اقداماتی که با وجود شباهت، تفاوتهایی اساسی در هدف و روند درمان خود دارند. موضوعی که دکتر محمدصادق آخوندی، متخصص ارتودنسی و استاد دانشگاه تهران هم آن را تایید میکند و از ویژگیهای اختصاصی هرکدام میگوید.
باور برخی از افراد بر این است که انجام ارتودنسی در سنین بزرگسالی تاثیر چندانی برای درمان و اصلاح درمانها ندارد؛ به نظر شما این باور درستی است؟
واقعیت این است که هر مشکل دندانی، سن درمانی خودش را دارد؛ البته این موضوع به معنای اینکه بعد از گذشت سن خاصی، دیگر درمان نمیشود نیست بلکه ارتودنسی مجموعهای از درمانهاست که دربرخی مواقع لازم است درسنین هفت تا ۱۰سالگی انجام شود و در برخی دیگر دربازه زمانی ۱۰تا۱۳سالگی. بله ما بهترین سن وفرصت طلایی برای درمان را داریم ولی اگر در بزرگسالی قصد درمان داشتیم، ناشدنی و ناممکن نیست ولی شاید کمی پیچیدهتر و سختتر از دوره طلایی انجام شود.
به نظر شما، انجام ارتودنسی، بیشتر جنبه درمانی را شامل میشود یا زیبایی؟
طبیعتا بخش اصلی انجام ارتودنسی، جنبه درمانی آن است.درواقع در ارتودنسی ما سه هدف اصلی داریم؛ اولین هدف، رسیدن به یک عملکرد خوب در سیستم دندانها و فک است. هدف دوم، داشتن یک وضعیت قابل ثبات برای دندانها و در نهایت هدف سوم در ادامه اهداف اولیه، زیبایی است که درنتیجه انجام ارتودنسی حاصل میشود.پس خوب است بدانیم که هدف ازانجام ارتودنسی، صرفا زیبایی نیست اما بخشی از کار و یکی از اهداف غایی در روند درمان، زیبایی را هم شامل میشود.
شما انجام ارتودنسی را چقدر ضروری میدانید؟
کاملا به نوع مشکل درمانی و شرایط فرد بستگی دارد؛ چنانکه در برخی مواقع و به تشخیص پزشک، باید حتما انجام شود و در موقعیتی دیگر، طرف میتواند با آن زندگی کند، بدون اینکه در آینده دچار مشکل شود. شخصا معتقدم زمانی که جنبه زیبایی اولویت دارد، میشود آن را تحمل کرد اما گاهی یک مشکل کوچک هم میتواند به باقی دندانها و حتی بافت آسیب برساند و انجام ارتودنسی ضرورت دارد.
و برای اینکه کار دندانهایمان به ضرورت انجام ارتودنسی نکشد، راههای پیشگیری هم وجود دارد؟
البته که وجود دارد! درست است که برخی از مشکلات دهان و دندان، ناهنجاریهای بدو تولد هستند اما برخی از راههای پیشگیری هم وجود دارد که میتواند از وقوع مشکل جلوگیری یا از شدت مشکل کم کند. اما جالب است بدانید که این پیشگیریها نه در حوزه رفتارهای فردی بلکه در قالب درمانهای کوتاه مدت و رسیدگیهای درمانی شکل میگیرد و از مشکلات بزرگتر جلوگیری میکند. در واقع ما در این زمینه، با درمانهایی مواجه هستیم که اثر و خاصیت جلوگیری و پیشگیری کننده بر مشکل دارند.
اما یکی از اقدامات محبوب این روزها در حوزه دندان، انجام لمینت است؛ ارتودنسی و لمینت چه تفاوتی با هم دارند؟
این دو عمل کاملا با همدیگر متفاوت است. در واقع لمینت ظاهر را اصلاح میکند ولی ارتودنسی در قدم اول، صرفابه رفع مشکلات بافت وساختاری دندان توجه دارد. اما این تفاوت کجا دردسرساز میشود؟ آنجا که به قصد درمان و اصلاح دندان، به لمینت روی میآوریم در حالی که لمینت اصلا توانایی چنین هدفی را ندارد.پس بهتر است بپذیریم که لمینت نمیتواند جایگزین ارتودنسی باشد. این اقدام فقط مشکلات ظاهری و بیرونی دندان را میتواند رفع کند. نقصهای مینایی،پوسیدگی وساییدگی هم ازجمله دیگر مشکلات ظاهری هستند که با لمینت رفع خواهد شد اما ارتودنسی روال دیگری دارد. برای همین اگر کسی به قصد مرتبسازی دندانها، لمینت را انتخاب کند، تصمیم بسیار اشتباهی گرفته است!
و این باور که لمینت در عین زیبایی، میتواند به باطن دندانها آسیب برساند درست است؟
اگرکاربه درستی انجام شود خیر؛ امااگرقرارباشد جایگزینی برای ارتودنسی باشد،طبعا به جای اصلاح وزیبایی، جنبه آسیبرسانیاش به دندان پررنگترخواهد بود.
در این میان، پوشش بیمهای چقدر از بار انجام این اقدامات درمانی دهان و دندان را بر عهده گرفتهاست؟
یاید بگویم که متاسفانه پوشش بیمهای خوب و قابلتوجهی برای درمان ارتودنسی، با وجود اهمیت و تاکید بر جنبه درمانیاش صورت نمیگیرد؛ چنانکه بیمههای پایه که اصلا پوششی برای این اقدامات ندارند و بیمههای تکمیلی هم آنقدر مختصر و ناچیز است که نمیتوان از آن به عنوان حمایت نام برد. با توجه به طولانی بودن دوره درمان ارتودنسی، طبیعی است که پرداخت همه هزینه درمان از هزینه شخصی، فشار مضاعفی برای افرادی که نیاز به درمان دارند، است؛ موضوعی که درمان را برایشان سخت و دردسرساز میکند و لزوم توجه سازمانهای بیمهای به این موضوع را بیشتر از هر وقت دیگری نشان میدهد.