شکل‌گیری سینمای بومی در دل جنگ رسانه‌ای

این رویکرد از آنجا قابل‌توجه به‌نظر می‌ر‌سد که اغلب فیلمسازان جوان جهان عرب به‌دنبال روایت‌ها و داستان‌هایی هستند که ریشه‌های هویتی در این منطقه را نشان می‌دهد.اگرچه این رویکرد با سینماگران فلسطینی، لبنانی و سوری آغاز شده، اما سینمای کشورهایی مثل مصر، تونس والجزایر هم در این راستا گام‌های جدی برداشته‌اند. حتی این نکات به کشورهای عربستان، امارات و کویت هم که سینمای نوپایی دارند سرایت کرده است. 
   
جذب جوانان به سینمای بومی
از جهان عرب خبر می‌رسد که فیلمسازان کشورهای مختلف عربی و از‌جمله فلسطین قصد دارند با آثار خود جوانان کشورهای خود را جذب سینمای بومی و تولیدات داخلی کنند. این کار قرار است با تلفیق داستان‌های بومی و تکنیک پیشرفته جهانی صورت بگیرد تا در هر دو زمینه محتوا و ساخت، به دل تماشاگران عرب‌زبان بنشیند. در شرایطی که صنعت سینما در جهان عرب در تلاش برای ادامه حیات و کسب موفقیت‌های بیشتر است، فیلمسازان عرب‌زبان روی این نکته تاکید می‌کنند که با توجه به شرایط روز جامعه جهانی، باید تغییراتی در شکل و ساختار تولیدات سینمایی ایجاد و آنها را به‌روز کرد. این به‌روز کردن در‌حالی بایستی صورت گیرد که داستان‌های محصولات سینمایی همچنان در همان ژانرهایی تولید شوند که محبوب عموم تماشاگران هستند اما باید رویکردی هویتی به جهان عرب داشته باشد.
   
رهایی از بلاک‌باسترهای هالیوودی 
از درام‌های خانوادگی و کمدی‌های رمانتیک گرفته تا اکشن‌های دلهره‌آور و درام‌های ترسناک که به‌تازگی مورد توجه فیلمسازان و تماشاگران کشورهای عربی قرار گرفته، صنعت سینمای جهان عرب نیازمند تغییراتی عمده است. این تغییرات از این نظر جدی گرفته شده زیرا تماشاگران سینما که جوانان بخش عمده آن را تشکیل می‌دهند، با استفاده کردن از وسایل تازه‌ای چون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی با تغییرات زیادی روبه‌رو بوده‌اند. حالا صنعت سینما باید خودش را با این تغییرات وفق داده و دست به تولید آثاری بزند که با شرایط امروز تماشاگران و جوانان همخوانی داشته باشد. تحلیلگران سینمایی بر این باورند که در صورت عدم‌تغییرات عمده در نوع نگاه صنعت سینمای جهان عرب و همراهی آن با خواسته‌های امروزی جامعه عرب‌زبان، تولیدات بلاک‌باستری هالیوود می‌تواند زمام امور را در دست گرفته و تسلط خود بر جدول گیشه نمایش سینماها را حفظ کند. این در‌حالی است که در سال‌های اخیر، تولیدات جذاب و سرگرم‌کننده عرب‌زبان توانسته‌ رکوردهای فروش را در کشورهای مختلف عربی شکسته و بر تولیدات جنجالی و پرسروصدای هالیوودی برتری پیدا کنند.
   
از چالش‌های عربی تا نیاز به تغییرات
موقعیت صنعت سینمای جهان عرب زمانی با چالش روبه‌رو می‌شود که کشورهایی چون عربستان‌سعودی، امارات متحده عربی و کویت صاحب صنعت سینمایی نوپا بوده وهنوز مثل لبنان، مصر یاسوریه فاقد یک صنعت سینمایی قوی وکهن هستند.با این‌حال و با وجود آن‌که هنرمندان این کشورها هم درحال برداشتن قدم‌های ابتدایی خود هستند، فیلم‌های‌شان با موفقیت‌های بسیار خوبی‌روبه‌روشده ونویدآینده‌ای مثبت رامی‌دهند.فیلمسازان‌عرب‌زبان درگفت‌وگوهای مختلف خودبراهمیت برگزاری جشنواره‌های منطقه‌ای، احداث سالن‌های جدید سینما، استفاده از داستان‌های جذاب مردم‌پسند و بهره‌گیری همزمان از تکنولوژی روز سینما تاکید می‌کنندومی‌گویند،قرارگرفتن همه این عوامل درکنار یکدیگر کمک می‌کند تاجهان عرب شاهدرشد وشکوفایی بیشتر صنعت سینما درهمه زمینه‌ها و رشته‌ها باشد وازهمین طریق فرهنگ‌سازی با سینماهاهم به‌دست هنرمندان عرب رقم خواهد خورد.
   
انعکاس تجربیات روزمره
مریم الاوادی، کارگردان فیلم «عمه سلاما و کبریت‌ساز» که این اثر را برای قشر سنی نوجوان ساخته، درباره تغییر رویکردها در سینمای عرب می‌گوید: «‌نوجوانان معمولا از آن لحن روایتی استقبال می‌کنند که منعکس‌کننده تجربیات‌شان است. به همین دلیل از فیلم‌هایی استقبال می‌کنند که درباره شرایط زندگی و فعالیت‌های روزمره‌شان باشد. آنها در این داستان‌ها خودشان و مشکلات‌شان را می‌بینند و با شخصیت‌های اصلی ماجرا همذات‌پنداری می‌کنند. زمانی که این داستان‌ها با پرداختی تصویری و جذاب به آنها ارائه شود، میزان موفقیت فیلم‌ها بسیار بیشتر می‌شود.‌»این کارگردان جوان افزود: «کودکان و نوجوانان جهان عرب تفاوت بسیار زیادی با هم‌سن و سالان خود در اروپا و آمریکا دارند و مسائل و مشکلات و دردهای آنان از جنس دیگری است. برای همین است که ما فیلمسازان بومی باید دست به‌کار شده و محصولاتی تولید کنیم که خاص بچه‌های خودمان است و از دل فرهنگ و سنن خود ما بر‌خاسته باشد.»
   
داستان نقطه‌قوت سینمای عرب در نبردی ناعادلانه
احمد الخوداری، فیلمساز معتبر جهان عرب که فیلم «آماکور» او درباره یک دنبال‌کننده اینفلوئنسری است و با تصادفی روبه‌رو شده که حافظه‌اش را پاک کرده، موافق این نکته است که تماشاگران نوجوان و جوان عرب‌زبان برخلاف همتایان غربی خود که بیشتر به‌دنبال سرگرمی و فانتزی هستند، به محتوای داستان فیلم‌ها اهمیت زیادی می‌دهند و می‌خواهند با داستان‌هایی سرگرم‌کننده روبه‌رو شوند که وصف حال شرایط و زندگی‌شان است: «این روزها شاهد آن هستیم که شبکه‌های خانگی نمایش فیلم هم چون نتفلیکس، ویدئو‌پرایم و دیگران تلاش سختی می‌کنند تا جوانان و نوجوانان جهان عرب را جذب سریال‌ها و فیلم‌های خود کنند. تلاش زیادی صورت می‌گیرد تا محصولات بومی با بلاک‌باسترهایی چون «تاپ‌گان» یا «پسرهای بد» مقایسه شده و این‌طور نتیجه‌گیری شود که تماشاگران عرب‌زبان بهتر است بیننده چنین محصولات باکیفیتی باشند تا تولیدات بومی. به‌صورت طبیعی فشار بسیار زیادی روی هنرمندان داخلی هست و ما با هزینه‌های مشخصی مشغول تولید فیلم‌های‌مان هستیم که قابل مقایسه با رقم تولید پروژه‌های هالیوودی نیست. این نبردی ناعادلانه است که نقطه‌قوت ما مربوط به این می‌شود که هنرمندان عرب‌زبان داستان‌ها و محتواهایی را مورد استفاده قرار می‌دهند که اختصاص به مردم همین منطقه دارد.»
   
میراث فرهنگی گذشتگان
فرح نابوسی، فیلمساز فلسطینی هم با تاکید بر میراث فرهنگی گذشتگان خود، می‌گوید، میل و عطش او برای فیلمسازی برای این بوده که داستان‌های مردم سرزمین خود رابرای مخاطبان به تصویر بکشد:«‌فکرمی‌کنم این نکته بسیار مهمی است که جوانان و نوجوانان الگوها و مدل‌هایی دارند که به آنها احترام می‌گذارند و تحسین‌شان می‌کنند. وظیفه ما به‌عنوان هنرمند این است که به آنها مدل‌ها و الگوهای درست و مناسب را پیشنهاد کنیم تا انگیزه‌های درونی و پنهان آنها را شکل داده و سازماندهی کند. فیلم‌های من درباره فلسطین و مردم آن است. این مضمون بیش ازچند دهه مورد توجه هنرمندان جهان عرب بوده است. این روزها که غزه در حال ویرانی کامل است و اهالی آن قتل‌عام می‌شوند، من در مقام فیلم‌ازعلاقه‌مند ساخت فیلم‌هایی هستم که دارای عمق و مفهوم باشند تا واقعیت‌های تلخ زندگی فلسطینی‌ها را به بقیه مردم جهان عرب به نمایش بگذارم. در این رابطه، هر آنچه که جوانان و نوجوانان جهان عرب را درگیر خود می‌کند،مرا نیز درگیر می‌کند.»

دلایلی برای خوشبینی
اهل فن به این موضوع اشاره می‌کنند که دو دلیل برای خوشبینی وجود دارد که براساس آن می‌تواند به بارورتر شدن صنعت سینمای جهان عرب کمک کند؛ اولی ارزان‌تر شدن وسایل و ادوات فیلمسازی است که راه را برای تولید تعداد بیشتری فیلم فراهم کرده و دومی رشد فضاهای اجتماعی مثل یوتیوب که امکان نمایش فیلم‌ها را سهل‌تر می‌کند. هنرمندان عرب‌زبان در این نکته وحدت‌نظر دارند که مبارزه برای جذب تماشاگران بومی، مبارزه‌ای ادامه‌دار است که راه پیروزی در آن همراه شدن با پیشرفت‌های تکنیکی معاصر و استفاده از آن برای تعریف داستان‌هایی بومی و عربی است.