سال‌های آتی نتایج آن را خواهید دید که از جمله آن‌ها ماهواره‌های سنجشی و ماهواره‌های مخابراتی است که مصوب نخستین جلسه شورای عالی فضایی در دولت سیزدهم است. در جلسه دوم شورای عالی فضایی، ملاک ما برنامه ۱۰ ساله فضایی شد که بعد از آن پروژه منظومه ماهواره‌ای ایران استارت خورد. خرید از ماهواره‌های بومی، فعال کردن بخش خصوصی، توسعه پرتابگر‌های خانواده قائم و خانواده سیمرغ و خانواده‌های مختلف پرتابگر‌ها در مراحل بعدی مورد توجه قرار گرفت.

وی ادامه داد: پرتابگر قائم ۱۰۰ نزدیک به ۳ پرتاب را در این دولت انجام داد که در پرتاب سوم به موفقیت رسید و یک رکوردی در صنعت فضایی ایران رقم زد. این موارد همگی در برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران به صورت صریح آمده است.

سالاریه گفت: همه بازیگران صنعت فضایی ایران، متولی اجرای برنامه ۱۰ ساله فضایی هستند و سازمان فضایی ایران به عنوان دبیرخانه شورای عالی فضایی، دستگاه هماهنگ‌کننده و نظارت‌کننده و راهبر این برنامه است.

وی با اشاره تغییر دولت‌ها و ضمانت اجرایی این برنامه ۱۰ ساله فضایی در دولت‌های بعدی تصریح کرد: این برنامه بایستی مستقل از دولت‌ها پیگیری شود و اگر دولتی در آینده بخواهد در این زمینه کوتاهی کند روند رو به رشد صنعت فضایی کشور دچار خدشه و مشکل خواهد شد. حوزه فضایی یک حوزه راهبردی است و عقب‌افتادگی در صنعت فضایی کشور جبران‌ناپذیر است.

سالاریه گفت: در حوزه‌هایی که صنعت "های‌تک" دارند افراد نخبه کار را پیش می‌برند از طرفی صنعت فضایی یک صنعت تحریمی است و اگر نخبگان صنعت فضایی در مدت زمان کوتاه چند ماهه نتوانند کار خود را جلو ببرند ممکن است این حوزه را ترک کنند.

رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: بسیاری از پروژه‌ها در این دولت تعریف شده ودر همین دولت نیز به نتیجه رسید از طرفی پروژه‌هایی که از دولت قبل باقی مانده بود در این دولت نتیجه داده و حتی به پرتاب رسید به عنوان مثال ماهواره پارس ۱ که سال گذشته پرتاب شد از جمله آنهاست. ماهواره‌هایی که در سال ۱۴۰۱ رونمایی کردیم شامل ماهواره طلوع ۳ و ماهواره ناهید ۲ ماهواره‌هایی هستند که آماده پرتاب هستند و طی چند ماه آینده پرتاب شده و در مدار قرار می‌گیرند.

وی خاطرنشان کرد: پیگیری‌های شخص رئیس‌جمهور، وزیر ارتباطات و حمایت‌های آن‌ها در پیشرفت صنعت فضایی ایران اثرگذار است. ماهر سه ماه وضعیت مصوبات شورای عالی فضایی را خدمت رئیس‌جمهور ارائه می‌دهیم و بازخوردی که از دفتر رئیس‌جمهور دریافت می‌کردیم نشان می‌دهد که برنامه فضایی درحال پیگیری است.

افزایش سطح دسترسی به داده‌های فضایی با ماهواره خیام

سالاریه تصریح کرد: بعد از تشکیل شورای عالی فضایی و آغاز اصلاح برنامه در همان سال ۱۴۰۱ اتفاقات بسیار مثبتی رقم خورد که یکی از آن‌ها پرتاب ماهواره خیام بود که برای پرتاب آن موانعی وجود داشت که الحمدالله با پیگیری‌های شخص شهید امیر عبداللهیان؛ وزیر امور خارجه و رئیس جمهور و وزیر ارتباطات این ماهواره در سال ۱۴۰۱ با ماهواره‌بر سایوز به فضا پرتاب شد. خیام یک ماهواره تصویربرداری با دقت تصویربرداری یک متر است که سطح دسترسی به داده‌های فضایی را در کشور ارتقا داد.

وی با اشاره به پرتاب‌های متعدد بعد از پرتاب ماهواره خیام گفت: پرتاب ماهواره مخابراتی ناهید را داشتیم که توسط پرتابگر ذوالجناح به فضا پرتاب شد. پرتاب زیرمداری بلوک انتقال مداری انجام شد که این پرتاب زیرمداری در سال ۱۴۰۱ انجام شد که یک پروژه بسیار مهم برای دسترسی به مدار‌های ارتفاع بالا است که از مصوبات مهم شورای عالی فضایی در جلسه اول، رسیدن به مدار ۳۶ هزار کیلومتر و مدار‌های زمین آهنگ بود که در همین راستا نیاز بود تا بسیار سریع پروژه‌های متعددی در پرتاب‌ها و تثبیت لایه ارتفاع پایین تعریف کنیم.

پرتاپ بلوک انتقال مداری ایران در سال ۱۴۰۳

سالاریه ادامه داد: یکی از نقش‌های مهم و جدی بلوک انتقال مداری، بحث دسترسی به مدار‌های ارتفاع بالا است. سال گذشته نمونه پروازی بلوک انتقال مداری رونمایی شد و امسال و به زودی زود شاهد پرتاب این بلوک انتقال مداری خواهیم بود. پروژه بلوک انتقال مداری یک پروژه بسیار مهم و راهبردی برای کشور است.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: نمونه کیفی پروژه ناهید ۲ که یک ماهواره مخابراتی است به اتمام رسید و در دهه فجر سال ۱۴۰۱ در روز فناوری فضایی رونمایی شد. سپس ماهواره پایا یا طلوع ۳ را داشتیم که یک ماهواره سنجشی با دقت تصویربرداری ۱۰ متر رنگی و ۵ متر سیاه و سفید است که این نیز بسیار پروژه مهمی است و در دسترسی به تصاویر فضایی و ماهواره‌ایی کمک بسیار زیادی به ما خواهد کرد.

موفقیت ایران در رسیدن به ارتفاع ۷۵۰ کیلومتری با پرتاب موفقیت آمیز قائم ۱۰۰ در سال ۱۴۰۲

وی تأکید کرد: در سال ۱۴۰۲ پرتاب موفقیت آمیز قائم ۱۰۰ را داشتیم که برای نخستین بار کشور به ارتفاع ۷۵۰ کیلومتری رساند و در این پرتاب موفق شدیم تزریق مداری به ارتفاع ۷۵۰ کیلومتری داشته باشیم. قائم ۱۰۰ یک پرتابگر سوخت جامد است که با همت متخصصان نیروی هوا و فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این کار انجام شد.

پرتاب ۳ ماهواره ایرانی با ماهواره‌بر سیمرغ

سالاریه خاطرنشان کرد: در ادامه پرتاب ماهواره‌بر سمیرغ را داشتیم که یک ماهواره‌بر سوخت مایع است که در مدار ۴۵۰ کیلومتری خضیض و ۱۱۰۰ کیلومتر اوج مدار بیضوی که ما سه تزریق موفق ماهواره در مدار داشتیم که توسط وزارت دفاع انجام شد. ماهواره مهدا یک ماهواره مخابراتی است که پرتاب شده و داده‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پرتاب ماهواره سنجشی پارس ۱ در اسفندماه ۱۴۰۲

وی ادامه داد: در اسفندماه ۱۴۰۲ پرتاب ماهواره پارس ۱ را داشتیم که مورد اشاره قرار گرفت. این ماهواره یک ماهواره سنجشی و بسیار ارزشمند است چراکه تاکنون ماهواره‌ای با این تعدد زیرسیستم‌ها در مدار نداشتیم. ماهواره نور ۲ در اسفندماه ۱۴۰۱ و ماهواره نور ۳ در مهرماه ۱۴۰۲ به فضا پرتاب شد که ماهواره‌های سنجشی هستند.

رونمایی از سکو‌های سوخت جامد پایگاه فضایی چابهار در ۱۴۰۳؛ نخستین پرتاب از پایگاه چابهار در ۱۴۰۳ انجام می‌شود

رئیس سازمان فضای ایران با اشاره به پروژه پایگاه فضایی چابهار گفت: این پروژه، از پروژه‌های زیرساختی بسیار مهم و عظیم کشور است که در دولت آقای رئیسی آغاز شد و بهره‌برداری از این پایگاه نیز در این دولت آغاز می‌شود و بنا داریم نخستین پرتاب را در سال ۱۴۰۳ از همین پایگاه داشته باشیم. پایگاه فضایی چابهار، یک پایگاه بسیار بزرگی است و سکو‌های سوخت جامد این پایگاه امسال مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد ونخستین پرتاب‌های خورشید آهنگ ما انجام خواهد شد.

وی گفت: ما مدار‌های متعددی داریم و مهمترین مزیت پایگاه فضایی چابهار موقعیت جغرافیایی آن است که ما می‌توانیم ماهواره‌ها را در مدار‌هایی با شیب‌های مختلف قرار بدهیم. شیب مداری به معنای زاویه صفحه مدار با خط استوا است؛ برای ماهواره‌های سنجشی، رسیدن به مدار‌های خورشیدآهنگ جزو ضروریات و واجبات کشور است.

سالاریه گفت: زمین پروژه پایگاه فضایی چابهار از سال ۱۳۹۰ در اختیار سازمان فضایی ایران و وزارت ارتباطات قرار گرفت که با نگاه ویژه رئیس‌جمهور شهید این کار آغاز شد.

دلایل انتخاب چابهار برای تأسیس پایگاه فضایی اختصاصی ایران

وی با اشاره به دلایل انتخاب پایگاه فضایی در چابهار گفت: این پایگاه در جوار آب‌های آزاد یعنی اقیانوس هند از جنوب و دریای عمان قرار دارد و پنجره پرتاب یا مسیر پرتاب بسیاری خوبی برای کشور فراهم می‌کند. پایگاه فضایی چابهار یک پایگاه فضایی اختصاصی صنعت فضایی خواهد بود که البته ما پایگاه‌های دیگر فضایی در کشور داریم که چندمنظوره هستند، اما پایگاه فضایی چابهار، یک پایگاه ویژه فضایی است.

مزیت‌های ایجاد پایگاه فضایی چابهار

سالاریه گفت: مزیت پایگاه فضایی چابهار این است که به بنادر و آب‌های آزاد دسترسی دارد و امکان انجام عملیات برای سایر کشور‌ها را دارد و نگاه شهید جمهور آیت الله رئیسی نیز این بود که از این پایگاه، بهره‌برداری‌های بین‌المللی انجام شود.

۱۰۰۰ میلیارد تومان رقم قرارداد سازمان فضایی ایران با بخش خصوصی

وی گفت: یکی از نکات مهم، بحث فعال‌سازی زیست بوم خصوصی بخش فضایی کشور است. خود شخص رئیس‌جمهور شهید بار‌ها اعلام کردند که برای فعال‌شدن صنعت فضایی کشور بایستی بخش خصوصی فعال شود. بخش فضایی بدون حضور دانش‌بنیان‌ها و بخش خصوصی و همچنین برنامه ۱۰ ساله کشور امکان اجرایی شدن ندارد. مجموعه قرارداد‌هایی که با بخش خصوصی در حوزه فضایی امضا کردیم نسبت به تمام ادوار صنعت فضایی ایران بی نظیر است و نزدیک به ۱۰۰۰ میلیارد تومان قرارداد با بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف داریم.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: پروژه منظومه ماهواره‌ای و اینترنت اشیا یا همان پروژه شهید سلیمانی یکی از پروژه‌های سازمان فضایی ایران با بخش خصوصی است.

وی با اشاره به آمار تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فضایی گفت: در حوزه بالادست صنعت فضایی که یک حوزه سخت و ماهواره‌سازی است وحتی در پرتابگرها، نزدیک به ۲۰ شرکت دانش‌بنیان وجود دارند که سازمان فضایی ایران در حال کار با آن‌ها است. ما پروژه‌های زیادی در حال اجرا داریم که از جمله آنها، چند ده پروژه ماهواره‌سازی و در حال تکمیل ماهواره داریم که همین پروژه منظومه شهید سلیمانی، امسال نخستین پرتاب‌های تحقیقاتی آن انجام می‌شود.

سالاریه گفت: تمامی صنایع با تکنولوژی ایران شامل تحریم است که شامل نظامی و غیرنظامی می‌شود. صنعت فضایی ایران یک صنعت غیرنظامی و سیویل در ایران بوده و متولی آن نیز وزارت ارتباطات است. تحریم کار را مشکل می‌کند، اما خواست و اراده بر انجام کار بسیار مهم است. امروز صنایع دفاعی ما در شدیدترین حالت تحریمی است، اما جزو پیشرفته‌ترین صنایع ایران محسوب می‌شود.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: دسترسی به داده‌های زمینی از سطح زمین از طریق فضا در زمان کوتاهی میسر است. یک ماهواره در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری هر ۱.۵ ساعت می‌تواند یکبار زمین را دور بزند و اگر تعداد این ماهواره‌ها زیاد باشد می‌تواند در فواصل زمانی بسیار کوتاهی داده‌های سطح زمین را داشته باشد. داده‌های سطح زمین در صنعت کشاورزی ایران، معدن، مدیریت منابع طبیعی، محیط زیست، ریزگرد، منابع آبی به صورت مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تخمین سطح زیر کشت محصولات کشاورزی با تصاویر ماهواره‌ای

وی تصریح کرد: یک همکاری خوبی وزارت ارتباطات و وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفت که سنجش و ارزیابی سطح زیر کشت محصولات مختلف کشاورزی بود. این کار در گذشته با روش‌های دستی و سنتی انجام می‌شد، اما امروز با این همکاری، با کمک تصاویر ماهواره‌ای انجام می‌شود. با این کار، میزان واردات و صادرات و سطح زیر کشت محصولات کشاورزی را یکماه مانده به برداشت تخمین می‌زنیم.

سالاریه گفت: یک واحد پولی هزینه‌کرد در صنعت فضایی، ۳۰ برابر بازدهی خواهد داشت که این آمار جهانی است. بعد از ماهواره‌های سنجشی و تصویربرداری به ماهواره‌های مخابراتی می‌رسیم که در تمام زندگی مردم به عنوان ارائه خدمات رادیو تلویزیونی، ارائه خدمات اینترنت، ارائه خدمات پهن‌باند، انتقال داده از یک نقطه به نقطه دیگر در شرایط عادی و بحرانی، می‌تواند یک پشتیبان بسیار خوب و قابل اعتماد برای زیرساخت‌های زمینی ما شود.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: همه زیرساخت‌های زمین ارتباطی به یک پشتیبان نیاز دارند که آن پشتیبان می‌تواند پشتیبان فضایی باشد. امروز نفتکش‌های ایرانی، ناوگان حمل و نقل زمینی، ریلی و هوایی به خدمات فضاپایه احتیاج دارد. 

نخستین پرتاب در حوزه زیست فضایی بعد از ۱۰ سال در دولت شهید‌جمهور آیت الله رئیسی انجام شد

وی گفت: ما شاخص‌های زیادی در برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور دیده‌ایم؛ در ماهواره‌های مخابراتی، توسعه ماهواره‌های مخابراتی زمین آهنگ و توسعه پرتابگر‌های زمین آهنگ را داریم که ساخت بومی باید در آن‌ها انجام شود. در موضوع زیست فضا در دولت آقای رئیسی احیا شد و بعد از ۱۰ سال ما نخستین پرواز در حوزه زیست فضا را انجام دادیم و بحث زیست فضا و اکتشافات فضایی در برنامه ۱۰ ساله فضایی مورد توجه قرار گرفته است.

سالاریه خاطرنشان کرد: در پایگاه فضایی چابهار، ما پرتاب‌های بین‌المللی سنگین وزن را از طریق پایگاه فضایی چابهار بایستی انجام شود. در ماهواره‌های سنجشی، رسیدن به ماهواره‌های سنجشی راداری با دقت بسیار بالا در بازه یک متر تا دومتر در برنامه ۱۰ ساله فضایی دیده شده است. برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران براساس میزان توسعه فناوری‌های کشور اصلاح خواهد شد.