حضور جهادگران در اتفاقات و حوادث غیرمترقبه‌ای مثل سیل و زلزله مهر تاییدی بر قدرت بازوان بسیج سازدگی است. به سراغ سردار محمد زهرایی رییس سازمان بسیج سازندگی کشور رفتیم تا گفتگویی با ایشان داشته باشیم. جایی که سردار تمام حرف هایش را در یک جمله می‌زند و معتقد است با جبهه سازی می‌توانیم گروه‌های جهادی را جهانی کنیم.
سردار! از تولد بسیج سازندگی و برنامه‌های این مجموعه در روز‌های اول بگویید.
وقتی که جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی ادغام شد، بسیج سازندگی جهت انجام کار‌های مهمی که زمین می‌ماند تشکیل شد. چون نمی‌توانستیم همه فعالیت‌های قبلی را بر عهده بگیریم، ساماندهی جریان جهادی کشور به این مجموعه سپرده شد تا در طول زمان و در دولت‌ها دستخوش تغییر نشود. بعد از چند سال به صورت قانونی از مجلس تاییده گرفته و به یک دستگاه اجرایی تبدیل شدیم و نهاد‌های دیگر مجاز شدند در عرصه‌های مختلف محرومیت زدایی پروژه هایشان را به ما واگذار کنند.طی سنوات اخیر هم در بودجه سالیانه مجلس و برنامه هفتم مصوبات و احکام خوبی داریم. به عنوان مثال حکم مردمی سازی اقتصاد به نام بسیج سازندگی وجود دارد.
بسیج سازندگی در چه حوزه‌هایی به صورت ویژه فعال است؟
چند ماموریت اصلی بر عهده ماست. ابتدا ساماندهی حرکت‌های جهادی که با گسترش کمی و کیفی همراه است.موضوع بعدی پروژه‌های محرومیت زدایی با توان و نگاه بسیج کننده مردم و کمک به دولت است.شعارمان این است که "ما سیاست را میفهمیم، ولی سیاست زده عمل نمی‌کنیم" وظیفه ما کمک به دولت‌ها می‌باشد.حضرت آقا می‌فرماید شما بازوی اجرایی دولت‌ها باید باشید و اشاره کرده اند، بعضی از دولت‌ها از این ظرفیت‌ها استفاده می‌کنند و بعضی هم استفاده نکردند.
دولت‌ها وقتی به مردم می‌رسند دچار خلا می‌شوند. یعنی حتی وقتی می‌خواهند خدمتی ارایه کنند، مافیا‌ها و واسطه‌ها بیش از دیگران سهم می‌برند. چون سطح تماس با مردم ظرافت‌های خاص خودش را دارد. به همین خاطر پروژه‌های محرومیت زدایی با حضور بسیج سازندگی تعریف میشود و با برنامه ریزی درست، به نتایج مورد نظر می‌رسد.
مثلاً در ناترازی انرژی که به دغدغه مردم و دولت تبدیل شد، می‌توان با اصلاح الگوی مصرف بخشی از مشکلات را در کمترین زمان ممکن رفع کرد.
در بحث ارتباط با جامعه و رفع مشکلات نیز چهار ماموریت داریم.
ابتدا ماموریت انجام پروژه‌های محرومیت زدایی و حل مسائل و مشکلات با دولت است.
دوم خدمات مومنانه تعریف شده. مثلا برنامه‌های ماه مبارک رمضان و طرح ضیافت کریمانه و آزادسازی زندانیان از این جنس اقدامات به شمار می‌آید.
سوم، مدیریت بحران در دستور کار است. ما متولی حوزه مدیریت بحران در کشور نیستیم بلکه کمک کننده هستیم. ظرفیتی داریم که اگر در بحران‌ها به کمک دولت نیاید امکان دارد آن‌ها نتوانند مشکلات و معضلات را جمع کنند.
چهارمین ماموریت هم اقتصاد مقاومتی است. اقتصادی که به مردم مربوط میشود. با این توضیح که هرگز در اقتصاد کلان ورود پیدا نمی‌کنیم.
طرحی برای ماه مبارک رمضان در دستور کار دارید به نام "ضیافت کریمانه" در مورد آن توضیح بدید.
در ضیافت کریمانه حضور فعال مردمی حرف اول را می‌زند. منظور از مردم، بسیجیانی که کارت بسیج دارند یا گروه‌های جهادی نیست بلکه هر کسی که دوست دارد خدمتی انجام دهد می‌تواند دور سفره بزرگ و با برکت ضیافت کریمانه بنشیند.
برای حضور در ضیافت کریمانه به مبلغ بالا یا کمک زیاد نیاز نیست. می‌توان با یک ماکارانی یا یک قوطی رب و مواد غذایی دیگری که در خانه وجود دارد، در این طرح شرکت و از ثواب آن سهم برد.
در ضیافت کریمانه قرار و انتظار این است گروه‌های جهادی، بسیجیان و جهادگران یک کار شبکه‌ای انجام داده و به صورت منسجم و هدفمند نقش حلقه وصل بین نیازمندان با خیرین و خانواده‌هایی که قصد کمک دارند بشوند.
در حوادث و اتفاقاتی مثل سیل و زلزله و خانه سازی برای محرومان و... گروه‌های جهادی تمام تمرکزشان برای انجام درست و سریع کار‌ها بود. حالا می‌گوییم همه تمرکز باید روی یک میلیون خانواده‌ای باشد که در ضیافت کریمانه می‌خواهیم بخشی از نیاز‌ها و دغدغه هایشان را برطرف کنیم.
آیا این تعداد خانواده شناسایی شده است؟
بله. آمار این تعداد خانواده با کمک سازمان‌ها و نهادها و ارگان‌هایی که مسئولیت حمایت از آن‌ها را دارند اخذ شده و حتی فکر می‌کنیم عدد بالاتر از این برود. اما شیوه خدمات رسانی به هیچ عنوان دستوری و بر اساس یک قاعده مشخص نیست. مثلا در جایی سبد معیشتی حمایتی تهیه میشود و در جای دیگر یک سفره ساده افطار برپا میشود و در نقطه‌ای دیگر همسایه‌ای غذای همسایه نیازمندش را تامین می‌کند.
خانواده‌های کم برخوردار در این طرح به هیچ عنوان اسم و رسمشان اعلام نمی‌گردد. چون بخش زیادی از آن‌ها خانواده‌هایی هستند که صورتشان را با سیلی سرخ نگه داشته اند و هیچ وقت دست طلب به سمت کسی دراز نکرده اند.
فکر می‌کنید برای ضیافت کریمانه به چه مقدار حمایت از طرف مردم نیازمندیم؟
برآورد ما این است که برای بسته‌های معیشتی ۲ همت، برای تهیه و تامین پوشاک یک همت و برای برپایی سفره‌های افطار هم ۲ همت باید داشته باشیم که در نهایت به ۵ همت، همت مردم مهربان نوع دوست ایران اسلامی نیازمندیم.
در این طرح روی کمک سازمان‌ها و نهادها هم حساب باز کرده اید؟
ما تعریفی برای این کار نداریم و هرگز نخواستیم ضیافت کریمانه را دولتی کنیم. اما اگر در میانه کار یک بنیاد، یک نهاد یا دستگاهی اعلام کرد آماده است تا در هر بخش کمکی کند، استقبال کرده و آن را وارد چرخه می‌کنیم.
طرحی به نام "از آبخیز تا جالیز" در دستور کار بسیج سازندگی قرار دارد، در مورد آن توضیح بدهید که چه ثمراتی در پی خواهد داشت.
"از آبخیز تا جالیز" به خاطر این در دستور کار قرار گرفت که در حوزه‌های آبریز، پروژه‌های آبخوانداری و آبخیزداری به اجرا در بیاید.
گروه‌های جهادی با ساخت بند‌های خاکی و یا گابیون بندی، مسیر آب‌ها را قطع و آن‌ها را مدیریت می‌کنند. وقتی روان آب‌ها تحت کنترل باشند قبل از هر چیز از وقوع سیل جلوگیری میشود و سپس می‌توان آب‌ها را به سمت سفره‌های زیر زمینی هدایت کرد. البته این کار مانع از فرسایش خاک هم میشود.
طرح از آبخیز تا جالیز از هفته بسیج سال گذشته شروع شده. امسال هیچ منابع اعتباری پایداری نداشت، اما برای سال بعد در منابع طبیعی و معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اعدادی در جداول مجلس تعیین شده است.
اهمیت کار اینجاست که بدون منابع مالی ۹۶۰ پروژه را به سرانجام رسانده ایم و روی ۴۸۱ قنات کار شده است.
با عدم وجود منابع پایدار، اقدامات خوبی در زمینه احیا و مرمت استخرها، کانال‌کشی و لوله‌گذاری‌ها انجام شده و انتظار می‌رود با همراهی سازمان‌ها و نهادها، این طرح با قوت بیشتری ادامه یابد.
همچنین نزدیک به ۸ میلیون نهال در سراسر کشور در قالب طرح مشترک با جهاد کشاورزی با عنوان «از آبخیز تا جالیز» کاشته شده و تداوم و گسترش این طرح با مشارکت بیشتر الزامی است.
در بحث خانه سازی و کار‌های عمرانی چه اقداماتی داشته اید؟
طرح مسکن مرحومین با همکاری کمیته امداد پروژه بزرگی به شمار می‌آید که تحت عنوان طرح ۴۰ هزار مشهور است. تا کنون ۲۶ هزار خانه در دستور کار قرار گرفته که ۲۰ هزار واحد به اتمام رسیده و به گفته رییس کمیته امداد قرار است بعد از ماه مبارک رمضان و با حضور رییس جمهور تقدیم خانواده‌های مورد نظر و جامعه هدف شود.
در راه سازی هم مصوبه مجلس را داریم و در جاده‌های بین مزارع و جاده‌های به سمت گلزار شهدا، امسال نزدیک به ۲۰ میلیون متر مربع آسفالت ریزی صورت گرفت.
البته برای مواقع بحرانی هم تفاهم نامه‌ای با مدیریت بحران وزارت کشور منعقد کرده ایم که بر اساس آن برای اقدامات قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران برنامه ریزی میشود.
آیا برای این حجم از کاری که انجام میشود، گزارش مکتوب و مستندی وجود دارد؟
یکی از مهمترین بحث‌ها در بسیج سازندگی، ساماندهی کار‌ها و ارایه گزارش به جامعه است. بر همین اساس سامانه جامعی برای گروه‌های جهادی طراحی شده که به نام "اطلس" تمام آمار این گروه‌ها در آن ثبت و قابل رویت است.
در سامانه عمران نیز می‌توان گزارش تمام اقدامات را دید که بر اساس آخرین آمار‌ها ۲۶۵۰۰ پروژه محرومیت زدایی در این سامانه واگذار شده که ۵۲ همت حجم ریالی آن است.
اولویت شما برای سال آینده چیست؟
مهمترین کار، جهاد روشنایی است که در چند مرحله کار می‌کنیم. یکی به صورت انفرادی که در همین راستا امسال ۶۲۰۰ پنل خورشیدی در خانه‌ها نصب شد.
مرحله بعد، استقرار پنل‌ها در کنار چاه‌های آب کشاورزی است. چون در فصولی که نیاز به آب است با قطع برق، کشاورزان دچار آسیب می‌شوند.
موضوع بعدی به تجمیع می‌رسد. بدین صورت که در حال حاضر ۳۰ هزار صندوق قرض الحسنه و ۱۷۰۰ تعاونی داریم. اگر در هر منطقه تعدادی از این‌ها با هم تجمیع شوند، از یک طرف دولت و منابع طبیعی اعلام کرده زمین رایگان در اختیارشان قرار می‌دهد و از طرف دیگر ما هم در اردوگاه‌ها و پادگان‌ها زمین داریم تا به تولید برق خورشیدی بپردازند.
همچنین بسیج کارگری و صنعت هم از تولید برق خورشیدی در کنار کارخانجات و شهرک‌های صنعتی حمایت می‌کند.
مجموع این اقدامات می‌تواند ایران را از این وضعیت خارج و چاره‌ای برای ناترازی‌ها باشد.
سردار! بعد از گذشت حدود ۲۵ سال از تشکیل بسیج سازندگی و اقدامات گروه‌های جهادی که امروز زبانزد خاص و عام شده، فکر می‌کنید چه تغییر یا تحولی باید در کار‌ها ایجاد شود؟
امروز کشور در یک جنگ تمام عیار با جبهه استکبار قرار دارد و شهید حاج قاسم، مقاومت را از ایران خارج و به یک جبهه تبدیل کرد. این جبهه سازی باعث شد ۷ اکتبر خلق شود و ملت‌ها آزاد و بیدار شوند؛ بنابراین ما هم نیاز داریم جهادی هایمان تبدیل به یک جریان و شبکه شوند. به نظرم اگر این جبهه سازی‌ها صورت نگیرد دیگر نمی‌توانند در نبرد تمدنی به ایفای نقش پرداخته و یا کمکی بکنند. خاصیت جبهه سازی این است که امت می‌سازد و جامعه را بیدار می‌کند؛ بنابراین باید در جریان جهادی به دنبال این هدف باشیم.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در پانزدهمین سالگرد تأسیس شبکه مستند سیما با حسین زارعزاده گفتوگو کردیم
«جامجم» در گفتوگو با عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به بررسی اثرات منفی حفر چاه‌های عمیق میپردازد
