دو روی سکه عملکرد تیروئید

هرگونه اختلال درتولید این هورمون‌هامی‌تواند ‌به دو وضعیت اصلی منجر شود: کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) و پرکاری تیروئید. (Hy perthyroidism)  برای تشخیص کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، پزشک معمولاانجام آزمایش خون را برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌هایTSH،T۳ وT۴تجویزمی‌کندودرصورت وجود علائم مشکوک ممکن است ازسونوگرافی تیروئیدیااسکن رادیواکتیو برای بررسی عملکرد این غده استفاده کند.درادامه به بررسی این دواختلال،علل، علائم وروش‌های پیشگیری ازآنها می‌پردازیم. 

کم‌کاری تیروئید‌؛ کاهش سرعت متابولیسم
کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که این غده نتواند میزان کافی از هورمون‌های تیروئیدی را تولید کند. این وضعیت باعث کاهش متابولیسم بدن و درنتیجه علائمی مانند خستگی، افزایش وزن و احساس سرمامی‌شود. ازعلائم کم‌کاری تیروئید دربدن می‌توان به مواردی چون خستگی مزمن و بی‌حالی، افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی، احساس سرما حتی درهوای معتدل،خشکی پوست و شکنندگی مو و ناخن، کاهش تمرکز و کندی ذهنی، یبوست مزمن، افسردگی و کاهش انگیزه و تورم در ناحیه گردن(به دلیل بزرگ شدن تیروئید یا گواتر) اشاره کرد. 
 
دلایل کم‌کاری تیروئید
بیماری هاشیموتو: یک بیماری خودایمنی است که درآن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می‌کندوموجب کاهش عملکرد آن می‌شود. 
کمبود ید: ید یکی از مواد ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئیدی است و کمبود آن می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود. 
اختلالات مادرزادی: برخی افراد از بدو تولد دچار نقص در عملکرد تیروئید هستند. 
درمان‌های پزشکی: جراحی‌های تیروئید یا مصرف برخی داروها می‌تواند باعث کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی شود. 
   
راه‌های پیشگیری از کم‌کاری تیروئید
مصرف مواد غذایی حاوی ید مانند ماهی، لبنیات و نمک یددار
داشتن رژیم غذایی متعادل و سالم
انجام آزمایش های دوره‌ای برای بررسی عملکرد تیروئید
مدیریت استرس و پرهیز از عوامل تشدیدکننده بیماری‌های خودایمنی

پرکاری تیروئید‌؛ افزایش بیش از حد متابولیسم
پرکاری تیروئید برعکس کم‌کاری تیروئید است و زمانی رخ می‌دهدکه غده تیروئید مقدار بیش از حدی از هورمون‌های T۳ و T۴ را تولید کند. این وضعیت ‌به تسریع متابولیسم بدن منجر شده ومشکلاتی مانندکاهش وزن ناگهانی، تپش قلب و اضطراب را ایجاد می‌کند. ازعلائم پرکاری تیروئید دربدن می‌توان به مواردی چون کاهش وزن سریع بدون تغییر درمیزان غذاخوردن، تپش قلب وافزایش ضربان قلب، احساس گرمای بیش ازحد و تعریق زیاد، لرزش دست‌ها، تحریک‌پذیری وعصبانیت،مشکلات خواب وبرجستگی چشم‌ها (در بیماری گریوز) اشاره کرد. 
 
دلایل پرکاری تیروئید
بیماری گریوز: شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید، یک اختلال خودایمنی است که باعث تحریک بیش از حد غده تیروئید می‌شود. 
ندول‌های تیروئیدی: توده‌های غیرسرطانی که باعث افزایش تولید هورمون تیروئیدی می‌شود. 
مصرف بیش از حد ید: مصرف زیاد ید می‌تواند تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی را تحریک کند. 
التهاب تیروئید(تیروئیدیت): در برخی موارد، عفونت‌ها یا التهاب تیروئید می‌تواند ‌به آزاد شدن بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی منجر شود. 
   
راه‌های پیشگیری از پرکاری تیروئید
کنترل میزان مصرف ید و پرهیز از مکمل‌های حاوی ید بیش از حد
بررسی و کنترل منظم سطح هورمون‌های تیروئیدی
مدیریت استرس و داشتن سبک زندگی سالم
پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای تیروئیدی

درمجموع اختلالات تیروئیدی،چه کم‌کاری وچه پرکاری،می‌تواندتأثیرات‌جدی برسلامت‌فرد‌داشته باشد.آگاهی‌ازعلائم،انجام آزمایش‌های منظم و پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند درپیشگیری وکنترل این بیماری‌ مؤثر باشد.اگر علائمی مانندخستگی شدید، تغییرات ناگهانی وزن یا مشکلات قلبی تجربه کردید، حتما برای بررسی وضعیت تیروئید خود به پزشک متخصص مراجعه کنید.